جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

تناقض‌ نمایی عصیان و عصمت حضرت آدم «بررسی شبهات عصمت ناظر بر آیات دالّ بر معصیت آدم بر اساس تحلیل سید مرتضی و علامه مجلسی»

نویسنده:

مصطفی جعفرپیشه فرد ، محمدسالم محسنی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

عصمت انبیا از اصول مسلم و قطعی امامیه است، اما ظاهر برخی آیات قرآن که بر معصیت و خطای حضرت آدم دلالت دارد، موجب اشکال و شبهه در اصل عصمت انبیا شده است. این تحقیق، شبهات عصمت ناظر بر آیات دال بر معصیت و خطای آدم را براساس تحلیل سیدمرتضی و علامه مجلسی بحث و ارزیابی کرده است. آن دو بزرگوار باتوجه به ظواهر برخی آیات، حدود هفت شبهه را بر عصمت آدم و درنهایت عصمت همه انبیا، بررسی کرده و پاسخ گفته‌اند. تمامی این شبهات برگرفته از تعبیراتی مانند عصیان، غوایت، ظلم، توبه، لغزش، غفران و مخالفت با نهی الهی است که در قرآن نسبت به حضرت آدم به کار رفته است. آنچه از پاسخ سیدمرتضی و علامه مجلسی به دست می‌آید این است که بر اساس مبانی عقلی و نقلی امامیه اولاً مفاهیم و تعبیراتی مورداستدلال، معانی و کاربردهای متعدد دارد و تنها دال بر معصیت و گناه نیست. ثانیاً این مفاهیم از نوع مفاهیم مشکک‌‌ بوده و نحوه صدقشان بر مصادیق خود یکسان نیستند. ثالثاً عصیان حضرت آدم مخالفت با امر استحبابی و ترک اولی بوده است و چهارم اینکه به‌خاطر ادله قطعی بر عصمت انبیا، از ظواهر نصوص مورداستدلال، دست برداشته می‌شود. روش تحقیق، توصیفی، تحلیلی با رویکرد اجتهادی است.

صفحات :

از صفحه 103 تا 124

مشخصات اثر

عنوان :

چیستی «حق» بر مبنای نظریۀ اعتباریات علامه طباطبایی

نویسنده:

محمدسالم محسنی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

چیستی حق یکی از مباحث مهم فلسفه حق بوده و درباره آن نظریات مختلف مطرح شده است که از جملۀ آن‌ها دیدگاه علامه طباطبایی بر مبنای نظریۀ اعتباریات است. وی بر اساس طبقه‌بندی ادراکات انسانی به حقیقی و اعتباری، برخی از مصادیق اعتباریات را بیان کرده و «حق» را نیز جزء آن‌ها برشمرده است. در بررسی چیستی حق بر اساس نظریۀ اعتباریات، این نتیجه به دست آمد که حق به معنای اختصاص است و چون اختصاص دو قسم تکوینی و اعتباری است، حق نیز به دو نوع تکوینی و اعتباری تقسیم می‌شود؛ اما آنچه در دانش حقوق کاربرد دارد نوع دوم یعنی حق‌های اعتباری است. بنابراین حق در کاربرد حقوقی خود به معنای اختصاص و از اعتباریات بعد از اجتماع است. آثار نظریۀ اعتباریات در تبیین ماهیت حق این است که اولاً ساختار طبقه‌بندی حق با تقسیم مشهور حق به طبیعی و وضعی تفاوت پیدا کرده و حقوق اعتباری در نظریۀ اعتباریات شامل هر دو قسم حقوق طبیعی و وضعی می‌شود؛ ثانیاً بین حقوق اعتباری و حقوق تکوینی ربط و پیوند برقرار بوده و حق‌های اعتباری به نحوی بر حقایق و واقعیات ابتنا دارد. در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.

صفحات :

از صفحه 5 تا 22

مشخصات اثر

عنوان :

تحقق «ایمان و عمل صالح» در پرتو «عقلانیت» (نگاهی به تفسیر فلسفی خواجه نصیرالدین طوسی بر سوره عصر)

نویسنده:

محمدسالم محسنی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

سوره عصر

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی

چکیده :

