جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر مقایسه تطبیقی داوری درفقه اسلام با داوری در غرب و فرانسه می‌باشد. نهاد داوری در فقه اسلام به استناد منابع فقهی (قرآن، سنت، اجماع، عقل) تحت عنوان حکمیت مطرح شده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مفهوم داوری در نظم حقوقی کنونی منطبق بر مفهوم قاضی تحکیم در فقه است. حقوقدانان مسلمان بر این عقیده‌اند که نظام داوری و دادرسی اسلام با جامعیتی تمام توانسته در خصوص تمام اعمال و رفتار بشر با ایجاد قوانین دقیقی که براساس فطرت بشر بنا نهاده شده است، راه‌های منطقی و اصولی ایجاد نماید، در حالی‌که در نظام داوری و حقوقی غرب اینگونه عمل نشده است. فلسفه تحقق و وضع داوری در شریعت و حقوق اسلام و مطابقت آن در حقوق غرب و بین‌الملل (فرانسه) این است که این نهاد حقوقی مدنی بتواند بدون تشریفات اداری و دادرسی محض و فارغ از هرگونه اجبار حقوقی و قضائی و صرف وقت و زمان طولانی، در راستای حل منازعات و فصل خصومت‌های خصوصی، ملی و بین‌المللی در سایه رضایت طرفین یا افراد ذی‌نفع یک­ قرارداد یا کنوانسیون ­یا­ حتی­خانواده و غیره، برآید و منشاء آثار شود. حال آثاری که از این عمل حقوقی محقق می‌شود، به‌مثابه شرایط ضمن عقد محسوب می‌گردد.

حج عظیم ترین وشگفت انگیز ترین جلوه بارز اعتلای دین حق ونمایشی از تمامیت اسلام ناب محمدی صلوات الله علیه وآله است ،حج ومراتب معنوی آن سرمایه حیات جاویدان انسان است که او را به افق وحدانیت الهی نزدیک می کند. یکی از مهمترین اهداف وجوب حج این است که کعبه از حجاج خالی نباشد .از سوی دیگر حاکم جامعه اسلامی وظیفه دارد که شرایطی را فراهم سازد تا مردم بتوانند اهدافی را که شارع مقدس از آنها طلب کرده است را به دست آورند. بنابراین اگر برای رسیدن به این هدف زائر به اندازه کافی وجود داشته باشد حاکم جامعه هیچ گونه مسئولیتی ندارد ،اما اگر چنین نباشد بر حاکم و والی مسلمین واجب است که گروهی را به حج بفرستد ،هر چند که از بیت المال در این مقصود وهدف هزینه کند . بنابراین با توجه به روایات رسیده مشخص می گردد که خالی شدن کعبه از حجاج مبغوض شارع بوده ومطلوبِ واجب او خالی نشدن کعبه از حجاج است . در اینجا دیگر تفاوتی نیست که به چه دلیل کعبه تعطیل شده به خاطر مسائل سیاسی بوده یا ناامنی راه وبیماری و... ؛ازاین رو پژوهش «بررسی فقهی وجوب عینی وکفایی حج در شرایط اپیدمی کرونا» دربحث بیماری کرونا و بیماری‌های حاد تنفسی و تزاحم بیماری و مراقبت با عمل حج، نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخی در خور می باشد .

هدف پژوهش حاضر بررسی فقهی و حقوقی اجهاض حمل ناشی از تجاوز به عنف، با تکیه بر دیدگاه فریقین است. روش پژوهش تحلیلی- توصیفی بوده و نتایج نشان داد میان زن باردار از تجاوز به عنف با زنان دیگری که با آزادی کامل باردار شده‌اند، فرق بسیار است و از سوی فقهای فریقین و قوانین کشورهای اسلامی ممنوعیتی برای اجهاض ناشی از تجاوز وجود ندارد و می‌توان قائل به جواز آن به ویژه قبل از ولوج روح شد؛ زیرا براساس قواعد فقهی، نفی عسر و حرج و سمحه و سهله بودن شریعت، زن باید اجازه داشته باشد که به وسیله اجهاض چنین حملی، حرج و آلام شدید ناشی از تجاوز و بار ننگ جنین حاصل از آن را که هیچ‌گونه اختیاری در آن نداشته است از خود بزداید.

هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی فقهی- حقوقی جبران خسارت منافع ممکن‌الحصول و محرومیت حقوق اجتماعی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که در اسلام هرگونه ضرر و زیان مشروع وارد به جسم، حیثیت و مال مسلمان باید توسط عامل زیان جبران گردد. منافع ممکن‌الحصول و محرومیت اجتماعی در فقه امامیه، با عنوان تعزیرات هماهنگی دارد و از مصادیق مجازات‌های تعزیری محسوب می‌شود. این برنامه‌های ضروری و مورد اهتمام شرعی، قابل‌ اجرا خواهد بود و سرچشمه عدالت کیفری در ادیان الهی وجود مقدس خداست که هم قانون و هم کیفر، ریشه اراده الهی دارند. توجه به مبانی فقهی و مشروعیت این مجازات، مسئله‌ای است که پرداختن به آن در حقوق کیفری که اقتباس شده از حقوق اسلام است، یک ضرورت بوده و اجتناب‌ناپذیر است. مجازات و محرومیت از حقوق اجتماعی در همه موارد نه ‌تنها مفید و مناسب نیست، بلکه تبعات منفی درپی دارد و موجب محرومیت حقوق و آزادی شرعی و قانونی افراد می‌شود.

پژوهش حاضر درصدد تبیین ساختارهای کلامی تاثیرگذار درنهضت عاشوراست . ازآنجاکه قیام عاشورا همواره باآمیزه ای ازعشق ودلدادگی همراه بوده است ،مقوله های فلسفی وعقلانی،کمترمجال ورود به ساحت آن راپیداکرده اند.بنابراین ضرورت پژوهشهایی از این دست رخ می نماید وجریان عاشورا را درعرصه های متفاوتی قرارمی دهد. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی ،تحلیلی وگردآوری اطلاعات کتابخانه ای ونیزفیش برداری ازطریق مطالعه منابع مربوط وهمچنین بکارگیری نرم افزارهای گوناگون کلامی وتاریخی وجستجوی اینترنتی درصدد اثبات این فرضیه است که تمام فعلها وترک فعلهای امام حسین(ع) مبنای عقلانی وکلامی داشته است . دستاوردپژوهش ،یابش این واقعیت است که علم کلام باتوجه به ساختمان عقلانی محکمی که دارد باتمام قوا ازشالوده نهضت وحتی فرهنگ عاشورا پشتیبانی می کند. زیرا از یک سو بااستفاده از عقل واستدلال ، اصول اعتقادی اسلام که امام حسین(ع) مستجمع آنهاست رابه اثبات می رساند وازسوی دیگر راه رابرای مناظرات علمی ،عقلی وفلسفی پیرامون تفکر عاشورا باز می نماید.

هدف پژوهش حاضر بررسی مسئولیت مدنی حکومت اسلامی در جبران خسارات منافع ممکن الحصول شهروندان است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که سوالات و چالش‌هایی در مورد طیف وسیعی از خسارات ناشی از منافع ممکن الحصول وجود دارد که سبب شده دیدگاه‌های متفاوتی در رابطه با قابلیت جبران خسارات به وجود بیاید که در پژوهش حاضر از زوایای مختلف به مقوله منافع ممکن الحصول و از جمله مسئولیت مدنی حکومت بر مبنای اصل وحدت اشخاص حقیقی و حقوقی در جبران خسارات پرداخته شد. به منظور حل ابهامات و چالش‌ها و تعارضات قانونی، مولفه‌هایی از قبیل عدالت و قواعد اتلاف و لاضرر، قابل استناد می‌باشند. بنابراین، هرگونه خسارت ناشی از اعمال، اقدامات و تصمیمات حاکمیتی، قابل مطالبه است.

