جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فقر مالی از دیرباز، مادر بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی جوامع انسانی شمرده شده است و متفکّران بزرگی این معضل را در آثار خویش مورد بحث قرار داده‌‌اند. در آثار فیلسوفانی همچون ابن‌سینا و کانت، که به حکمت عملی توجّه خاصّی داشتند، دربارۀ «فقر مالی» مطالبی مطرح است. پژوهش پیش رو به روش توصیفی ـ تحلیلی، در تبیین و مقایسۀ نظرات و توصیه‌های این دو فیلسوف در مواجهه با این معضل می‌‌کوشد. «تسلّی» در عرف، به معنای آرام کردن شخص اندوهگین یا مصیبت‌‌زده است امّا معنای اصطلاحی تسلّی در فلسفه و علوم اجتماعی، قدری موسّع از معنای عرفی آن است و عبارت از آرامش بخشیدن به شخص از طریق نوع نگاه او به مشکلات و ارائۀ راهکار برای رفع معضلات است. ابن‌‌سینا برای تسلّی‌‌بخشی به فقیران، آثار سوء فقر مالی را واکاوی می‌‌کند. به باور شیخ، «محرومیت از لذّت‌‌های حسّی» لازمۀ مهم فقر مالی است. او راه کنار آمدن با فقر را در گرو عبور از امور حسّی و شناخت لذّت‌‌های فراحسّی می‌‌داند، زیرا نه تنها کسب آن لذّت‌‌ها بدون تمکّن مالی امکان‌‌پذیر است، بلکه قوّت و دوام لذّت‌‌های فراحسّی بسی فراتر از لذّت‌‌های حسّی است. امّا کانت ضمن اذعان به مشکلات عدیدۀ فقر مالی، شرایط تحمّل فقر را برای انسان‌‌ها نمی‌‌پذیرد و برای کنار آمدن با فقر مالی و تحمّل آثار سوء آن، راهکار و درمانی، جز کسب ثروت نمی‌‌شناسد؛ از این‌‌رو فیلسوف آلمانی بر عنصر کار و تلاش برای کسب ثروت تأکید فراوانی دارد. به نظر کانت، انسان با تمکّن مالی می‌‌تواند از هنر و تخصّص دیگران بهره‌‌مند شود.