قرآن کریم در سوره عصر ابتدا همه انسان‌ها را در خسران دانسته و سپس کسانی را که از صفات چهارگانه‌ای «ایمان»،‌ «عمل صالح»،‌ «توصیه به حق» و «توصیه به صبر» برخوردارند، استثنا کرده است. خواجه نصیرالدین طوسی این سوره را با رویکرد فلسفی تفسیر کرده و صفات چهارگانه‌ای یاد شده را با عقلانیت مرتبط ساخته است. نگارنده با هدف شرح و تبیین دیدگاه طوسی و نقد و ارزیابی آن به بررسی مسأله پرداخته و به این نتیجه دست‌یافته که وی بر اساس مبانی فلسفه اسلامی، «خسران» را به معنای اشتغال در امور مادی و فرو رفتن در خواهش‌های نفسانی و نجات از خسران را در استکمال نیروهای عقلانی می‌داند. بر این اساس، طوسی «ایمان» را به استکمال عقل نظری، «عمل صالح» را به استکمال عقل عملی، «توصیه به حق» را به تکمیل عقل نظری دیگران و «توصیه به صبر» را به تکمیل عقل عملی دیگران تفسیر کرده است. وی در تفسیر این سوره اگرچه با ادبیات فلسفی سخن گفته که با تعبیرات دیگر مفسران به ظاهر متفاوت می‌نماید؛ اما از نظر محتوا با آن‌ها سازگار بوده و بر مبنای روایاتی که درباره نقش عقل در رستگاری انسان وارد شده،‌ نیز تأییدپذیر است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است.

صفحات :

از صفحه 37 تا 55

مشخصات اثر

عنوان :

مبانی فلسفی حقوق بشر از دیدگاه شهید مطهری

نویسنده:

محمدسالم محسنی، محمدعالم فصیحی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

حقوق بشر در اندیشه‌های فلسفی ریشه دارد و براساس نوع جهان‌بینی و انسان‌شناسی فهم و تفسیر می‌شود؛ ازاین‌رو، هر مکتب فلسفی براساس اصول و مبانی خاصی به تعریف و تفسیر این حقوق می‌پردازد. در این میان، شهید مطهری براساس جهان‌بینی الهی و آموزه‌های اسلامی به حقوق بشر نگریسته و آن را نقد و ارزیابی کرده است. این تحقیق مبانی فلسفی حقوق بشر را در اندیشۀ شهید مطهری بررسی کرده و به این نتیجه دست ‌یافته است که از دیدگاه وی، چون انسان آفریدۀ خداوند و تابع قوانین کلی خلقت و ارادۀ تکوینی اوست، حقوق بشر نیز باید در ارتباط با مبدأ هستی و غایت آفرینش معنا و تفسیر شود؛ بنابراین، اصل توحید، غایتمندی خلقت و هماهنگی نظام تکوین و تشریع، مبانی هستی‌شناختی حقوق بشر به‌شمار می‌آیند؛ ازسوی دیگر، چون انسان ترکیب‌یافته‌ای از جسم و روح و بهره‌مند از استعدادهای فطری گوناگون است، دوساحتی بودن وجود انسان، استعدادهای فطری و اختیار، مبانی انسان‌شناختی حقوق بشر شمرده می‌شوند. این تحقیق با روش توصیفی‌ـ‌‌تحلیلی انجام شده است.

صفحات :

از صفحه 79 تا 96

مشخصات اثر

عنوان :

رابطه حقوق بشر و انسان‌شناسی

نویسنده:

محمد حسین طالبی، محمدسالم محسنی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

مشخصات اثر

عنوان :

عقل نزد نحله‌هاي کلامي (شيعه، معتزله، اهل حديث، سلفيه، ماتريديه)

نویسنده:

‫محمدسالم محسني

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,

کلیدواژه‌های اصلی :

سلفیه (فرق اسلامی)

چکیده :

‫شناخت حدود ورود عقل در قلمرو دين، از مسائل مهم کلامي است، که متکلمان اسلامي نيز به‌صورت جدي، ديدگاه‌هاي خاص خود را در اين زمينه ابراز کرده‌اند. مسأله اصلي پژوهش حاضر پيگيري اين موضوع است که نقش عقل در فهم و اثبات آموزه‌هاي ديني چيست، و نحله‌هاي کلامي مسلمان مانند شيعه، اهل حديث، معتزله، اشاعره، ماتريديه، و سلفيه در اين زمينه چه ديدگاهي دارند؟ با توجه به گستردگي قلمرو تحقيق، از هر فرقه‌اي به ديدگاه يکي از برجسته‌ترين متکلمان آن اکتفا شده است. متکلمان و حکيمان، عقل را در معاني مختلفي استعمال کرده‌اند، از جمله: عقل غريزي، عاقل و معقول، تمامي علوم و معارف، آراي محموده، عقل نظري، عقل عملي، عقل جوهري، و موارد ديگر. معناي مورد نظر در اين پژوهش، همان عقل نظري و عملي مي‌باشد. اهل حديث بر ظواهر متون ديني تأکيد مي‌ورزند، و متکلمين را به‌خاطر بهره‌گيري از عقل براي تفسير متون ديني مذمت مي‌کنند. معتزله پاي عقل را در تمامي امور ديني به ميان کشيده، و قايل به استفاده حداکثري از عقل در مسايل ديني هستند. اما متکلمان شيعي رويکرد يکساني نداشته‌اند، برخي استفاده کمتري از عقل کرده‌اند و برخي بيشتر؛ اما از مجموع آراي آن‌ها نوعي اعتدال و ميانه‌روي در استفاده از عقل استنتاج مي‌شود. اشاعره نقش عقل را بسيار کم‌رنگ کرده‌اند. ماتريديه جزو موافقان دخالت عقل در مباحث کلامي هستند. سلفيه نيز به ظاهر‌گرايي اهل حديث بسيار نزديک مي‌باشند. بر اين اساس مي‌توان گفت که به‌طور کلي نحله‌هاي کلامي اسلامي به دو گرايش موافق و مخالفِ دخالت عقل در قلمرو آموزه‌هاي ديني تقسيم مي‌شوند. اهل حديث و سلفيه از جمله مخالفان محسوب مي‌شوند. اما موافقان دخالت عقل، خود از جهت ميزان دخالت عقل، به گرايش‌هاي افراطي تا گرايش‌هاي حداقلي و معتدل، تقسيم مي‌شوند. معتزله از موافقان افراطي عقل، اشاعره از موافقان حداقلي، و شيعه از موافقان معتدل به‌شمار مي‌روند.

