جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از مسائل مهم در اعجازشناسی قرآن، مسئلهٔ نحوهٔ دلالتِ وجوه اعجاز است و آن معطوف به این پرسش است که دلالت این وجوه بر اعجاز قرآن به‌صورت استقلالی و انفرادی است یا مجموعی؟ قرآن‌پژوهان عموماً یک یا چند وجه اعجاز را وافی در دلالت اعجاز می‌‌دانند. زرکشی قول تحقیق را در دلالت مجموعی وجوه اعجاز قرآن می‌داند، اما سیوطی دلالت یک وجه را به‌تنهایی و مستقلاً برای اعجاز قرآن کافی می‌داند. در این نوشتار با رویکرد تحلیلی‌توصیفی به‌صورت مقایسه‌ای، روش اعجازشناسی زرکشی و سیوطی محل تأمل قرار می‌گیرد و به نقد و بررسی دیدگاه زرکشی مبنی‌بر دلالت مجموعی اعجاز قرآن می‌پردازیم. زرکشی از سویی به دلالت مجموعی وجوه اعجاز قرآن قائل شده و دلالت یک وجه یا حتی چند وجه با هم را برای اعجاز، وافی به مقصود نمی‌داند و از طرفی برای تعداد آن هم عدد واحدی قائل نیست. امری که با تأمل و درک همهٔ ابعاد آن، درک تحقق اعجاز را متعذر به نظر می‌رساند. در حالی که سیوطی با نامحدودخواندنِ وجوه اعجاز، ادراک‌پذیری وجوه و توجه به اعجاز تأثیری قرآن، دلالت انفرادی و استقلالی هریک از وجوه را پذیرفته است؛ ازاین‌رو قرائت وی از انسجام و هم‌گرایی بیشتری برخوردار است.