جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان با فطرتی پاک و خدا آشنا پا به عرصه حیات زمینی می‌گذارد؛ اما به‌تدریج غبار فراموش بر روی آن شناخت ازلی می‌نشیند. ازاین‌رو انسان سرگردان در میان مکاتب بشری در تلاش برای واکاوی شناخت خداوند در ساحل امن و مطمئن؛ روایات و نسخه‌‌ای ائمه اطهار(ع) است. بزرگوارانی که خداوند را با چشم عقل و قلب مشهود کردند. در لسان معصومین(ع) با استفاده از تمثیل این قالب بیانی ملموس، متصور مادی و محسوس راهگشای بهتری برای شناخت بشری در انتقال مفاهیم معنوی و والا می‌باشد. به همین جهت پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌ای- اسنادی تمثیل‌هایی که به تصویرسازی از توصیف خداوند و راه‌های رسیدن به رضایت الهی است از کتاب شریف کافی استخراج کرده سپس با روش تحلیل محتوا به بررسی ساختار و محتوای این تمثیلات پرداخته است. یک دسته از تمثیلات به توصیف خداوند در قالب طبیب، معلم و نور و دسته دیگر راه‌های رسیدن به خداوند را در قالب قله و کلید امور معرفی کرده است.

بحث عصمت پیامبر(ص) ریشه در آیات قرآن دارد و از همان ابتدای بعثت مخالفین و معاندین در پی مخدوش کردن ساحت مقدس رسول(ص) بودند؛ به همین جهت ذیل آیات شریفه شبهاتی را مطرح می‌کردند تا بوسیله آیات قرآن کریم بحث عدم عصمت رسول را مستند‌سازی کنند تا در نتیجه ریشه الهی و دینی برای صحت و اثبات مسئله خویش بیابند. در کنار این مسئله برداشت ناصحیح و تفسیرهای به رأی ذیل برخی آیات سبب اختلاف و مناقشه میان علمای مسلمان در این زمینه شده است. به همین جهت پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌ای شبهات عصمت پیامبر(ص) حول آیات قرآن کریم از منابع مختلف استخراج کرده و سپس با روش تحلیل محتوا به دسته‌بندی این شبهات به مصادیق عام و خاص پرداخته است. شبهات عام عبارتند از گناهان گذشته، آینده و طلب استغفار ایشان و در مصادیق خاص به موضوعاتی درباره دریافت و ابلاغ وحی همچون افسانه غرانیق، و حوزه عمل به وحی به اجرای احکام، مسائل خانوادگی، اخلاقی و مسائل احکام سیاسی تقسیم کرده و بر اساس آیات، روایات و نظرات مفسران و اندیشمندان به نقد و بررسی این شبهات پرداخته است.

تربیت قرآن کریم، انبیاء و اولیاء مبتنی بر اصل مهم انسان‌ساز دنیاگریزی است.ائمه(ع) با نگرشی روان‌شناسانه و حکیمانه به دنیا، در قالب تمثیل‌هایی تصاویری زیبا و در عین حال هشداردهنده از آن به سالکان کوی ارائه می‌دهند که به راستی تحسین‌آمیز و تأمل‌برانگیز هستند. قطعاً این نوع نگرش تنها از معصومین(ع) ساخته است؛ زیرا تنها ایشان تربیت‌یافته مکتب الهی و صاحب سر خدایی می‌باشند. ائمه(ع) آنچنان دنیا را به نقد می‌کشند و زوایای نهفته آن را بر ملا می‌سازند که آدمی سخت به شگفت می‌آید. ایشان جهان را با همه بزرگی و پهناوری‌اش خرد و ناچیز می‌انگارد و با تعابیری حیرت‌آور از آن یاد می‌کنند. در توصیف و تبیین چهره پشت پرده آن، تمثیلاتی نیکو به کار می‌گیرند. از این رو پژوهش حاضر برای یافتن تمثیلات دنیاگریزی در لسان معصومین(ع)، کتاب «کافی» را محور پژوهش قرار دادند؛ زیرا کتاب «کافی» جامع‌ترین و معتبرترین کتاب روایی عالم تشیع می‌باشد.