جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله ویژگی‌های اخلاقی انسان، نوع‌دوستی است. اینکه آیا میان این خصیصه انسانی و جنسیت می­توان رابطه برقرار کرد یا خیر، موضوعی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته ‌است. در این رابطه پس از بیان ضرورت جنسیت‌پذیری نفس با توجه به مبانی حکمت متعالیه از جمله وحدت نفس و بدن در تمام مراحل متناظرِ وجودی و نیز بیان وحدت و عینیت نفس و قوا در دیدگاه ملاصدرا، به تفاوت قوا میان دو جنس مؤنث و مذکر اشاره ‌شده و با توسعه در معنای عقل از منظر حکمت صدرایی خصوصاً نگاه متفاوت ملاصدرا در مورد قوه واهمه، تفاوت معنای عقل در زن و مرد حاصل گشته است. براساس این یافته تحلیلی می‌توان عقل زنانه را عقلی عاطفه‌گرا نامید که همدلی و همدردی مؤلفه‌های اصلی آن است و از آنجا که میان نوع‌دوستی و عاطفه ارتباط مستقیم برقرار است، ارتباط میان نوع‌دوستی و جنسیت آشکار می‌گردد. ضرورت و اهمیت بحث حاضر در این است که با تبیین فضایل اخلاقی متفاوت زنانه و مردانه بر اساس مبادی مورد پذیرش ملاصدرا، مانع ارزش‌گذاری تبعیض‌آمیز و ناعادلانه (قوی یا ضعیف نامیدن هر یک از‌) دو جنس شده که امروزه یکی از دغدغه‌های فلسفه‌های زنانه‌نگر است. نوشته حاضر تلاشی است بنیادی که با روش کتابخانه­ای و با تحلیل مبانی حکمت ‌صدرایی سعی در تبیین نتیجه مذکور دارد.

در تعریف نفس ‌و بیان ویژگی‌های آن در مباحث مربوط به نفس‌شناسی فلسفه صدرایی بحثی ویژه درباره جنسیت بیان نشده و این امر موجب شده است محققانی که در این زمینه پژوهش کرده‌اند، نفس را بدون جنسیت توصیف کنند؛ اما در این مقاله سعی شده است با توجه به مبانی حکمت صدرایی از قبیل وحدت نفس و بدن در مراحل متناظرِ وجودی خود و... جنسیت‌داشتن برای نفس تبیین شود. البته این ویژگی مختص نفس است و به سایر مجردات قابل اطلاق نیست؛ چراکه نفسانیت نفس به همراهی آن با بدن در تمام ساحات وجودی نفس است. با اثبات جنسیت‌داشتنِ نفس، درواقع انسان‌ها به دو نوع اصلی تقسیم خواهند شد. ارزش این تقسیم در رد نظر برخی مکاتب فمنیستی که احقاق حقوق زنان را در برابری زن و مرد در تمام شئون می‌دانند و نیز تبیین تفاوت‌های میان دو جنس بسیار روشن است. در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه‌ای و تحلیل مبانی حکمت صدرایی جنسیت‌پذیری نفس تبیین شده است.

موضوع این پژوهش، عفت کلام در قرآن و سنت می باشد. عفت کلام تشکیل شده از دو واژه عفت به معنای«باز ایستادن از حرام» و کلام به معنای«سخن و گفتار» می باشد. و در معنای اصطلاحی«کلامی است که از نظر محتوا و شیوه بیان قرین عفت باشد. تا کلام را از آفات آن و حرام بازداشته و آراسته به کلامی عفیف و زیبا کنیم. هدف از این تحقیق بیان جایگاه و ارزش عفت کلام است. زیرا کمرنگ شدن علت کلام در جامعه آسیب هایی را در پی خواهد داشت، که بر کسی پوشیده نیست. لذا بر آن شدیم که با بررسی نحوه کلام الهی و انبیاء، به بالا بردن سطح آگاهی زنان و مردان نسبت به فرهنگ جامعه اسلامی و اهمیت احترام به شخصیت هر یک از آنها مدد رسانیم. برای رسیدن به این مطلوب، مجموعه ای در سه فصل فراهم نموده ایم که در آن پس از بیان معانی واژگان مبهم در تحقق به بررسی آیات قرآن پرداختیم، تا نمونه های متعدد عفت در کلام را در آیات وحی بیابیم چه آیاتی که با رعایت عفت، مطالبی همچون احکام خاص زناشویی، داستانهایی عبرت آموز که دارای جزئیات عاشقانه و... را بیان می نمایند و هیچ گونه عدول از ادب و عفت نداشته اند. و چه آیاتی که مراقبت انبیاء در بیان سخنان شان را در مقابل دشمنان متذکر می شوند و در ادامه به بیان آثار و عواقب دنیوی و اخروی برخی گناهان زبان پرداختیم تا از طریق مراعات بیشتر، این موازین را یادآور شویم. عفت کلام موجب می شود در یک جامعه اسلامی هر یک از افراد به شخصیت دیگری احترام گزارد که نتیجه آن استحکام پیوندها و روابط اجتماعی و ایجاد وحدت و همدلی می باشد. روش مورد استفاده در این تحقیق؛ توصیفی و کتابخانه ای است.