جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مسئله های پر چالش در حوزه امامت، اصل انگاری امامت است. بسیاری از اهل سنت، توحید، نبوت و معاد را اصول دین دانسته اند و امامت را یکی از مباحث فقهی در حوزه دین به حساب می آورند. برخلاف آنان امامیه، این آموزه را یکی از ارکان و اصول دین می شناسند. افزون بر احادیث بسیاری که در منابع روایی فریقین گواهی بر اصل بودن امامت می دهند، این مسئله را باید از منبعی همچون قرآن کریم که تمام مسلمانان آن را قبول دارند، مورد کنکاش قرار داد. این نگاشته بر آن است که با روش جدل احسن، دیدگاه قرآن کریم نسبت به مسئله اصل انگاری امامت را با استفاده از منابع تفسیری معتبر اهل سنت و روایات تقسیری، جویا شود. در این مقاله پس از بیان مفاهیم واژگان اساسی به بحث اصل انگاری امامت در قرآن کریم پرداخته می شود. سه دسته از آیات نورانی؛ افضلیت مقام امامت از نبوت مانند آیه«.. قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً »، وظایف انبیاء در جامعه مانند آیه« وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ‏ بِأَمْرِنا» و متشابهات قرآن مثل آیه «... ثُمَّ اسْتَوى‏ عَلَى الْعَرْش»، آیاتی هستند که برای اثبات اصل انگاری امامت از آن ها یاری جسته شده است.

یکی از اشکالات اهل‌سنت به دلالت حدیث غدیر بر امامت، عدم احتجاج امیرالمؤمنین به این حدیث است. امامیه در پاسخ، استشهاد ایشان به حدیث غدیر در رحبه را احتجاج به امامت می‌دانند. با توجه بازتاب گسترده این روایات در مسند احمد بن حنبل و اعتبار و اهمیت این کتاب در نزد اهل‌سنت، روایات استشهاد موجود در این کتاب با استفاده از روش تحلیلی- انتقادی، از جهت متن، سند و دلالت مورد بررسی قرار گرفته است. در بررسی متن به تفاوت در برخی از فقرات متون حدیث پرداخته شده و استحکام و استواری متن ثابت شده است. با وجود شهرت و کثرت راویان و طرق این روایات، اسانید آنها با تکیه بر احادیث مسند احمد و با عنایت به مبانی رجالی اهل‌سنت، تک‌به‌تک مورد بررسی دقیق رجالی قرار گرفته و صحت بیشتر آنها احراز شده است. زمینه و مناسبت ایراد مناشده، دقت در مفهوم استشهاد و روش حضرت در طلب شهادت، تردید ابوالطفیل نسبت به سخنان حضرت و کتمان صحابه و نفرین حضرت در حق ایشان، به عنوان قرائنی مطرح شده اند که نشان می دهند استشهاد حضرت بر حدیث غدیر به عنوان نص بر امامت بوده است. شبهات اهل‌سنت مبنی بر عدم صدور روایات و عدم دلالت روایات استشهاد بر امامت و حمل استشهاد بر طلب نصرت و یاری نیز از استحکام لازم برخورد نبوده و مورد نقد قرار گرفته است