مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان (ادیان آریایی) آیین زروان (ادیان آریایی ایران باستان) دین زردشتی (ادیان آریایی ایران باستان) دین مجوس (ادیان آریایی ایران باستان) دین مزدکی (ادیان آریایی ایران باستان) مانویت (ادیان آریایی ایران باستان) میتراییسم (ادیان آریایی ایران باستان)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 40
مفهوم قربانی (یجنه / یسنه) در هند و ایران باستان
نویسنده:
محمد رضا عدلی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
در روزگار باستان آیین قربانی، در هند و ایران، مهمترین آیین دینی تلقی می شد. در هند آیین قربانی رفته رفته از آیینی ابتدایی به چنان نظام پیچیده ای بدل شد که در دوره ای برای برگزاری آن حضور چندین دین یار ضروری بود و نظام تمام کائنات وابسته به این عمل تصور می شد. شرح این آیین با جزییات تمام در متونی موسوم به براهمنه ها نقل شده است. براهمنه ها در واقع بازتاب دوره ای از حیات دین هندوست که در آن آیین گرایی محض حکمفرما بود و دین یاران هندو حاکمان مطلق جامعه بودند. در ایران باستان نیز این آیین از رونق زیادی برخوردار بود و دین زردشتی رسمی بر برگزاری این آیین بسیار تاکید می کرد که بازتاب آن در متن یسنه مشهود است. بررسی این دو سنت از وجود شباهت هایی قابل توجه خبر می دهد: نخست اینکه این رسم ریشه در پیشینه مشترک هندو- ایرانیان دارد. در ریگ ودا اگرچه به قربانی اشاره می شود اما تاکید بر عمل قربانی در دوره بعد (در براهمنه ها) صورت می گیرد. از سوی دیگر در گاهان زردشت به نظر می رسد قربانی چندان عمل خوشایندی نیست، اما در دوره بعد (در یسنه) آیین محوری دین زردشتی محسوب می شود. در هند این آیین به سبب باطن گرایی دوره های بعد افول کرد و در ایران نیز بر اثر عوامل خارجی (ظهور اسلام) از رونق افتاد.
صفحات :
از صفحه 101 تا 135
اندیشه «عروج» در مکاشفات مزدایی
نویسنده:
ابوالقاسم پیاده کوهسار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
ادبیات مکاشفه ای یکی از مهم ترین بخش های ادبیات دینی است. در این متون معمولا سخن از کشف و شهودها و رویاهایی است که فردی برگزیده آنها را تجربه کرده است. کمتر قوم یا دینی را می توان یافت که از نمونه های از این نوع ادبی بی بهره باشد. چنین پدیداری نتیجه اندیشه ای است که «دنیای خدایان» را جدای از «دنیای آفریدگان» در موقعیتی فراتر می پندارد. جدایی و تقابل این دو دنیا، انسان را به این تفکر وا داشته است که چگونه می تواند پیش از مرگ به دنیای خدایان راه یابد و اسرار و رموز آن را کشف کند. این آرمان موجب شد تا در هر منطقه و در میان هر قوم و قبیله ای مجموعه ای از باورها و آیین ها برای «عروج» به عوالم ماورایی بنیان گذاشته شود و انسان به واسطه آن آیین ها، خود را در دنیای خدایان سهیم بداند. در دین زردشتی نیز مواردی از عروج به عوالم فرا دنیایی وجود دارد. عروج و ملاقات های هفتگانه زردشت با اهورامزدا و امشاسپندان، عروج گشتاسپ، عروج کرتیر، وزیر شهیر دوره ساسانی و عروج ارداویراف نمونه های این اندیشه در کیش ایرانی می باشند. در این پژوهش علاوه بر آگاهی از چگونگی این عروج ها با درونمایه های مکاشفه ای موجود در کیش زردشتی آشنا خواهیم شد.
