جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انتزاع مفاهیم متعدد از مصداق واحد یکی از مسائلی است که در موضوعات و استدلال‌های فلسفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آیا انتزاع مفاهیم متعدد از مصداق واحد امکان‌پذیر است؟ برخی قائل به امکان و برخی قائل به امتناع این موضوع هستند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی- عقلی به این نتیجه می‌رسیم که انتزاع مفاهیم متکثر از واحد من حیث هو واحد، امر ممکنی است و انتزاع مفاهیم متعدد از مصداق بسیط از آن حیث که دارای حیثیت واحد است در برخی موارد اتفاق می‌افتد و این خاصیت از خواص ذهن است که مفاهیم متکثر ایجاد می‌کند؛ البته از حیثیاتی که در بیرون وجود بالعرض دارند و باعث ایجاد تکثر در موضوع خود نمی‌شوند. هرچند این فرآیند بستگی به درجه و مرتبه‌ی وجودی مصداق دارد؛ یعنی هرچند مصداق کامل‌تر و قوی‌تر باشد، ذهن مفاهیم بیشتری از آن انتزاع می‌کند تا جایی‌که در مورد کامل‌ترین مصداق مفاهیم متضادی؛ مانند اول و آخر و ... را می‌توان انتزاع و به آنها متصف کرد. این دیدگاه برگزیده دارای آثار و نتایجی است که در مقاله به آنها اشاره می‌شود.

بحران محیط‌زیست در دو قرن اخیر از مهمترین مسائلی بوده که گریبانگیر جامعۀ بشری شده و خطر تخریب و سلب حیات انسانی را بدنبال داشته است. بنابرین انسان باید در پی راهی باشد که رفتارهای نادرست و گاه غیراخلاقی در این زمینه را کنترل کند. ملاصدرا معتقد است طبیعت، اشیاء و جمادات نیز از علم و شعور برخوردارند، بنابرین رویکرد حکمت متعالیه به طبیعت، رویکردی قدسی است. بهمین دلیل، در این جستار، با محور قرار دادن منابع دست اول ملاصدرا، بکمک تحلیل و تبیین عقلانی، سعی کرده‌ایم باورهای اخلاقی را برای رسیدن به توسعة پایدار در زمینة محیط‌زیست تقویت کرده و مبنای فلسفی‌ـ‌الهی آنها را برجسته نماییم. در پایان پژوهش این نتیجه حاصل شد که بازخوانی و کنکاش در منابع و معارف پر نغز حکمت متعالیه که تفسیر فلسفی جامعی با پشتوانة آیات و روایات، ارائه میکند، از این ظرفیت برخوردار است که بتوان بر اساس اصولی همچون اصالت وجود، تشکیک وجود، سنخیت علت و معلول و مظهریت طبیعت برای سایر عوالم برتر از خود، حرمت و کرامت ازدست‌رفتة طبیعت را که بر مبنای نگاه مقدس‌مآبانة ادیان و مکاتب فلسفی اتخاذ شده از آنها بدست آمده بود، به آن برگرداند و از نابودی طبیعت و بتبع آن حیات بشری، جلوگیری کرد.

هدف این پژوهش واکاوی آلزایمر بر اساس مبانی معرفت­شناختی و انسان‌شناختی ملاصدراست. بدین منظور به کمک بررسی کتابخانه­ای به منابع دست اول روان‏شناختی و همچنین کتاب‌های دست اول ملاصدرا از جمله اسفار، مفاتیح الغیب و شواهد الربوبیه مراجعه شد. یافته‌ها به روش توصیفی- تحلیلی بررسی و با همدیگر مقایسه گردید و نتایج ذیل به دست آمد: 1. روان‌شناسان به تبع الوئیس آلزایمر نورولوژیست آلمانی بیماری آلزایمر را اختلالی جسمانی مربوط به آسیب‌های خاصی در مغز دانسته‌اند. 2. این اندیشمندان به گونه‏ای سخن گفته‌اند که جوهر اصیل تشکیل‎دهنده او را بدن دانسته‌اند. گویی انسان وجودش منحصر به همین بعد است. به همین دلیل همه بیماری آلزایمر را بر همین اساس تبیین کرده‌اند. 3. در مقابل از نظر ملاصدرا انسان موجودی مرکب از دو جوهر است که از آنها به نفس و بدن یاد می‌کند. 4. نفس جوهر اصیل و واقعیت انسان است و سلامت و بیماری روانی اساساً به آن منتسب است؛ بنابراین آلزایمر نیز به اختلال‌های مربوط به نفس باز می‌گردد، هرچند مغز نیز به عنوان علت اعدادی می‌تواند در آن به سهم خود، نقش داشته باشد. 5. ماهیت آلزایمر همان نسیان است که از تغییری در نفس حاصل می‌شود که نمی‌تواند با عقل فعال ارتباط برقرار کند؛ به همین دلیل نمی‌تواند صور ذهنیه را به وجود آورد. 6. بنابراین ملاصدرا آلزایمر را از جنس نسیان می‌داند که ریشه نفسی جسمی دارد. این پژوهش این نتیجه عملی را در بر دارد که پژوهشگران برای بررسی آلزایمر نباید صرفاً به ریشه‌های بدنی اکتفا کنند؛ بلکه لازم است بیماری را در چارچوب‌های نفسانی نیز بررسی کنند.

مقدمه: همسان سازی انسانی (Human cloning) به عنوان مهم ترین تحول قرن حاضر، محصول پیشرفت علم و تکنولوژی علوم زیستی و ژنتیکی است که به طور ویژه، محافل دینی، اخلاقی و حتی سیاسی را تحت تاثیر قرار داده است. تصور تولد موجود زنده مخصوصا انسان خارج از مجرای طبیعی و بدون استفاده از سلول های جنسی، همگان را به تعجب و شگفتی وامی دارد، گویی اکنون علم، هنر خود را به رخ جهانیان کشیده است. در پایان به این نتیجه رسیدیم که همسان سازی انسانی با اصول اخلاق زیستی اسلامی در تعارض است، بنابراین باید فناوری همسان سازی انسانی ممنوع شود.روش: در این مقاله با عنوان «تزاحم فناوری همسان سازی انسانی با اخلاق زیستی اسلامی»، مولفان به کمک روش کتابخانه ای به تحلیل و بررسی فناوری شبیه سازی انسانی بر مبنای اصول اخلاق زیستی اسلامی پرداخته اند و در پایان به این نتیجه رسیده اند که فناوری مذکور با اصول اخلاق زیستی اسلامی تعارض پیدا می کند.

در این نگارش با عنوان "شبیه‌سازی انسانی از منظر فلسفه‌ی اخلاق" تلاش کردیم که برخلاف سایر منابع موجود، همسان‌سازی انسانی را از منظر تحلیل فلسفی به انجام رسانیم. نگارش حاضر شامل پنج فصل است: در فصل اول کلیات و مفاهیم این موضوع تبیین شده است، در فصل دوم دلایل ارائه شده از سوی طرفداران فن‌آوری همسان‌سازی انسانی به تفصیل بیان شده و در فصل سوم دلایل ارائه شده از سوی مخالفان نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم تحلیل فلسفی موضوع، بر اساس انسان‌شناسی اسلامی و انسان-شناسی کانت اختصاص یافته است. در فصل آخر این نتیجه به دست آمد که همسان‌سازی تولید مثلی انسانی به این دلیل که با ساختار خانواده، اختیار شخص همسان‌سازی شده، کرامت ذاتی بشر تعارض پیدا می‌کند و باعث ایجاد طبقات نژادی در جامعه می‌شود، باید از اعمال آن بر روی انسان جلوگیری کرد.