جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روایت‌های صوفیانه به‌مثابه زندگی‌نامۀ دگرنوشت به‌دلیل متغیرهایی چون نوع رابطۀ روایت‌پرداز با سوژۀ ارجاعی، خوانش و مقاصد روایت‌پرداز و میزان تأییدپذیری داده‌های روایت، چهرۀ متنی‌ای برای فرد تولید می‌کند که به‌تمامی نمی‌تواند منطبق با شخصیت واقعی (سوژۀ ارجاعی) صوفیان باشد. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر نظریات پل دومان در مقالۀ «خودزندگی‌نامه به‌مثابه چهره‌زدایی»، گونه‌های چهره‌سازی در روایت‌های صوفیانه را بررسی می‌کند و به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا همۀ شیوه‌های چهره‌سازی در خوانش مخاطب به چهره‌زایی منجر شده است؟ بررسی روایت‌های صوفیانه نشان می‌دهد، چهرۀ صوفیان به شیوۀ کرامت‌سازی، الگوبرداری از چهره‌های دینی و اسطوره‌ای، ترسیم ابژکتیو و وجودشناسانۀ «منِ بی‌قدرشده» برمبنای اصل فنا، سخن گفتن پروسوپوپیایی در گور و نوشته‌های سنگ قبر پردازش می‌شده است. شیوۀ پروسوپوپیایی، ساحتی فراواقعی و متعالی به چهرۀ روبه‌زوال صوفیِ مُرده می‌داده و چهره‌زاینده بوده است. در ترسیم منِ ابژکتیوِ صوفی که براساس آن، خوارداشتِ من(چهره)، عامدانه و آگاهانه صورت می‌گرفت، از شکست چهره، چهره‌ای تازه برای صوفی پدیدار شده است. با وجود این، اغراق در توصیف برخی ویژگی‌های صوفیانه چون بی‌اعتنایی به ظاهر، خلوص و یگانگی در عشق به معبود و عدم اشتغال به غیر که مصادیق آن در خرقۀ شپش‌آلود، دعای منتهی به مرگ فرزند و راندن مریدان و هواداران نمودار می‌شد، نتیجۀ عکس داشته و چهره‌زایی را به چهره‌زدایی بدل کرده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

اصطلاح پست مدرن- صرف نظر از ورود به حوزه گفتمانهای فلسفی آن – در ادبیات داستانی به آثاری اطلاق می شود که ویژگیهایی همچون: تناقض، عدم انسجام، عدم قطعیت، معنا باختگی، حضور راوی، روایتهای تودرتو و ... در آنها سایه افکنده است. رمان «کولی کنار آتش» نوشته منیرو روانی پور را نمی توان به طور قطع در زمره آثار پست مدرنیستی قلمداد کرد، زیرا رمان در چارچوب کلی خود دارای فرجام مشخصی است، حال آنکه عدم قطعیت و فرجام نامشخص یکی از اصلی ترین مشخصه های چنین آثاری است. با این حال، وجود عناصری از قبیل حضور راوی در داستان، تداخل روایتهای متعدد در موضوع اصلی، بافت باز و گشاده داستان که نویسنده را بر افزودن حوادث و شخصیتهای متعدد- بی آنکه نیاز به مقدمه چینی داشته باشد- توانا می سازد، اثر را به ساحت پست مدرنیسم نزدیک کرده است. در این مقاله ضمن تعریف اصطلاح پست مدرنیسم، اصلی ترین مولفه های آن در عرصه داستان نویسی بر شمرده شده، آنگاه رمان«کولی کنار آتش» بر پایه مشخصه های متعارف این مکتب تحلیل شده است.