جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گراهام اُپی فیلسوف معاصر استرالیایی، خداناباور طبیعت­گراست که هرگونه علت ماوراء­الطبیعی را انکار می­کند . مسئله تحقیق این است که؛ مبانی اُپی در جایگزینی طبیعت­گرایی به جای خداباوری چیست؟ یافته­های تحقیق که با روش تحلیلی برهانی به دست آمده، نشان می­دهد؛ مبانی معرفت­شناختی، روش­شناختی و هستی­شناختی اُپی که بر اساس آن طبیعت­گرایی را باورپذیرتر از خداباوری می­داند واقع­بینانه نیستند و دارای چالش­ها و لغزش­های اساسی است. در معرفت­شناختی؛ نگرش وی از برهان موفق با چالش­های عدیده­ای روبه­روست؛ در روش­شناسی، استنادش بر اصل سادگی است اما وی با ادعای سادگی طبیعت‌گرایی در برابر خداباوری، پاسخ درخوری در برابر سوالات زیادی که مطرح می­شود فراهم نمی­آورد و معضلات فلسفی کلامی در باب آن را برطرف نمی­سازد. در هستی­شناختی نیز طبیعت­گرایی جایگزین برتری برای خدا نیست و احتمال جایگزینی طبیعت­گرایی به­جای خداباوری بسیار ضعیف است؛ هم­چنین اُپی تبیین درستی از علیت ندارد و علیت را با اصل موجبیت خلط کرده است.

در تاریخ فلسفه، کمتر استدلالی است که همچون برهان وجودی نظر متفکران را به خود جلب کرده باشد. گراهام اُپی، فیلسوف دین معاصر استرالیایی، خداناباوری است که با بررسی انواع برهان‌های وجودی، کوشیده است نقاط ضعف آنها را بنمایاند. در این پژوهش، در پیِ پاسخ به این پرسش‌‌ هستیم که اُپی چگونه برهان وجودی را صورت‌‌بندی کرده است و انتقادهای وی بر هر یک از این صورت بندی‌ها چیست؟ هدف این نوشتار آن است که با روشی تحلیلی، رده‌بندی و انتقادهای اُپی بر برهان‌های وجودی را تبیین نماید. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد که روایت‌‌های متعددی هستند که ذیل عنوان برهان وجودی قابل دسته‌‌بندی‌اند. از نظر اُپی، ویژگی اصلی این استدلال‌‌ها آن است که باید پیشینی باشند تا تحت عنوان برهان وجودی قرار گیرند. عام‌‌ترین انتقادهای اُپی بر این رده‌بندی‌های هشت‌‌گانه، مصادره به مطلوب‌بودن، ارزش معرفتی نداشتن، انکار وقوع تناقض در فرض نبود خدا در خارج و عدم تصور موجودی با اوصاف لایتناهی می‌‌باشد. نتایج برگرفته از تحقیق آن است که با توجه به چالش‌‌های فرا روی برهان‌های وجودی برای اثبات وجود خداوند، این‌گونه استدلال‌‌ها، توانایی‌‌های مورد انتظار از یک برهان اثبات وجود خدا را برآورده نمی‌‌سازند؛ هرچند که الحاد اُپی و تصور وی از وجود و اوصاف خداوند قابل پذیرش نیست.

گراهام اُپی انتقادهای گسترده­ای را بر براهین اثبات وجود خداوند مطرح کرده است. وی عقلانیت حاکم بر براهین سنتی وجود خدا را تصدیق می­کند؛ اما آنها را در اثبات وجود خداوند «موفق» نمی­پندارد. معیار وی در باب موفقیت یک استدلال، آن است که همه انسان­های عاقل را که قبلاً نتیجه­اش را انکار می‌کردند و یا نسبت به آن لاادری بودند، به اصلاح، تعدیل و بازسازی عقایدشان متقاعد سازد. این پژوهش، در پی یافتن پاسخی به این پرسش است: آیا معیار اُپی در ارائه یک استدلال موفق، قابل پذیرش است و چه چالش­هایی بر سر راه این استاندارد وجود دارد؟ یافته­های پژوهش نشان می­دهد معیار وی که بر اساس آن، ­همه براهین سنتی اثبات وجود خدا انکار می­شود، نه‌تنها واقع­بینانه نیست، بلکه خود را نقض می­کند. به نظر می­رسد او بدون توجه به تفاوت میان دلیل عقلی و دلیل عقلایی و با دفاع از نوعی عقلانیت حداکثری، با ارائه استانداردی مبهم، به ترویج الحاد مدرن در پوشش شکاکیت می­پردازد.