جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طی چند دهه اخیر، حجاب از جمله مهم‌ترین احکامی بوده که در حوزه زنان مورد توجه جریان‌هایی موسوم به نواندیشان دینی و فمینیسم اسلامی قرارگرفته‌ است و آنها با نگرشی عرفی سعی در قرائتی نو از آیات حجاب بر مبنای رعایت حقوق زنان داشته‌اند. فاطمه مرنیسی از جمله این افراد است که در یکی از آثار خود به نام «زنان پرده‌نشین، نخبگان جوشن‌پوش» با بررسی آیه 53 سوره احزاب، برخلاف نظر مفسران و فقها قائل است مفهوم حجاب در آیه مورد نظر به معنای حائل بین دو مرد است. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع معتبر تفسیری و دینی، به تحلیل و نقد دیدگاه و ادله این محقق درمورد مسئله حجاب می‌پردازد. براساس بررسی‌های انجام شده، دیدگاه مرنیسی به دلیل محدودیت و عدم اتقان منابع و استفاده گزینشی از آنها، خَلط بین پرده‌نشینی و پوشش زنان، عدول از ظاهر آیه 53 سوره احزاب و سیاق آیات مجاور، عدم توجه به نسبیت معنایی و عدم توجه به آیاتی که به صراحت حکم حجاب را برای زنان مسلمان تشریع کرده‌اند و به حاشیه راندن اصل فرازمانی و فرامکانی بودن قرآن، نادرست است.

برای اینکه «نقد» و «انتقاد» به نتایج مثبت دست یابد باید مبتنی بر اصول و روشهای صحیح انجام شود.برای دست یافتن به این اصول و روشهای صحیح می توانیم به قرآن مجید که کتاب هدایت بشر است مراجعه کنیم.در آیات فراوانی از قرآن عقاید،اندیشع عا و اعمال افراد مورد نقد قرارگرفته است.در کلام و خطبه های امام علی علیه السلام نیز نقدهای فراوانی وجود دارد.پس از بررسی اصول و روشهای انتقادات قرآن و نهج البلاغه،هشت اصل و پنج روش استخراج شد؛از جمله:اصل اول-هدف از نقد هدایت و اصلاح است. اصل دوم-نقد باید همراه با علم و اشراف به موضوع باشد. اصل سوم-نقد را از خود شروع کنیم. اصل چهارم-هیچ کس از نقد مبرا نیست.و... .روش اول-نقد به شیوه ی حکیمانه، موعظه ی حسنه و جدال احسن.روش دوم-انتقاد با ارائه ی راه حل. روش سوم-نقد در غالب تشبیه و تمثیل.و ... . انتقادات مقام معظم رهبری نیز مبتنی بر همین اصول و روشهاست.

نقّادی و نقدپذیری در جامعة اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. انتقاد صحیح موجب شناخت نقاط قوّت و ضعف می شود و از این طریق به پیشرفت و اصلاح امور می انجامد. برای اینکه هدف اصلی نقد که تکامل و اصلاح فرد و جامعه است و مورد تأکید دین اسلام نیز می باشد، محقّق شود، لازم است نقد مبتنی بر اصول و روش های صحیح انجام شود. بهترین راه برای دست یافتن به اصول و روش های صحیح نقد که مورد پذیرش دین اسلام نیز باشد، استفاده از متون دینی یعنی قرآن مجید و کلام معصومان، علیهم السّلام، است. با بررسی انتقادهایی که در قرآن مجید و نهج البلاغه صورت گرفته، می توانیم به اصول و روشهای نقد صحیح و سازنده پی ببریم.