جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی مبانی، اصول و روش‌های پرورش حبّ‎ذات متعالی از دیدگاه اسلام، هدف اصلی مقاله حاضر است. برای نیل به این هدف از روش توصیفی−تحلیلی، استنتاجی و نقد درونی استفاده‌ شده است. یافته‎های به دست آمده، بیانگر آن است که در ارتباط با حب‎ذات، رویکردهای مختلفی از قبیل خودگروی اخلاقی و خودگروی روان‌شناختی وجود دارد که با دلایل مستدل مورد نقد قرار گرفتند. به نظر می‌رسد رویکرد «حب‎ذات متعالی» براساس آموزه‌های اسلام، یک نگاه کلان و همه جانبه به بحث حب ذات دارد. در این راستا، با ابتنا به حب ذات الهی، ابتدا اصول رشد متعالی، نوع‌دوستی و حب الهی استنباط و سپس، روش‌های تربیتی خدا آگاهی، خودآگاهی، ارتقاء من متعالی، رشد متوازن شخصیتی؛ داشتن هویت اخلاقی باز، ارج نهادن به احساسات انسانی؛ ابتنای محبت به دیگران بر پایة محبت الهی و تکیه‌گاه قرار دادن خداوند در زندگی به‌عنوان نتایج حب‌ذات متعالی براساس دیدگاه اسلام استخراج شدند. پیشنهاد می‎شود که اسناد فرادستی نظام آموزش‌وپرورش با توجه به مؤلفه‎های حب‎ذات متعالی نقد و بررسی شده، مؤلفه‌های حب ذات متعالی در برنامه درسی پنهان و آشکار بررسی شود. از جمله پیشنهادات کاربردی، فراهم کردن بسترها و انگیزه‎های لازم در نظام تعلیم‌وتربیت برای حرکت به سمت حب‎ذات متعالی؛ ترویج نوع‌دوستی، دیگرگرایی و هویت باز اخلاقی در آموزش‌وپرورش رسمی و غیررسمی است.

چکیده ندارد.

در جهان معاصر اصول، مبانی وآموزه‌های پست‌مدرنیستی در حال گسترش است و بیش از یک دهه است که تفکر پست‌ مدرنیسم در عرصه های مختلف مسایل تازه‌ای را باعث شده؛ در عرصه‌ی تعلیم و تربیت نیز پرسشها و نگرشهای جدیدی را به میان آورده است. با وجود آنکه پست‌مدرنیست‌ها درباره‌ی تربیت دینی اخلاقی، به طور خاص و صریح به بحث نپرداخته‌اند؛ ولی با توجه به ویژگیهای پست مدرنیسم، می‌توان دلالتهای ضمنی در زمینه‌ی تربیت دینیاخلاقی‌، و جنبه‌های مختلف آن استنتاج کرد. تکثّرگرایی، چندگانگی، ساختارشکنی و توجه به هویت، سیاست، اندیشه و حتی زبان را شاید بتوان از مفاهیم اساسی معرفت‌شناسی پست‌مدرنیسم دانست یکی از ابعاد مهم پست‌مدرنیسم در تحقیق حاضر، تکثّرگرایی یا پلورالیسم است که بیشتر از جنبه‌ی دینی مورد توجه قرار گرفته است.پست‌مدرنیست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها با تأکید بر مسایلی چون جهان شمولنبودن، عدموجودواقعیتیا حقیقتثابت، تکثّرگرایی و اهمیت دادن به تفاوتها و ضدیت با اقتدارگرایی و همچنین نفی سلسله مراتب و... ،چالشها و مسائلی را در خصوص تربیت دینی و اخلاقی به خصوص در جوامع بنیادگرا ایجاد می کند، مخالفت پست-مدرنیستها به‌ویژه پساساختارگرایان با مسائل مذکور انتقادهای فراوانی را به همراه داشته است، چرا که اصولی که پست مدرنیستها با آن مخالفند در تربیت دینی از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ بنابراین ما در تحقیق حاضر برآنیم تا چالشهای تکثرگرایی پست‌مدرن در تربیت دینی و در نهایت انتقادات وارد بر این اندیشه را در حوزه ی تربیت دینی و اخلاقی، تبیین نماییم.

