جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مکتب تفکیک در مبانی معرفت شناسانه دینی خود در بکارگیری «عقل» که از منابع معرفتی محسوب می­ گردد، تصویری متفاوت از تصویر شایع ارائه می­ دهد که فقدان منطق روشن در ارائه آراء، سبب مبهم بودن دیدگاه آنان می ­شود. در این مقاله نخست مبانی معرفت­ شناختی مکتب تفکیک ارائه شده است که عبارتند از: ابزار معرفت، منابع معرفت، معیار صحت و سقم شناخت. آن­گاه مدعای مکتب تفکیک در این زمینه که عقل به معنای فلسفی از ابزار معرفت محسوب نمی ­شود و تنها نقشی که انسان در پدیدآوردن معرفت دارد، پذیرش بی­‌چون و چرای تعالیم وحیانی است، مورد نقد قرار گرفته است. از این رو معنای مورد نظر اهل تفکیک در مورد عقل از اتقان لازم برخوردار نیست. این مقاله برآن است اثبات نماید، برای تشخیص اندیشه درست از نادرست می ­بایست معیار مشترک وجود داشته باشد و با کنار گذاردن ابزار عقل، برداشت صحیحی از تعالیم وحیانی حاصل نمی­ شود و معرفت دینی محصول سنجش و تعامل توأمان دانش عقلی و دانش نقلی است و نیز با روش درون دینی و با رویکردی انتقادی – تحلیلی دیدگاه مکتب تفکیک را در این مسأله مورد نقد و بررسی قرار دهد.

استعاره، از شیوه‌های زبانی برای بیان مفهومی خاص به‌ واسطه مفاهیم دیگر است که عدم شناخت آن سبب لغزش در فهم متن، معنا و معرفت می‌شود. نوشتار حاضر با روش توصیفی – تحلیلی، استعاره ادبی و معرفتی را با تحلیل دو رویکرد معناشناختی و کاربردشناختی از دیدگاه استاد مطهری مورد پردازش قرار می‌دهد. آیا استعاره می‌تواند در زبان دین به گفتار عملی تحقق یابد؟. استعاره، تنها بیانگر معنا نیست، بلکه از رهگذر چیدمان حساب‌شده‌ی واژه‌ها، در متن دینی رخ می‌نماید که به تحقق گفتار عملی می‌انجامد؛ بنابراین، علاوه‌ بر زیبایی‌بخشی و استواری گفتار، ارتباط بیرونی با جهان خارج و مخاطب نیز از استعاره به‌دست می‌آید. نتیجه این پژوهش، سیر از مرحله‌ی معنا به روح متن است، که فرآیندی پویا همراه با گوینده و شنونده و همچنین بافت گفتار را مورد توجه قرار داده است.

این نوشتار با روش برون‌دینی و رویکرد نقدی‌تحلیلی، مبانی حقوق بشر در دیدگاه روشنفکران نومعتزلی را می‌کاود. برخی از روشنفکران نومعتزلی داخلی، هم‌صدا با حامیان حقوق بشر غربی مدعی فرادینی‌بودن حقوق بشرند و مبنای حقوق بشرراانسان و باورهای انسان‌محورانه می‌دانند نه دین. لذا با اصل قراردادن حقوق بشر دین را تفسیر می‌کنند. در نوشتار حاضر ضمن نقد ادعای روشنفکران نومعتزلی، با اقامه ادله استوار، اوّلاً ناتوانی علوم بشری از شناخت تامّ و جامع حقوق انسان را تبیین می‌کنیم. وانگهی ادعای محوریت باورهای انسان‌محورانه برای حقوق بشر را نقض می‌کنیم و مبانی تعالی حقوق بشر را در گرو تعالیم اسلامی می‌دانیم که پاسخ‌گوی نیازهای حقوقی جوامع است.

تفکیکیان نص‏گرا در روش شناخت دین و طریق دستیابی به معارف آن، منبع وحیانی را تنها منبع شناخت مطرح می‏کنند لذا مدعی انحصار فهم حقیقت دین به شیوه‏ای خاص هستند وچنین مدعایی، منبعث از نگرش خاص ایشان به تحدی و اعجاز قرآن می‏باشد؛ یعنی تحدی قرآن تنها درعلوم و معارف است و معرفتی که توسط اهل بیت^ حاصل می‏شود اصیل‏تراست و دخالت‏دادن افکار بشری در فهم متون دینی، فهم دین را از صحت و خلوص تهی می‏کند و از حقایق دین دور می سازد، در مقابل با نقد چنین دیدگاهی به دلیل سازگاری با نظریه صرفه و بیهوده انگاشتن نیروی فهم و عقل انسان و غرق شدن در هرمنوتیک مدرن؛ اولاً در آیات قرآن، عقل مخاطب قرار می‏گیرد و همه انسان‏ها با همان عقل عام و نیروی ادراکی همگانی موجود در هر انسان به فراخور استعدادش مخاطب فهم حقیقت دین قرار گرفته و ثانیاً ادعای انحصار فهم حقیقت دین به شیوه‏ای خاص را برنتافته. نوشتار حاضر با روش درون‏دینی و رویکردی انتقادی ـ تحلیلی نقد و بررسی دیدگاه مکتب تفکیک را با نظریه‏ی یاد شده تبیین می‏کند.

چکیده ندارد.