جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فصل نخست این پژوهش به معرفی اجمالی جامعه شناسی دین می پردازد که در حقیقت مقدمه ای است جهت ورود به مباحث اصلی. در فصل دوم ضمن طرح ضرورت ارائه تعریف از دین، ابتدا تعریفی از دین آمده، سپس تعاریفی که شریعتی مطرح کرده مورد نقد قرارگرفته است. در فصل سوم ضمن مشخص کردن ویژگیهای ایدئولوژی و به چالش کشیدن بخشی از ادبیات جامعه شناختی بحث دین به مثابه ایدئولوژی را در آثار شریعتی مورد بررسی قرار داده است. فصل چهارم نیز تحت عنوان دین و دنیوی شدن به تشریح ابعاد گوناگون و زمینه های ساختاری فرایند دنیوی شدن نظر داشته و دیدگاههای شریعتی را درباره این پدیده نقد کرده است. فصل پایانی هم نظرات شریعتی را درباره کارکردهای اجتماعی دین و علل اجتماعی تشکیل فرق شیعی به اجمال مورد بررسی قرار داده است.

همواره در طول تاریخ دین و مطالعات دین شناسی، جذاب و از موضوعات چالشی بوده است. هیچ جامعه ای را در طول حیات بشر نمی توان یافت که فاقد دین و یا پرستش باشد. ازاین رو، رویکردهای گوناگونی در عرصه های مختلف علمی برای مطالعات دین شناختی پدید آمده است؛ روان شناسی دین، جامعه شناسی دین، مردم شناسی دین، پدیدارشناسی دین، الهیات، فلسفه دین، مطالعات ادیان، کلام و کلام جدید. براستی ماهیت دین چیست، تفسیر رایج برگرفته از معارف ناب الهی کدام است، در رهیافت های گوناگون دینی، نوع تفسیر مارکسیستی از دین، چه مؤلفه هایی را مورد توجه قرار می دهد. در این میان، دکتر شریعتی به عنوان یک متفکر اجتماعی، چه رویکردی در تفسیر دین اتخاذ کرده است. افزون براین، مرحله آغازین دین بشر توحید بوده است و یا شرک؟این مقاله، با رویکرد تحلیلی و اسنادی به بررسی، مقایسه و نقد نظریه دینی مارکس و شریعتی می پردازد. بر این اساس، شریعتی در تفسیر دین، به رهیافت مارکسیستی روی آورده، و مرحله آغازین دین بشر را شرک تلقی می کند که انبیاء و رسولان الهی برای دعوت به توحید و یکتاپرستی به سوی بشر فرستاده شده اند. این تلقی و نظریه دینی شریعتی ناصواب و با تفسیر رایج در معارف ناب اهل بیت علیه السلام ناسازگار است.