جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عصمت یکی از ویژگی‌های پیامبران و همچنان یکی از معتقدات مشترک تمامی ادیان سماوی حتی غیر سماوی بوده و در ضمن یکی از مهمترین مباحث عقیدتی مسلمانان به حساب آمده که می بایست روی آن از منظر مفسران و اندیشمندان فریقین و پاسخ به شبهات وارده پژوهشی صورت گیرد که هدف این تحقیق، بررسی مبانی، ادله عقلی و نقلی و دیدگاهای مفسران معتبر فریقین راجع به عصمت پیامبر(ص) در امور غیر رسالی و همچنان پاسخ به شبهات وارده می باشد. قرآن کریم و روایات فریقین غنی ترین منبع در راستای عصمت انبیاء به ویژه عصمت پیامبر(ص) است که در رابطه به مسأله عصمت کتاب‌ها و مقالات به صورت پراگنده و اختصار به بیان برخی از جنبه‌های این موضوع پرداخته اند؛ اما در این نوشتار به گونه تطبیقی و با روش توصیفی_تحلیل به شکل نظامند و همه جانبه به معرفی مبانی، ادله و دیدگاهای مفسران معتبر فریقین با استناد به آیات و روایات مربوطه آن پرداخته شده است که نتایج حاصله آن این بوده که در مورد عصمت پیامبر (ص) در امور رسالی (تلقی، حفظ و ابلاغ) وحی همه اتفاق نظر دارند که ایشان معصوم مطلق بوده در این زمینه هیچگونه کمی، کاستی صورت نگرفته زیرا حفظ آن را خداوند (ج) به عهده گرفته و توسط نگهبانان قوی ترّصُد شده. اما با بررسی ادله و دیدگاهای مفسران فریقین راجع به عصمت در امور غیر رسالی اکثر مفسران در این بخش نیز معصوم می دانند، اما یک تعدادی اندکی از دانشمندان هستند که در امور غیر رسالی ایشان را معصوم نمی دانند و ظاهر برخی از آیات همچون: آیات استغفار و... بیان کننده عدم عصمت می دانند که با بررسی دیدگاهای مفسران فریقین به این نتیجه رسیدیم که این آیات بیان کننده عدم عصمت نه بلکه بیان کننده حقانیت رسالت ایشان است زیرا اگر قرآن کلام الهی نه بلکه خود ساخته ایشان می بود چنین آیات عتاب و... را در آن درج نمی کردند. و نیز شبهاتی همچون شهوت‌گرا وغیره را بر رسول (ص) و مسلمانان وارد شده است که کاملا واهی، بی اساس بوده است. و در نهایت دیدگاه دانشمندان فریقین در مورد محدوده‌یِ عصمت این است که بیشترین دانشمندان شیعه قائل به این است که پیامبران الهی از اول عمر تا آخر عمر از گناهان کبیره، صغیره، سهوی، عمدی، نسیان و فراموشی معصوم هستند اما در مقابل یک عده‌یِ شاذ مثل شیخ صدوق، استاد وی ابن الولید، علامه طبرسی و علامه تستری می فرماید که رسول خدا در کار های عادی سهو می کنند اما دیدگاه اکثر دانشمندان اهل سنت این است که پیامبران الهی از گناهان کبیره به طور مطلق و از گناهان صغیره ای که نفرت آور باشد معصوم هستند اما از گناهان صغیره ای غیر نفرت آور و همچنان از سهو، نسیان و فراموشی معصوم نیستند.