جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«انتقام» به‌طور فطری در انسان‌ها و به‌طور غریزی در بعضی حیوانات وجود دارد. انتقام دارای اقسام گوناگون است، ازجمله انتقام الهی و غیرالهی. در این مقاله، بررسی تطبیقی این موضوع در تفاسیر المیزان و فی ظلال القرآن و استخراج نکات اشتراک و افتراق آنها انجام شده است. این پژوهش به نتایجی رسیده که عبارت‌اند از: (۱) هر دو مفسر انتقام را جزء سنت‌های الهی دانسته و برای آن دو قسم فردی و اجتماعی قائل‌اند. (۲) انتقام‌های اجتماعی جزء حقوق جامعه شمرده شده است. (۳) عفو و گذشت در موارد انتقام شخصی نیکو، ولی در حقوق اجتماعی نکوهش شده است. (۴) خداوند هنگامی از انسان‌های مجرم و گناهکار انتقام می‌گیرد که آیات و نشانه‌های الهی به آنها یادآوری شده و حجت بر آنها تمام شده باشد. (۵) علامه طباطبایی قصاص را نوعی انتقام می‌داند، ولی سید قطب قصاص را انتقام نمی‌داند. (۶) هیچ‌کدام از دو مفسر متعرض این امر نشده‌اند که در آنجا که انتقام جنبۀ اجتماعی دارد و از حقوق جامعه است انتقام‌گیرنده چه کسی است. (۷) مباحث سید قطب دربارۀ انتقام متداخل و گاهی ناسازگار است، درحالی‌که در مباحث علامه طباطبایی چنین نیست. «انتقام» به‌طور فطری در انسان‌ها و به‌طور غریزی در بعضی حیوانات وجود دارد. انتقام دارای اقسام گوناگون است، ازجمله انتقام الهی و غیرالهی. در این مقاله، بررسی تطبیقی این موضوع در تفاسیر المیزان و فی ظلال القرآن و استخراج نکات اشتراک و افتراق آنها انجام شده است. این پژوهش به نتایجی رسیده که عبارت‌اند از: هر دو مفسر انتقام را جزء سنت‌های الهی دانسته و برای آن دو قسم فردی و اجتماعی قائل‌اند. انتقام‌های اجتماعی جزء حقوق جامعه شمرده شده است. عفو و گذشت در موارد انتقام شخصی نیکو، ولی در حقوق اجتماعی نکوهش شده است. خداوند هنگامی از انسان‌های مجرم و گناهکار انتقام می‌گیرد که آیات و نشانه‌های الهی به آنها یادآوری شده و حجت بر آنها تمام شده باشد. علامه طباطبایی قصاص را نوعی انتقام می‌داند، ولی سید قطب قصاص را انتقام نمی‌داند. هیچ‌کدام از دو مفسر متعرض این امر نشده‌اند که در آنجا که انتقام جنبۀ اجتماعی دارد و از حقوق جامعه است انتقام‌گیرنده چه کسی است. مباحث سید قطب دربارۀ انتقام متداخل و گاهی ناسازگار است، درحالی‌که در مباحث علامه طباطبایی چنین نیست.