جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

توضیح کتاب: نویسنده در این کتاب، سعی دارد تاریخی اجتماعی‌ ارائه کند که ملهم از نظریه است؛ نظریه‌های طبقاتی «امیل دورکیم» و «ماکس وبر» و همچنین صورت‌بندی‌های متأخرتر «فوکو» و «بوردیو». محدوده‌های زمانی این کتاب از یک‌سو نوزایی و از سوی دیگر روشنگری است. دوره مدرن آغازین در این کتاب از «گوتنبرگ» تا «دیدرو» را دربرمی‌گیرد؛ به عبارت دیگر، از ابداع چاپ با حروف جابه‌جایی‌پذیر در آلمان در حدود سال 1450 تا انتشار دایره‌المعارف از دهه 1750 به بعد. یکی از اهداف کتاب را می‌توان در واژه‌ای واحد بیان کرد: «آشنایی‌زدایی». امید این است که به چیزی دست یابیم که «فاصله گرفتن» نامیده می‌شود، چیزی که باعث می‌شود آنچه آشناست، غریبه و آنچه طبیعی است، دلبخواهی به نظر برسد. هدف این است که نسبت به «نظام معرفتی» ای که در آن زندگی می‌کنیم، آگاه‌تر شویم. هنگامی که فردی درون یک نظام زندگی می‌کند، معمولا این نظام همچون نوعی «فهم عرفی» به نظر می‌رسد. تنها با مقایسه است که می‌توانیم دریابیم این مورد خاص تنها یکی از نظام‌ها در میان مجموعه‌ای از نظام‌هاست.

"رویا، استعاره و زبان دین" اثری به قلم "امیر مازیار" است که در آن به "متن دینی چون متن هنری" نگریسته است. نظریه‌ای که در این کتاب مطرح می‌شود، مبتنی بر استدلال اندیشمندان مسلمان است. شنیدن کلام وحی و رویت مکاشفات، در عملی ذیل محاکات انجام می‌شود. آثار هنری با به کارگیری نیروی تخیل و تقلید خلق می‌شوند و در نتیجه اثری خیال‌انگیز را به وجود می‎آورند. آنچه در "رویا، استعاره و زبان دین" نوشته‎ی "امیر مازیار" مورد بحث قرار گرفته است، هدف وحی و رابطه آن با فلسفه و حقیقت است. کتاب حاوی شرح مفصلی است که به "متن دینی چون متن هنری" می‌نگرد و اهداف آن را بررسی می‌کند. "امیر مازیار" تجربه دینی را از جنس رویا معرفی می‌کند. آنچه در خواب و رویا اتفاق می‌افتد، ترجمه‌ای در یک زبان خیالی است و برای نشان دادن این امر، نویسنده قرآن کریم را مثال زده است. علاوه بر این، برای درک این مطالب به تفسیر نیاز داریم که در کتاب "رویا، استعاره و زبان دین" ارائه شده است و باید بررسی کرد که آیا این نظریات، در عمل نیز مسائل ایجاد شده در ذهن مخاطب را حل می‌کنند یا خیر. با قبول این نکته که رویا دارای ظرفیت کشف است، باید اظهار داشت که رویا کاشفیت خود را تنها از روان انسان دارد. پذیرش این امر که هر فردی که رویا می‌بیند، می‌تواند یک متن هنری تولید کند، منطقی نیست. همچنین استعاره دیدن کل قرآن و ادعای برخورداری از شکل خیالی برایش جایز نیست. این متون ماهیت تمثیلی دارند و جوهر رویا نیز چنین است. رویاها ماهیتی نمادین دارند. علاوه بر این، متن می‌تواند با اعتبار خود توجیه شود و از این دید شاید بتوان به "متن دینی چون متن هنری" نگریست. قسمت هایی از کتاب رویا، استعاره و زبان دین (لذت متن) این کتاب به توصیف، شرح و ارزیابی نظریۀ رویایی بودن تجربه های دینی و وحیانی اختصاص دارد؛ نظریه ای که می توانیم آن را نظریۀ وحی در فلسفۀ اسلامی بدانیم. این نظریه سه مدعا یا ضلع اصلی دارد: تجربه های دینی و وحیانی از سنخ رویابینی اند و با همان سازوکار وقوع رویاها اتفاق می افتند؛ آنچه در این تجربه ها به ادراک درمی آید به زبان خاص رویا است و ماهیتی ویژه و متفاوت با تجربه های ادراکی معمول ما دارد و اگر این تجربه به زبان درآید و به متن تبدیل شود زبانی ویژه خواهد داشت؛ برای فهم و تفسیر صحیح ادراکات رویایی و متون حاصل از آنها باید به تعبیر و تأویل این رویاها و متون حاصل از آنها پرداخت. فیلسوفان مسلمان قائل بوده اند که سرشت رویایی تجربه های وحیانی هیچ منافاتی با شأن کاشفیت، هدایتگری و قدسی بودن آنها ندارد و بهترین راه را برای حل مشکلاتی مانند فهم چگونگی تکلم خداوند و تعارضات دانسته های عقلانی با متون وحیانی به دست می دهد. نظریۀ وحی فیلسوفان مسلمان در سال های اخیر مجددا طرح شده و محل بحث و گفت وگو بوده است.