جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الگوی گارسس در تحلیل ترجمۀ بینازبانی، شامل چهار سطح معنایی-لغوی، صرفی-نحوی، گفتمانی-کارکردی و سبکی-منظورشناختی است. هریک از چهار سطح یادشده شامل عنوان‌های دیگری است که درمجموع، امکان تحلیل گسترده و جامع ترجمۀ بینازبانی را با رویکرد ترکیبی فراهم می‌آورند. در پژوهش حاضر، کاربست سطح معنایی-لغوی الگوی گارسس مدنظر است و ترجمۀ فولادوند از سورۀ انعام به‌عنوان مورد پژوهشی انتخاب شده است. روش پژوهش، توصیفی‌تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند فولادوند در ترجمۀ این سوره از راهبردهای تعریف یا توضیح، معادل‌یابی فرهنگی یا کارکردی، بسط نحوی، قبض نحوی و معادل‌گزینی واژۀ خاص با واژۀ عام و بالعکس استفاده کرده است. الگوی گارسس در سطح معنایی - لغوی، دو زیرمجموعۀ دیگر نیز دارد که نخست [تشخیص] ابهام و دیگری اقتباس است. ترجمۀ فولاوند از سورۀ انعام، برای مثال، به دلیل چندمعنایی واژگان قرآن کریم در بافت آیات با چالش ابهام‌آفرینی مواجه است. اقتباس به معنای حذف ارجاع فرهنگی زبان مبدأ در زبان مقصد و جایگزین‌ساختن آن با ارجاع غیر مرتبط، یک راهبرد غیر عقلایی در ترجمۀ بینازبانی است. این راهبرد در ترجمۀ فولادوند از سورۀ انعام نمودی ندارد.

رویکرد نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی به بازنمایی جهان در زبان می‌پردازد و در این راستا نگره‌های ویژۀ خود را مطرح می‌کند؛ برای مثال، معنا در این نظریه محصول سه فرانقش اندیشگانی، بینافردی و متنی است که هر سه هم‌زمان و به یک میزان، به معنای پیام کمک می‌کنند. فرانقش اندیشگانی به دو فرانقش تجربی و منطقی تقسیم می‌شود. در فرانقش تجربی، بندهای مفرد و در فرانقش منطقی بندهای مرکب تحلیل می‌شوند. بند ازنظر فرانقش اندیشگانی به سه بخش تقسیم می‌شود: فرایند، مشارک و عنصر حاشیه‌ای. فرایندها به دو گروه اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند و هر کدام سه زیر بخش دارند؛ اصلی‌ها: مادی، ذهنی، رابطه‌ای. فرعی‌ها: رفتاری، کلامی و وجودی. در پژوهش حاضر، ارزیابی فرانقش اندیشگانی در سوره‌های «واقعه» و «قیامت» مدنظر بود و فرایندهای به‌کاررفته در این دو سوره و بسامد حضور هر یک از این فرایندها به بحث گذارده شد تا ابعاد رستاخیز در این سوره‌ها معلوم شود. یافته‌های پژوهش نشان دادند فرایند مادی در این دو سوره بیش از سایر فرایندها به کار رفته است؛ فزونی این فرایند به‌صورت ملموس، بر وقوع کنش، یعنی قیامت تأکید دارد و به آن عینیت می‌بخشد.