جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

همنشینی مفاهیم متضاد در آیات قرآن، همواره مفسران را برآن داشته تا دست به تأویل زده و با دلایلی همچون مجاز و استعاره، معنای آیه را توجیه کنند. همنشینی دو واژه «بشارت» و «عذاب الیم» در 7 آیه، یکی از مواردی است که مفسران را به زحمت تأویل انداخته و برای رهایی از این تناقض، دست به تبیین­های مختلفی زده‌اند. آنچه این پژوهش در پی آن است، تبیینی دقیق از معنای بشارت به عذاب است که با بررسی روابط همنشینی و جانشینی و روش تحلیلی-توصیفی، چنین حاصل شد که بشارت به عذاب الیم در معنای حقیقی خود به‌کار رفته و مراد آن است که نفوس گنهکاران پس از عبور از عذابی دردناک، خالص شده و به فطرت نخستین خود بازگشته و آماده ملاقات با پروردگارشان می­شوند و این، همان مفهوم بشارت به عذاب است و مبین این مسأله اینکه اولاً مراد خداوند ناظر به نتیجه کار است. ثانیاً خداوند مربی است و تنبیه مربی از باب تربیت است، نه انتقام و یا شکنجه و آزار از بین برنده و چنین تنبیهی هرچند در ظاهر دردناک است، اما در باطن خیر است و به دنبال آن شادی پایدار خواهد بود.

«شهرت روایی» از جمله مباحث مطرح در علم اصول است. اصولیان گاه «شهرت روایی» را به معنای کثرت راوی، و گاه به معنای کثرت نقل تعریف کرده‌اند. بنا بر تعریفی، «شهرت روایی» یعنی حدیثی که راویان بسیاری آن را نقل کنند، به طوری که تعدادشان به حد تواتر نرسد و این سبب شهرت روایت می‌شود. در منابع اهل سنت عنوان «شهرت روایی» یافت نشد، اما اصطلاح «خبر مشهور» با همین کاربرد می‌شود که مترادف با «شهرت روایی» است. برای آگاهی از جایگاه شهرت روایی و کاربردش میان مذاهب اسلامی تحقیقی با روش کتاب‌خانه‌ای مبتنی بر توصیف و تحلیل انجام گرفت که مشخص شد به اتفاق فقهای مذاهب، شهرت روایی از مرجحات تعارض اخبار است. از منظر اکثر فقهای اهل سنت، خبر مشهور مفید علم طمأنینه است و کاربردش علاوه بر ترجیح در تعارض اخبار، در تعارض اخبار با قیاس، نسخ و تخصیص با اختلافاتی ذکر شده است.