جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تأویل در قرآن یکی از چالشی‌ترین مسائل قرآنی دانسته می‌شود. از جمله اندیشمندان معاصری که نگاه جامعی به بحث تأویل دارند، آیت‌الله جوادی آملی است. از دیدگاه ایشان بیشترین کاربردهای تأویل در قرآن حکیم، ناظر به حوزه لفظ، مفهوم و معنا، تفسیر و تبیین نیست، بلکه دربارۀ ارجاع به واقعیت عینی و خارجی اعم از دنیا و آخرت است. آنچنان‌که ظاهرها با ظاهر و باطن‌ها با باطن سنجش‌شدنی است، تأویلات قرآن نیز با أم‌الکتاب قابل سنجش است؛ چراکه أم‌الکتاب همان خطوط کلی آیات قرآن به شمار می‌آیند. لازمه این دیدگاه که یکی از دیدگاه‌های بدیع این حوزه به شمار می‌آید، این است که کلّ قرآن اعم از محکم و متشابه تأویل دارد و سنجش این تأویلات، با أم‌الکتاب است و روز قیامت ظرف تحقق تأویل قرآن به شمار می‌آید. نگاه کاربردی به این دیدگاه، آن است که فهم تأویلات قرآن به لحاظ ارجاع‌شان، به صورت طولی اول برای خداوند؛ دوم برای کسانی که به مقام مشیئت خداوند نایل شده‏اند؛ سوم برای خواص اهل‏بیت (ع) میسر است.