روایات بسیاری بر محبت اهل‌بیت علیهم‌السلام تأکید نموده و آثارش را بیان کرده‌اند. نگاه سطحی به مفهوم برخی از این روایات، موجب اباحه‌گری می‌شود. روایت «حُبُّ عَلِیِّ بن ابی‌طالب حَسَنَهٌّ لا تَضُرُّ مَعَها سَیِّئَهٌ...»، نمونه‌ای‌ از این روایات است که موجب طرح دیدگاه‌های متفاوتی شده که در متن حاضر بررسی می‌شود. این نوشتار به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی- تحلیلی، در پی عرضه مفهوم درست روایت است. یافته پژوهش عبارت است از این‌که با استناد به برخی آیات قرآن و با مراجعه به تفاسیر و حدیث معتبرِ امالیشیخ مفید و صحیحه امالی شیخ طوسی، حبّ واقعی ملازم اطاعت بوده و از مفاهیم درست روایت آن است که سیئه در آن، به معنای گناهان کوچک است و حبّ علی (ع) سبب آمرزش صغایر می‌شود. تحلیل درست دیگر آن است که دوستی با علی (ع)، حسنه‌ای است که هیچ گناهی اثر آن را حبط و بی‌اثر نمی‌کند؛ زیرا ایمان کامل، با حُبّ اهل‌بیت علیهم‌السلام محقق می‌شود.

پیشرفت مادی بشر و تحولات بنیادی که در نظام اجتماعی بشر روی داده، این ضرورت را ایجاب می‌کند که تحولات و توسعه به مقتضای زمان و مکان در ترازوی فرهنگ صحیح قرار گیرد. به عبارت دیگر؛ هم در روابط انسان با طبیعت و هم در مناسبات اجتماعی انسان‌ها با یکدیگر تحولاتی بنیادی ایجاد شده است. از جمله مواردی که در حیطه حقوق خانواده، توجه و عنایت ویژه‌ای به شرایط و اوضاع و احوال پیرامون آن در احکام اسلامی شده، بحث تعدد زوجات است. به موجب این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی نقش زمان و مکان در جواز و عدم جواز تعدد زوجات از منظر آیات و روایات صورت گرفته، این نتیجه قابل بیان است که؛ در وضع احکام شرعی، لازم است مقتضیات زمان و مکان، مصالح، مفاسد و منافع افراد جامعه مد نظر قرار ‌گیرد. تأثیر زمان و مکان در اجتهاد در راستای تغییر موضوعات احکام‏‎ ‎‏اجتماعی اسلام است و اگر در اثر شرایط و مصلحت، تغییراتی در موضوعات احکام از جمله تعدد زوجات ‎‏ایجاد شد، احکام آن قهراً‏‎ ‎‏عوض می‏‎‎‎‏شود.

هدف پژوهش: شناسایی و طبقه‌بندی احکام و آداب تعلیم و تعلم در حیطه فرایند یاددهی-یادگیری. روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ جمع‌آوری داده‌ها کیفی-اسنادی یا کتابخانه‌ای بوده است. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها توصیفی تحلیلی محسوب می‌شود. مسئله اصلی پژوهش: احکام و آداب تعلیم و تعلم در حیطه فرایند داددهی-یادگیری کدام است و چگونه طبقه‌بندی می‌شوند؟ یافته‌های مهم پژوهش احکام حیطه‌ی فرایند یاددهی-یادگیری عبارتنداز: قاعده علم نافع، ارشاد جاهل، ابواب هدایت، نشر علم، امر به معروف و نهی از منکر، اعانه بر برّ و تقوی، عزت اسلامی، حرمت تغریر جاهل، اتقان عمل، تربیت اجتماعی. آداب حیطه فرایند داددهی-یادگیری عبارتنداز: عمل به علم، خودسازی، نظم و انضباط، خودداری از جدال، نیکو سخن گفتن، دوری از عیب‌جویی، اهمیت به سلامت جسمانی، استفاده از امکانات آموزشی، توجه به تفاوت‌های فردی، احترام متقابل با دیگران، آراستگی ظاهر. آداب و احکام تعلیم و تعلم در حیطه فرایند داددهی-یادگیری به سه قلمرو قبل از تدریس، حین تدریس و پس از تدریس تقسیم می‌گردد. این آداب و احکام به طور اختصاصی برای مربیان و متربیان تفکیک‌پذیر بوده به تناسب نقش آن‌ها در تعلیم و تربیت به اجرا در می‌آیند.