جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله حاضر با روش تحلیلی- انتقادی خود، مسئله شر را از منظر غایتشناسی اخالقی کانت بررسی میکند و از همین منظر و الهیات مؤمنانه مرلین مککورد آدامز را مورد ارزیابی قرار میدهد. در نگاه کانت، شر منزلت خاصی در طبیعت ندارد، بلکه صرفاً یکی از امکانات محتمل در طبیعت، در مقام فعلیت یافتن قوای آن است. راه چاره انسان برای مجال ندادن به شر در تقویت قوای عقالنی و اخالقی انسان و انشاء دستور اخالقی مطلقی است که انسان را برخالف سوائق طبیعی خود به موجود عقالنی و متخلق تبدیل سازد و با صبغه عمومی خود روابط انسانها را سامان بخشد. خدای کانت ایدهای است که از پی توجه به ندای وجدان اخالقی و بهعنوان خیر اعال بر فراز جهانْ مفروض و مقدّس انگاشته میشود. با این وصف، طبیعت در خوانش اخالقی و غایی آن در نقد سوم کانت در مسیر بهروزی انسان و جهان حرکت میکند و میتوان آنرا در نهاد و بنیان دور از خصلت شریرانه دانست. از سوی دیگرم. م. آدامز به عنوان متأله مسیحی زیسته در جهان مدرن، طی تالش برای خوانشی متمایز از مسئله شر، آنرا به عنوان شرط تشبّه انسان به خدا از مجرای تجربهی رنج الوهی تعبیر کرده است. تفسیری از شر و اخالق که با رجوع به خوانش کانت از ماهیت شر و اخالق، از حیث مبنا و پیامد غیراخالقی است

این مقاله پس از توصیف ماهیت اخلاقِ مراقبت و تحلیل کارایی ممتازش در مقایسه با نظریه‌های پیشین در حوزه اخلاق، بحث انتقادی خود را درباره دشواری‌های پیش‌ روی این نوع از اخلاق مطرح می‌کند. نتیجه حاصل از این بحث و ملاحظه انتقادی این است که اخلاق مراقبت ابتدائاً بر اساس دیدگاه موقعیت‌محور و در برابر نظریه‌های مبتنی بر عدالت طرح‌ریزی شده است، بدین معنا که در نظریه مراقبت نوعی خصوصی‌سازی اخلاق در مقایسه با عدالت عمومی وجود دارد. البته نقطه بحث‌انگیز اخلاق مراقبت در توسعه بی‌رویه حوزه رفتار (از اخلاق‌مداری شخصی، ارفاقی، و شفقت‌محور) به حوزه عدالت اجتماعی، مبادلاتی و محاسبه‌محور است. بنابراین، با بهره‌گیری از تلاش‌های رالز در نظریه عدالت، و نیز امتداد آن در لیبرالیسم سیاسی، به نظر می‌رسد می‌توان نظریه مراقبت را متمّم نظریه‌های عدالت‌محور، متأخر از این نظریات و در واقع برای تفکیک و تمایز حداکثری میان‌ حقوق و اخلاق دانست.