جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این نوشتار با عنوان «تحلیل احادیث اعتقادی امام صادق (ع) با رویکرد نقد آراء انحرافی عصر ایشان» با روش توصیفی تحلیلی به مطالعه عناصر موجود در روایات مندرج در ابواب اعتقادی منسوب به امام صادق (ع) پرداخته و پس از تبیین کلیات تحقیق و معرفی امام صادق (ع) و معرفی اجمالی اصول کافی و مؤلف آن، به جریان شناسی جریانهای انحرافی زمان امام صادق" (ع) پرداخته و فرق و مکاتب کلامی که در زمان امام صادق (ع) وجود داشتند را بررسی کرده و عقاید این فرق و مکاتب در دو حوزه خدا شناسی و راهنما شناسی مانند هستی شناسی و صفات الهی تبیین شده است. سپس در فصلی مستقل به تحلیل احادیث اعتقادی امام صادق (ع) پرداخته و ابتداء معرفی راویان امام صادق (ع) را شمرده و احوال برخی از راویان مهم آن معرفی شده و بعدا اتخاذ موضع امام صادق (ع) در مقابل منحرفان عقیدتی بحث شده است. در فصل آخر این تحقیق تحلیل درونی احادیث امام صادق(ع) صورت گرفته و به این نتیجه رسیده است که احادیث اعتقادی امام صادق (ع) فقط به یک موضوع خاص اعتقادی منحصر نبوده بلکه در موضوعات مختلف مانند توحید، صفات الهی، پیامبر شناسی و معاد ورود کرده، شیوه و روشهای امام صادق (ع) مانند دعوت دادن مخالفان برای مناظره و قطع ارتباط با منحرفان، با شیوه ایجاد سؤال در ذهن مخاطب، از براهین علمی و منطقی و گاه از تمثیل و تشبیه تبیین شده است.

حیات انسان در طـول تاریخ توأم بوده است با تقابل و تخاصم دو جبهـه حـق و باطل؛ اما این تقابل همـواره جنگ بیرونی در پی نداشتـه، اغلب گفـت‌وگوهایی را موجب شده است که هرچند در مواردی اهل باطل را به سبب لجاجت و عناد مجاب نمی­کـرد، به درخشش خورشیـد حقیقت در دل حاضران در مجلس گفت‌وگو و مخاطبان متن مکتوب آن در اعصار بعدی انجامیده است. با توجه به اینکه راه و شیوه مکتب اهل بیت(ع)- چنانکه از تعلیمات آن‌ها استباط می‌شود- همان راه فطرت بوده و قرآن کریم به عنوان بزرگ‌ترین پشتوانه ایشان در اجرای رسالت توحیدی و هدایتگری‌شان می‌باشد، لذا نویسنده این مقاله سعی نموده تا با استناد به آیات قرآن کریم و روایات، شیوه گفت‌وگوهای امام صادق(ع) در باب مهدویت را به عنوان اسوه و الگوی جبهه حقیقت تبیین نموده است به این امید که پیروان مکتب جعفری را در راه روشنگری و گسترش معارف بلند این مکتب و پاسخگویی به شبهات مفید باشد.

اشتهار حضرت صادق7 به فقه در میان اهل سنت باعث شده تا در سال های اخیر، ابهاماتی درباره اهمیت و جایگاه حدیث ایشان در مدینه قرن دوم پدید آید و اشتغال حضرتش به حدیث و اقبال محدثان عامّی به ایشان مورد تردید قرار گیرد. برای حلّ این مسئله باید جایگاه حدیثی امام صادق7 را تا حد ممکن بازیابی کنیم. برای این منظور، مدلی کلی ارائه می شود که بر اساس بررسی شاخص هایی کمّی و بعضاً کیفی، از جمله: تعداد شاگردان، تعداد روایات آن محدث در منابع متقدم، رجوع محدثان پرکار به وی و میزان توجه رجالیان و محدثان و اظهار نظرهایشان درباره محدث است. بنا براین برای بازیابی جایگاه حدیثی امام صادق7 میان اهل سنت و در نیمه ابتدایی قرن دوم مدینه، باید به محدثان سرآمد و پرکار مدینه پرداخته شود؛ شهری که محل اقامت امام صادق و یکی از مهمترین مراکز حدیثی اسلامی بوده و مالامال از راویان اهل سنت و تقریباً تهی از راویان شیعی بوده است. پس از شناسایی محدثان مورد نظر و بررسی برخی از شاخص های حدیثی، راویان بی اثر یا کم اثر در حدیث مدینه را کنار نهادیم و شاخص های تکمیلی از محدثان برگزیده را که مشایخ حدیث مدینه هستند مقایسه کردیم. در نهایت با مقایسه شاخص های آنان با امام صادق7 جایگاه حدیثی حضرتش در میان مشایخ حدیث مدینه بازیابی خواهد شد. این مقایسه نشان می دهد امام صادق از بالاترین جایگاه حدیثی و اقبال در بین محدثان اهل سنت مدینه در آن عصر برخوردار بوده اند.

