جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در حوزه ی پژوهشهای نظری، تحقیقات متعددی راجع به ویشنو صورت گرفته است، لیکن پژوهش حاضر تلاش دارد سیر تحول رابطه ی ویشنو با جهان و انسان را که مسئله‌ی اصلی این پژوهش است، در متون مقدس هندویی و با نظر به دو دوره‌ی ودایی و پساودایی مورد بررسی قرار دهد. ضرورت این پژوهش وجاهت ویشنو در هندوئیسم و جایگاه متون مقدس در اندیشه معتقدان آن است. نظر به نشانه‌ها، ارتباط ویشنو با جهان در متون پساودایی علاوه بر دو وجه نگهدارنده‌گی و نجات‌بخشی که متعلق به دوره‌ی ودایی است، وجه هم‌بودگی را نیز شامل می‌شود. همچنین جنبه‌ی لطف و بخشندگی ویشنو که در دوره‌ی ودایی به طوریکسان با قهاریتش مطرح است، در متون پساودایی برجسته می‌شود و بر قهاریتش غلبه می‌یابد. این موضوع عینا در بحث ارتباط ویشنو با انسان وجود دارد. ضمن آنکه ارتباط ویشنو با انسان که در دوره‌ی ودایی بر محور برآورده ساختن نیازهای مادی انسان است، دچار تحول شده و بیشتر بر محور امور معنوی و تکامل روحی انسان قرار می‌گیرد.

مسیح­ شناسی پائول ساموساتا یکی از مسیح ­شناسی­ هایی است که در قرن سوم میلادی توسط سینود انطاکیه به دلیل تأکید بر انسانیت صرف عیسی و نفی الوهیت جوهری و ازلی بودن مسیح، محکوم به بدعت شد. این مسیح­ شناسی حول سه محور مسیح تاریخی، انسان خداگونه و پیامبر نجات­ بخش قرار دارد و بیانگر این مهم است که عیسی که همانند انسان ­های دیگر متشکل از روح و بدن است، لیکن متعالی­تر، و در نقطه ­ای از تاریخ از مریم متولد شد، با تکامل و پرورش اخلاقی خود، شایستگی فیض فرزندی خدا را پیدا کرد و به مقام یک پیامبر و مسیحای موعود که از پیش در نقشۀ نجات خدا طراحی شده بود، دست یافت و با مرگ خویش برای نجات انسان­ها و تسخیر گناه اولیۀ آدم با ارادۀ خدا وحدت یافت. نگارنده بر آنست که با نگاهی به مسیحیت سال­های اولیه، از یک سو می­توان این تئوری را مطرح ساخت که مسیح‌شناسی پائول ساموساتا که بیشترین قرابت را با مسیحیت اولیه دارد، احیاگر سنت فکری عیسی و اندیشۀ مسیحیان اولیه که عیسی را انسانی صرف می ­دانستند، می­ باشد و از سوی دیگر در تقابل با مسیح ­شناسی لوگوسی-کیهانی کاتولیکی است که قائل به الوهیت و انسانیت توأمان عیسی است.

فاقد چکیده