جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

يکي از مباحث چالش‌برانگيز در حوزه روان‌شناسي اخلاق، «فرايند ذهني و عوامل مؤثر بر قضاوت اخلاقي» است. رويکردهاي گوناگون روان‌شناسي طي قرن گذشته، نگاه‌هاي متفاوتي ارائه داده و هريک بر تأثير عامل خاصي تأکيد داشته ‌است. يکي از الگو‌‌هاي اخير که توسط روان‌شناس معاصر جاناتان‌ هايت طراحي شده، الگوي «شهودگراي اجتماعي» است. متفکران نظرات متفاوتي درباره اين الگو طرح نموده‌اند که موجب شده است به يکي از جنجالي‌ترين موضوعات روان‌شناسي اخلاق تبديل شود. با توجه ‌به اينکه فيلسوف معاصر، آيت‌الله مصباح يزدي، به جنبه‌هاي روان‌شناسي اسلام نيز توجه داشته‌، اين مقاله کوشيده است الگوي «شهودگراي اجتماعي» را با توجه‌ به انديشه‌هاي ايشان بررسي کند. روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي بوده و گردآوري داده‌ها با مراجعه به آثار ايشان صورت ‌گرفته است. يافته‌هاي پژوهش حاکي از آن است که در نقد الگوي «شهودگراي اجتماعي»، مي‌توان عواملي همچون ناديده‌ گرفتن بعد فرامادي انسان، بي‌توجهي به عنصر اختيار، تقليل عوامل مؤثر بر قضاوت اخلاقي به فرهنگ و عوامل زيستي و غريزي، تعريف نادرست «دستگاه تحريکي» ذيل «دستگاه ادراکي»، مغالطۀ «سرعت در قضاوت و نفي استدلال»، و سوگيري در انتخاب معماها را مطرح کرد.