صفحات :
از صفحه 23 تا 47
مکاتب گنوسی: خاستگاه و اعتقادات
نویسنده:
محبوبه هادی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
کلیدواژه‌های فرعی :
گنوس , منجی , اسکندریه , راه کشف و شهود , انجیل , تورات , طومارهای بحرالمیت , یونانی گرایی , آدم و حواء , هرمس گرایی , صلیب , دوره آخرالزمان , عرفان اسلامی , رستگاری (مسائل جدید کلامی) , آموزه‌های زردشتی (آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان) , شرّ در ادیان ایران باستان (آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان) , مکاشفه یوحنا (کتاب) , ادیان ایران باستان (ادیان آریایی) , هبوط انسان (آموزه‌ها‌ی دین مسیحیت) , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , ادیان مصر باستان (ادیان خاموش) , دین مسیحیت (ادیان زنده) , دین یهود (ادیان زنده) , عرفان مسیحی , عرفان یهودی , معرفت(ادراک جزئی) , آباء کلیسا , جهان شناسی گنوسی , انسان شناسی گنوسی , آرخون ها , ادیان شرقی - رمزی یونانی , ادیان آرامی , سنت رمزی و باطنی , خاستگاه مکاتب گنوسی , نجع حمادی , الاهیات توحیدی , گنوسی ایرانی , فلسفه افلاطونی میانه , آیین های التقاطی شرقی , خداشناسی گنوسی , هستی شناسی گنوسی , پدر آسمانی , کیهان شناسی گنوسی , خاوس , فرجام شناسی گنوسی , نجات شناسی گنوسی , اخلاق گنوسی ,
چکیده :
گنوس واژه ای است یونانی به معنی دانش و معرفت و گنوستیسیزم به معنی مذهب گنوسی، نامی است برای برخی مکاتب دینی و آیینی، که نجات انسان را در گرو دستیابی به نوعی معرفت پوشیده و سری می دانستند که تنها در اختیار برگزیدگان قرار داشت. این مکاتب از حوالی دو قرن پیش از میلاد تا قرن دوم میلادی در منطقه شامات، به ویژه اسکندریه در مصر، فعال بودند و آموزه هایشان به شدت بر الهیات یهودی، مسیحی تاثیر نهاد و توانست، در حدود هزار سال بعد، عرفان اسلامی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برجسته ترین ویژگی نظری مکاتب گنوسی، اعتقاد به نوعی ثنویت بود که سر تا سر هستی از قلمرو الوهیت تا وجود انسان و ارکان جهان را در بر می گرفت. از این رو عقیده به دو خدا و تقابل میان روح و جسم انسان که معمولا با تشبیهات نور و ظلمت، خیر و شر و روح و ماده تبیین می شد، اساس آموزه های خداشناسی، انسان شناسی و جهان شناسی گنوسی را پایه گذاری نموده است. به رغم مطالعات گسترده درباره تعیین خاستگاه مکاتب و عقاید گنوسی، این موضوع همچنان مبهم و مورد اختلاف محققان است. علت این امر حضور عقاید و فرهنگ های مختلف مانند ادیان شرقی-رمزی یونانی، آرامی، مصری، ایرانی و یهودی در آموزه های گنوسی است. اما بسیاری از محققان آموزه های ثنوی-اشراقی گنوسی را حاصل تاثیر پذیری این مکاتب از ادیان ایرانی دانسته اند، که قابل تامل است. هدف از این نوشتار بررسی نظریات مختلف درباره تعیین ریشه و خاستگاه مذهب گنوسی و اساس آموزه های نظری آن در باب خدا، انسان و جهان است.
صفحات :
از صفحه 117 تا 146
معرفی خرمدینیه یا خرمیه
نویسنده:
محمد جواد شمس
نوع منبع :
مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
خرمدینیه را یکی از بزرگترین جنبش های مذهبی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان در سده های دوم و سوم هجری قمری دانسته اند، که نسبت به سایر فرقه های ایرانی این دوره از اهمیت بیشتری برخوردار است و منابع و مآخذی نسبتا قابل توجه نیز درباره آنان در دست است. با این همه، هنوز نادانسته های زیادی از آنان داریم؛ به ویژه آنکه بیشتر منابع با خشم، کینه و عداوت از آنان سخن گفته اند. مشکل اساسی و مهمی نیز که در این تحقیق با آن روبرو هستیم، خلط میان این فرقه و سایر فرقه های آن دوره است. اما به احتمال بسیار خرمدینیه همان مزدکیه دوره ساسانی یا بسیار متاثر از آن است که پس از گذشت بیش از دو قرن دوباره آشکارا به اظهار عقیده و حضور سیاسی و اجتماعی خود پرداختند. آرا و اندیشه های مزدک به یکباره محو نشد، بلکه توسط زن او و نیز برخی از پیروانش که از آن قتل عام جان سالم به در برده بودند، به طور مخفیانه نشر و توسعه یافت. خرمدینان به دو بن یا دو اصل، و نیز حلول و تناسخ معتقد بودند، و ظاهرا اباحه گری و اشتراک اموال و زنان نیز میان آنان رواج داشت. به گفته برخی، به علت عدم وجود یک معبد واحد و نیز نداشتن یک رهبری و ریاست دینی مشخص، و همچنین به سبب پراکندگی در ولایات و سرزمین های مختلف ایران و ارتباط نداشتن با یکدیگر، به چندین دسته و گروه تقسیم شدند و هر دسته نام خاصی به خود گرفت و در نتیجه برخی از تعالیم و اعتقاداتشان نیز متفاوت شد. از همین رو در منابع دوره اسلامی میان آنان بسیار خلط شده است.
