جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مهدویت یکی از مهم‌ترین آموزه‌های اعتقادی ادیان بزرگ، به‌ویژه اسلام است که روایات بسیاری از طریق شیعه و اهل‌سنت بر آن وجود دارد و این آموزه جزو معتقدات شیعه و بسیاری از اهل‌سنت است و شماری بسیاری از عالمان اهل‌سنت، آن را جزو مسائل اعتقادی شمرده‌اند. با این حال، در قرون اخیر، برخی از دانشمندان اهل‌سنت، به انکار مهدویت پرداخته که مشهورترین و متقدم‌ترینِ آنان، ابن‌خلدون است. ابن‌خلدون، این آموزه را بر اساس علم عُمران و نظریۀ عصبیتِ خود انکار کرده و البته در ضمن آن کوشیده است به نقد و ردّ روایات مهدویت نیز بپردازد. این نوشتار با روش تحلیلی _ انتقادی، به نقد دیدگاه ابن‌خلدون پرداخته و مدعیات او را در این باب به نقد کشیده و روشن ساخته است که روایات مهدویت در شیعه و اهل‌سنت، به حدّ تواتر است و دانشمندان متقدمِ این دو فرقه، این روایات را در آثار خود گرد آورده‌اند. همچنین، این نوشتار به نقد دیدگاه ابن‌خلدون در باب مهدویت از باب عصبیت پرداخته و اصل عصبیت را فاقد وجهۀ دینی و در تضاد با آموزه‌های اسلامی معرفی کرده و البته بر فرض اذعان به عصبیت، دولت مهدوی را از بالاترین درجۀ عصبیت، که همانا عصبیتِ ایمانی است، برخوردار دانسته است. شایان ذکر است، نظریۀ ابن‌خلدون در قرن اخیر، واکنش‌های بسیاری را برانگیخته و شماری از دانشمندان اهل‌سنت به تبعیت از وی، به انکار مهدویت پرداخته و البته شمار بسیاری دیگر، به ردّ دیدگاه ابن‌خلدون پرداخته‌اند.