جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تبیین تئوریک جامعه صالح و مدینه فاضله همواره یکی از دغدغه‌های اندیشمندان بوده و تلاش برای برپایی آن مهم‌ترین هدف مصلحان اجتماعی را تشکیل داده است. در این مقاله که براساس روش توصیفی – تحلیلی سامان یافته، کوشش شده است براساس نوشته‌ها و آثار برجای‌مانده از امام موسی صدر به‌عنوان یکی از مصلحان اجتماعی دین‌مدار، مؤلفه‌های مختلف جامعه صالح ترسیم شود. مؤلفه‌های الهیاتی، انسان‌شناختی، جامعه‌شناختی و اخلاقی مهم‌ترین پایه‌های تفکر اجتماعی او را تشکیل می‌دهند که برونداد آن جامعه‌ای مبتنی بر اندیشه توحیدی است که همه آحاد آن جامعه ضمن برابری در مقابل قانون به دلیل برابری در آفرینش از کرامت، آزادی، مساوات و عدالت برخوردارند که افراد را به سوی هدف مشترک متعالی و الهی رهنمون می‌سازد. جامعه به‌مثابه یک پیکر واحد در سایه حق‌مداری و وجود فضای تربیتی مناسب به پویایی همه‌جانبه اقتصادی و اجتماعی منجر خواهد شد که ازبین‌برنده رکود و بی‌عدالتی خواهد بود.

الهیات اجتماعی، دانشی بین‌رشته‌ای است که به بررسی حیات اجتماعی انسان و عوارض و لوازم و تبعات آن به صورت مجموعه‌ای به‌هم‌پیوسته در قالب یک نظام معرفتی می‌پردازد. این دانش تلاش می‌کند آن دسته از متون دینی که به نحوی سنت خداوند را نسبت به انسان در تاریخ نشان می‌دهد از طریق استدلالات عقلی و فلسفی و شواهد تاریخی و تجربی تبیین کند. در میان اندیشمندان دینی، به یقین، امام موسی صدر یکی از شخصیت‌های برجسته این عرصه است که هم در حوزه نظر و هم در حوزه عمل، گام‌های مهم و موثری برداشته‌ است. وی توانست به عنوان اندیشمندی عمل‌گرا و جامعه‌گرا رابطه‌ای مستقیم بین دین و وظایف دینی با مقتضیات زمان نشان دهد. وی بر همین اساس میدان فعالیت‌های خود را در جامعه متکثر و ملتهب لبنان قرار داده است. این رساله تلاش دارد راهکارها و عملکردهای امام موسی صدر را در اصلاح جامعه لبنان نشان دهد. ایشان احیای عزت شیعه را از طریق تأسیس موسسات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی مدنظر قرار داده است. مقاومت اسلامی، گفت‌وگو و همزیستی ادیان و تقریب بین مذاهب و حضور اجتماعی زن از دیگر اقدامات امام است که برگرفته از اندیشه‌های دینی ایشان می‌باشد و در این رساله برجسته شده است. از نظر وی جامعه صالح جامعه‌ای با جهان‌بینی الهی و توحیدی است و راهکارهای رسیدن به این جامعه را تشکیل حکومت با حاکمی عادل و مجتهد می‌داند و بقای این جامعه را در ایجاد عدالت اجتماعی و اجرای شریعت در جامعه معرفی می‌کند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، به شیوه کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع کلامی، تاریخی و اجتماعی صورت گرفته است و در صدد معرفی الگوی موفق امام موسی صدر به عنوان یک پیشوای دینی جامعه گرا به نسل جوان و جامعه علمی ایران است. جستجو در آثار و عملکردهای اجتماعی امام موسی صدر یکی از بهترین منابعی است در جهت اثبات این مسئله که اسلام شیعی برخوردار از الهیات اجتماعی قوی و همه‌جانبه‌ای است که می‌تواند جوابگوی نیازهای مختلف بشر در اعصار گوناگون و ازجمله عصر کنونی باشد.