صفحات :
از صفحه 55 تا 80
نقاط تاثیرگذاری باورهای ایرانی بر دین یهود از مسیر مکاشفه گرایی
نویسنده:
ابوالقاسم پیاده کوهسار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
بحث تاثیرپذیری ادیان از یکدیگر همواره از موضوعات مورد توجه دین پژوهان بوده است. در این میان، برخی از دین شناسان و تاریخ دانان ادیان، باورهای ایرانی را سرچشمه بسیاری از اینگونه تاثیرات به شمار آورده اند. یکی از نظریه های مهم این گروه از دانشمندان باور به تاثیرگذاری باورهای ایرانی بر دین یهود، و از آن طریق بر دو دین مسیحیت و اسلام است. درحالیکه بسیاری از پژوهشگران برای چنین نظری شواهد و قرائن متعددی ذکر می کنند، برخی دیگر چنین نظری را نپذیرفته اند و به دنبال یافتن سرچشمه های دیگری برای باورهای موجود در دین هایی نظیر یهودیت و مسیحیت اند. یکی از گونه های مهم ادبیات دینی یهودی و مسیحی ادبیات مکاشفه ای است. این ادبیات که آغاز پیدایش آن به دوره معبد دوم باز می گردد، مفاهیم و آموزه های جالب توجه و در عین حال نویی را در خود دارد. برخی از این آموزه ها را می توان بیش و کم در کتاب مقدس و سنت دینی یهودی- مسیحی پیدا کرد، اما برخی از آنها یا به کلی جدیداند و یا به مراتب نسبت به خاستگاه های کتاب مقدسی خود تغییر یافته اند. برای نمونه می توان به آموزه هایی چون طرحی برای تاریخ، منجی گرایی، پیروزی نهایی خیر بر شر، آخرت شناسی، داوری و رستاخیز، فرشته شناسی، شهود خداوند، ثنویت و ... اشاره کرد. با توجه به آنکه چنین آموزه هایی همزمان با تعاملات یهودیان با ایرانیان در دین یهود ظهور کرده اند، امکان آنکه باورهای ایرانی زمینه پیدایش چنین آموزه هایی بوده باشند، وجود دارد. مقاله پیش رو با بررسی مهم ترین اصول و آموزه های این گونه ادبی، به تاثیرپذیری این بخش از دین یهود از باورهای ایرانی پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 81
همانندی مفهوم و کارکرد نیروهای خیر و شر در طومارهای بحرالمیت و عقاید ایران باستان
نویسنده:
طاهره حاج ابراهیمی، علی قادری اردکانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
طومارهای بحرالمیت به مجموعه دست نوشته هایی اطلاق می شود که از مجموعه غارهایی در منطقه ای میان مرز اسرائیل و اردن در سال 1947 میلادی در کرانه های بحرالمیت به طور اتفاقی کشف شده است. طومارها به اسنی ها تعلق دارد، که جامع های را تشکیل داده بودند که به قمران معروف است. بسیاری از مفاهیم ایران باستان به طومارها راه یافته است و به همین دلیل نظر بسیاری از پژوهش گران را به خود جلب کرده است. تقابل میان اهورامزدا و اهریمن و نیروهایشان که در طومارها به تقابل میان فرزندان نور و فرزندان تاریکی تعبیر می شود شالوده اصلی طومارها را تشکیل می دهد. رویارویی روشنایی و تاریکی به تقابل فرشتگان با دیوها منجر می شود که در مرتبه ای پایین تر از خداوند قرار می گیرند و سرانجام میان اینها نبردی به وقوع خواهد پیوست و نیروهای روشنایی بر قوای اهریمنی چیره خواهند شد. همچنین نیروهای خیر و شر در هر دو سنت دارای سلسله مراتبی هستند و هر یک از آنها کارکردهای خاص خود را دارند. چنین مفاهیمی در سنت اولیه یهودی و کتاب مقدس عبری دیده نمی شود از این رو، برخی پژوهش گران بر این باورند که اسنی ها این باورها را در اثر ارتباط با ایرانیان و دین زردشتی اقتباس کرده اند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 21
مزدکیه: یگانه پرستی یا دوگانه گرایی
نویسنده:
محمد جواد شمس
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
مزدک در دوره قباد ظهور کرد، و در همین دوره به تبلیغ آیین خود پرداخت. قباد به دلیل مصالحی نخست به آیین او گروید، اما پس از آنکه خلع شد و دوباره به حکومت رسید، توجه چندانی به این آیین نکرد و ظاهرا به دستور او در سال 529 یا 528 میلادی خسرو انوشیروان بسیاری از مزدکیان را به قتل رساند. پس از مزدک، پیروان وی که با عنوان مزدکیه شهرت یافتند، به اعتقادات و تعالیم او پای بند ماندند و تا سال ها پنهانی به نشر آموزه های وی پرداختند. تعالیم مزدک به دلیل مشابهت با برخی آموزه های مانوی و زرتشتی و حتی زروانی همواره در متون موجود به یکی از این سه کیش نسبت یافته است. آیین مزدک از یک سو مانند کیش مانی آیینی ثنوی بود که به وجود دو اصل قدیم که ازلا با هم مختلف و مستقل از یکدیگرند اعتقاد داشت؛ و از سوی دیگر در این آیین از معبود و خدای متعال، با نام مدبر خیر سخن به میان می آمد.
صفحات :
از صفحه 33 تا 52
سیمای ادبی زردشت، مانی و مزدک در آثار منظوم فارسی
نویسنده:
محمدجواد شریعت، مریم السادات خبوشانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
نظر به تاثیر تاریخ باستان در ادبیات فارسی نگارنده در نظر دارد سیمای ادبی سه شخصیت برجسته ایرانی یعنی زردشت، مانی و مزدک را در آثار منظوم فارسی مقایسه نماید. ناگزیر، پس از بررسی ردپای آنها در متون نظم و شناخت دیدگاه شعرا نسبت به این سه نام آور در می یابیم که زردشت بیش از دو دیگر کانون توجه ادبا، البته در جهت ذم و نکوهش وی بوده است. همچنین شعرا به جنبه هنری و مضامین زیباسازی مانی بدون در نظر گرفتن پیامش توجه داشته اند، حال آنکه مزدک همواره مورد بی اعتنایی و مذمت شدید شعرا قرار گرفته است. از دلایل کم توجهی برخی شعرا به این بزرگان می توان به غرض ورزی های سیاسی- مذهبی معاندان، بی اطلاعی شعرا از احوال پیشینیان و نیز نفوذ اسلام در ایران و رد این سه آیین توسط مسلمانان اشاره کرد. به نظر می رسد که توجه بیش از حد به جنبه هنری مانی نیز به دلیل پنهان کردن و مرموز بودن عقاید او می باشد.
صفحات :
از صفحه 13 تا 31
تاملی در آداب و رسوم زرتشتیان ایران
نویسنده:
فرزانه گشتاسب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
برخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفره هفت سین، چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیین های دیگر، بازمانده آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعه زرتشتیان ایران حفظ کرده اند. بنابراین، بررسی آیین های ایشان به درک و تحلیل آیین های کهن بازمانده از ایران باستان بسیار کمک خواهد کرد. آداب و رسومی که زرتشتیان کنونی به جای می آورند، با آنچه که در نوشته های فارسی میانه و فارسی زرتشتی آمده است، تفاوت هایی را نشان می دهد. آدابی که در کرمان و روستاهای مختلف زرتشتی نشین یزد رایج است نیز با یکدیگر متفاوت اند. در این مقاله مهم ترین ارکان مشترک در آیین های زرتشتیان کنونی، معرفی و بررسی می شود. این ارکان و خرده رسم ها در بیشتر آیین ها ثابت است و به کمک آنها مقایسه آیین ها و بررسی دگرگونی و تفاوت آنها امکان پذیر می گردد.
صفحات :
از صفحه 157 تا 176
مرگ و سرنوشت روان در باور ساکنان بین النهرین باستان
نویسنده:
محمود جعفری دهقی، مهتاب صالح
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
مردم بین النهرین نیز همچون سایر فرهنگ های جهان باستان به مرگ می اندیشیدند و درباره زندگی پس از مرگ به گمانه زنی می پرداختند. ولی، آنچه توجه هر پژوهشگری را به هنگام مطالعه اسطوره های بین النهرینی به خود جلب می کند، هراس فراوان آنان از مرگ و سرنوشت روان، و متعاقب آن یاس و ناامیدی شدیدی است که بر تمامی اسطوره های این سرزمین کهن و پهناور سایه افکنده است. در این مقاله فلسفه مرگ و سرنوشت روان در باورهای ساکنان بین النهرین بررسی می شود و پیامدهای ترس و هراس از این پدیده بر جهان بینی و نوع زندگانی ساکنان این سرزمین واکاوی می گردد.
صفحات :
از صفحه 55 تا 74
  • تعداد رکورد ها : 40