یکی از مهمترین وظایف دینی و اجتماعی والدین (پدر و مادر) تربیت دینی کودک است. والدین نقش بسیار مهمی در شکل دهی به شخصیت فرزند ایفا می کنند. دوران کودکی مهمترین مرحله رشد است و عواطف عمیق والدین در شکل گیری شخصیت کودک در این دوران نقش بزرگی دارد؛ زیرا خانواده نخستین کانون تربیت است. خانواده مدرسه بزرگ تربیتی است که کودک به تدریج از رفتارهای والدین الگوبرداری می کند، بنابراین مسئولیت پدر و مادر تنها تأمین غذا، لباس و بهداشت کودک نیست، بلکه باید کودک را مطابق دستورات پیشوایان دینی تربیت کنند و بر رفتار، کردار، عبادت و دوستان کودکانشان نظارت کنند. توجه والدین به کودک موجب رشد و شادابی و تربیت صحیح و سالم وی می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش والدین در تربیت دینی کودک از منظر پیامبر گرامی اسلام؟ص؟ و امام صادق؟ع؟ انجام شد. ازاین رو، پس از بیان ویژگی های فطری و غریزی کودک، نقش پدر و مادر در تربیت دینی کودک بررسی شد؛ زیرا اگر فرزندان تربیت صحیح و مطابق با موازین و دستورات دین مقدس اسلام نداشته باشند، افراد صالح و سودمندی برای جامعه نخواهد شد.

این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه امام صادق علیه‌السلام درخصوص قرائت و تفسیر قرآن کریم انجام شده است. روش پژوهش تاریخی است که به‌صورت توصیفی- تحلیلی بوده و مطالب مربوط به آن از منابع معتبر تاریخی و حدیثی و به‌شیوه کتابخانه‌ای گردآوری شده است. برای شناخت بیشتر قرآن کریم باید تفسیری بلیغ و قرائت صحیح در دسترس ما باشد تا درک درست از کلام خالق داشته باشیم. سؤال تحقیق این است که از نظر امام صادق علیه‌السلام، مبانی و روش قرائت و تفسیر قرآن کریم کدام است؟ نتایج حاصله نشان می‌دهد که امام صادق علیه‌السلام به‌عنوان یکی از پیشگامان حرکت اسلامی و از داعیه‌داران مکتب پربار اهل‌بیت علیه‌السلام در قرائت صحیح و فهم درست از آیات قرآن کریم نقش اساسی داشته است. امام صادق علیه‌السلام همان‌طور که در احیای مذهب شیعه گام اساسی برداشت، با تفسیر و تبیین آیات قرآن کریم در مقابله با نهضت ترجمه و عقاید انحرافی نقش تعیین‌کننده‌ای داشت.

«نهضت ترجمه» عنوانی است که محققان مطالعات اسلامی در غرب، بر جریان ترجمة کتب ملل مختلف به زبان عربی در دورة عباسی، نهاده‌اند. این جریان که حدود دو قرن بصورتهای مختلف، خودجوش یا هدایت‌شده، ادامه داشت، واکنشهایی را در جامعة اسلامی بدنبال داشت. یکی از پرسشهای مهمی که در اینباره مطرح است اینست که حکمای بزرگ مسلمان آن دوره، بویژه کندی، فارابی و ابن‌سینا، چه موضعی در اینباره داشته‌اند؟ مقاله پیش‌رو نشان میدهد که برخلاف پاسخ رایج در تاریخ‌نگاری جریان ترجمه، در این برهه بجای نهضت ترجمه با یک نهضت حکمی همپای نهضت علمی در تاریخ اسلام مواجهیم و حکمای مذکور، حکم سه مسئله، یعنی پدیده ترجمه، مترجمان و مفسران، و علوم ترجمه و تفسیرشده را از یکدیگر جدا کرده‌اند. آنها بر اساس نهضت حکمی خویش که با اصول اندیشه اسلامی مطابقت دارد، سه مواجهه با این موضوع داشته‌اند: روش‌شناختی، اصلاحی و انتقادی. آنان بر مبنای حکمت‌اندیشی خود، علوم ترجمه شده را با آموزه‌های حکمت در اسلام میسنجیدند و با نوآوریهای خویش، از آن در بنای نظام حکمی خود بهره میبردند.

یکی از مهم ترین وظایف امامان معصوم علیه السلام ترویج درست معارف دین مبین اسلام ، با هدف رسیدن به بالاترین کمال انسانی است. از جا که حوزه تعامل با اندیشه ، ویژگی های خاص خود را دارد و با توجه به مشکلات فکری جامعه ی امروز ، ضرورت دارد با الگو قرار دادن روش تعامل امام صادق علیه السلام با اندیشه های مختلف ، از راهبردهای ایشان پیروی شود ، در این مقاله تلاش بر این است که با بررسی کتاب اصول کافی و تحلیل برخی گزاره ها و با گونه شناسی افکار رایج در دوره ی امام صادق علیه السلام مبانی و راهبردهای تعامل امام با برخی صاحبان اندیشه تبیین شود روش تحقیق در این مقاله تاریخی - تحلیلی و بر اساس جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و نرم افزارهای تارخی تدوین و اماده دشه است دستاورد حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که امام صادق علیه السلام در تعامل با افکار و صاحبان اندیشه اعم از دین دارو بی دین با توجه به مبنا و راهبرد معرفتی خاص هر اندیشه ، به شیوه های گوناگون با آنان برخورد داشته و آنان را به خردورزی و تعقل در عقاید سوق داده اند در این میان برخورد شدید امام با غالبان و طرد و لعن غلو کنندگان نیز در خور توجه است.