مشخصات اثر

عنوان :

تشبه به خدا؛ غایت نهایی فلسفه

نویسنده:

محمدسالم محسنی، حبیب الله احسانی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

کلیدواژه‌های اصلی :

استکمال نفس , تشبه به خدا , 03. انسان شناسی Human nature , غایت فلسفه

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , اخوان الصفا , علم نفس , اهل بیت(ع) , خدامحوری , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه غربی , فلسفه یونان , حکمت متعالیه , قرآن ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

شناخت حقیقت و استکمال انسان از راه دانستن حقایق هستی، از اهداف فلسفه به شمار می رود؛ اما برترین هدفی که برای فلسفه بیان شده است، تشبه انسان به خداست. بسیاری از فلاسفه اسلامی خداگونه شدن انسان را به عنوان غایت نهایی فلسفه معرفی کرده اند. هدف پژوهش حاضر این است که تشبه انسان را به خدا به عنوان غایت نهایی فلسفه مورد بحث قرار داده و اهمیت و جایگاه آن را در فلسفه اسلامی بخصوص حکمت متعالیه نشان دهد. این مسئله در آثار فیلسوفان، بیشتر در تعریف فلسفه بازتاب یافته است. در این میانه فلسفه اسلامی اهداف گوناگونی را برای فلسفه بر می شمارد، لکن در نهایت به خدامحوری منتهی شده و غایت نهایی خود را در تشبه انسان به خدا تعریف می کند. غایت متعالی تشبه به خدا با اینکه در نگرش فیلسوفان ماقبل صدرایی مشاهده می شود، اما بر اساس اصول و مبانی حکمت متعالیه بهتر قابل تبیین و توجیه است. در این نوشتار از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است.

صفحات :

از صفحه 15 تا 24

مشخصات اثر

عنوان :

مخاطب انسانی تکالیف الهی

نویسنده:

محمدسالم محسنی,محمدباقر قیومی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

سعادت از منظر فلسفه های مشاء، اشراق و حکمت متعالیه

نویسنده:

محمدسالم محسنی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

کمال , سعادت , خیر , الم , حکمت اشراق the School of Illumination , سعادت حقیقی

چکیده :

سعادت از دغدغه های اساسی هر انسان بوده و از مباحث مهم دین، اخلاق، فلسفه اخلاق و انسان شناسی فلسفی به شمار می آید و عالمان دینی و فیلسوفان اسلامی همواره به مطالعه و تحقیق در آن پرداخته اند. این پژوهش، در پی بررسی چیستی سعادت از دیدگاه فلسفه های مشاء، اشراق و حکمت متعالیه است. از نگاه این مکاتب، سعادت عبارت است از: درک کردن و رسیدن به لذت هایی که برای انسان کمال محسوب می شود. اما ازآنجاکه قوای نفس انسان متعدد بوده و برای هر کدام، لذت های خاصی کمال است، سعادت نیز متکثر و دارای مراتب مختلف می باشد، مانند سعادت حسی، سعادت خیالی و سعادت عقلی. برترین مراتب سعادت، همان لذت های عقلی است که برای نفس ناطقه حاصل می شود و سعادت حقیقی نیز همان است که در بُعد نظری با ادراک معقولات و اتصال به مجردات و در بُعد عملی با استیلای بر بدن به دست می آید. در نهایت، مکاتب فلسفی مشاء، اشراق و حکمت متعالیه در چیستی سعادت، همسو و هم نظر هستند. این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی انجام شده است.

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید