جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطابق بررسی‌های اولیه، توکل با هیچ‌یک از معانی باب تفعل سازگار نیست. ضوابط و قواعدی که برای معانی باب تفعل در ادبیات عرب آمده است با واژهٔ توکل منطبق نیست و از این نظر، موضوع حکم فقهیِ آن ابهام دارد. این نوشتار به‌روش تحقیق کیفی متن‌محور با تحلیلی گسترده بر پایهٔ داده‌های موجود در زبان و ادبیات عرب برای حل مسئله شکل گرفته است. از بین معانی باب تفعل سه معنا احتمال دارد که واژهٔ توکل در آن به کار رفته باشد: اتخاذ، مطاوعه با سه توجیه، ثلاثی مجرد. تطبیق هرکدام از معانی بر واژهٔ توکل با اشکال یا اشکالاتی مواجه است و نمی‌توان معنای قطعی و روشنی از میان معانی غالبی باب تفعل برای واژهٔ توکل برگزید؛ اما با چشم‌پوشی از برخی قواعد یا اثبات نادرستی آن‌ها می‌توان معنای آن را ثلاثی مجرد یا اتخاذ دانست. معنای ثلاثی مجرد سازگاری بیشتری با استعمالات توکل دارد. بدین ترتیب دستاورد مهم این است که موضوعِ حکم فقهیِ اکتساب و تقویت توکل روشن می‌شود. دستاورد دیگر، بررسی دقیق و موشکافانه یک واژه از منظر لغوی است؛ چیزی که در علوم اخلاقی و تربیتی در گذشته از آن به‌سرعت عبور می‌شد و دقتِ عمل کمتری برای آن به کار می‌رفت.