الگو گرایی یکی از مهمترین روشهای تربیتی اسلام می باشد که از دیدگاه قرآن، علم و دین نیز دلایل متقنی برای این رویکرد وجود دارد. از طرفی درعصر فعلی که معروف به عصر پست مدرن می باشد با نفی فراروایت ها،و مخالفت با عقلگرایی، دین(بعنوان یک فراروایت) به نوعی کنار گذاشته می شود و در نظام تربیتی غرب، نسبیت گرایی و کثرتگرایی حرف اول را می زند.عنوان این پژوهش"بررسی و تبیین جایگاه رویکرد الگویی در نظام تربیتی غرب و اسلام"می باشد.از یک طرف،دیدگاه نظام تربیتی اسلام و ازسوی دیگردیدگاههای تربیتی غرب(بعنوان یک نظام فکری)و از جمله نظرات پست مدرن ها(بعنوان متأخر ترین فلسفه غرب) در خصوص الگو گرایی مورد واکاوی قرار می گیرد. پژوهشگر بدنبال تبیین دیدگاههای اسلام و غرب معاصر در خصوص این سوالات است: 1. این نظام های تربیتی به تربیت الگویی معتقدند یا آن را نفی می کنند؟- 2. آیا پذیرش رویکرد الگوئی باعث ورود تلقین و تحمیل به تعلیم و تربیت می شود یا خیر؟- 3. آیا منافاتی بین رویکرد الگویی و تعلیم و تربیت بخصوص تربیت دینی وجود دارد؟پژوهنده برای یافتن پاسخ سوالات مطرح شده، با استفاده از روش کتابخانه ای(فیش برداری از کتب و پایان نامه ها) به جمع آوری اطلاعات پرداخته و بعد از تجزیه و تحلیل اطلاعات، به بیان دیدگاههای هر دو نظام تربیتی در خصوص رویکرد الگویی پرداخته است.1. تربیت اسلامی با تاکید بر کثرت در وحدت و وحدت در کثرت و فراروایت و سلسله مراتب، معتقد به تربیت الگوئی است و در این دیدگاه هر الگویی دارای مرتبه خاص خود در رسیدن به هدف اصلی تربیت از دیدگاه اسلام یعنی همان رسیدن به توحید ناب است.2. از منظر نظامهای تربیتی غربی پذیرش رویکرد الگوئی باعث ورود تلقین و تحمیل به تعلیم و تربیت می شود.3. نظامهای تربیتی غرب با تاکید بر کثرت گرائی و نفی فراروایت و نفی سلسله مراتب، معتقد به نفی رویکرد الگوئی هستند.4. ازنظر تربیت اسلامی منافاتی بین رویکرد الگوئی و تعلیم و تربیت وجود ندارد بلکه الگو‏ها و اسوه‏ها معیار سنجش تربیت دینی، مکمّل آموزه‌های دینی و دلیل حقانیت هر مکتب اند.

یکی از مباحث اساسی در حوزه‌ی تعلیم و تربیت، نقد روش ها و شاخص‌های مطلوب در حوزه‌های تربیتی می‌باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی نسبت تلقین با تربیت و تربیت دینی می‌باشد. باتوجه به نتایج پژوهش به نظر می رسد که کاربرد روش‌های متکی به عادت دادن، تحمیل کردن، دخالت کردن، شکل دادن و آموزشی بودن در فرآیند تربیت که بر اجبار و زور متوسل هستند، متهم به استفاده از روش های تلقین می‌باشند. این در حالی است که کاربرد در روش های سازنده در فرآیند تربیت، تربیت را به نوعی فرآیند دیالکتیکی و تعاملی تبدیل می‌سازند که در آن بین عقلانیت، اراده و استقلال فردی تعارضی نبوده و این می‌تواند به معناداری تربیت و خود شکوفایی و کاهش تأثیرات تلقین بینجامد. همچنین در حوزه ی تربیت دینی، تربیت فرد براساس شاخص هایی چون تعقل، ارزش های ثابت، تفکر انتقادی، مسئولیت‌شناسی، ولایت‌پذیری، فطرت‌مداری، تقوا، عبادت و حب الهی انجام می‌گیرد که هم مورد پذیرش دین و هم خود فرد و دیگران است و در واقع این روش های سازنده موجب شکل گیری هویت دینی پایدار به دور از تلقینات و افکار دیگران می‌گردد. برای انجام این پژوهش از روش توصیفی - تحلیلی استفاده گردیده و روش جمع‌آوریاطلاعات به شکل کتابخانه‌ای بوده است.

پژوهش حاضر، با هدف تبیین پیامدهای تربیتی قیام عاشورا با شیوه ی توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. رویکرد تربیتی که مبنای کرامت انسانی، خردورزی، بدعت ستیزی، آزاد منشی، احسان، تاثیرگذاری بر محیط ، عزت ، حقیقت طلبی، تقوی، توانایی های انسانی با هدف کشف اصول تربیتی مانند کرامت انسانی ، تعقل ، حفظ سنت پیامبر ، آزادگی ، فضل ، مسوولیت ، تکریم ، حق طلبی ، تذکر، عدل و روشهای تربیتی مانند: عدم یادآوری بخشش، عبرت آمیزی، آزادی انتخاب و عمل، افشای بدعت ها ، خودباوری توبه، تبشیر، ابتلا ، تحریک ایمان ، تغافل ، ایثار ، موعظه ی حسنه، عبرت آمیزی تکلیف به قدر توانایی از نهضت و قیام امام حسین (ع) است زیرا قیام امام حسین(ع) بر پاسداری و زنده نگه داشتن ارزشهای انسانی و الهی تاکید دارد و به همین جهت هم توانسته است محمل بسیار مناسبی برای تعلیم ارزشها را در زمانهای بعدی فراهم سازد، که ریشه در فطرت انسان دارد و باعث شده است این نهضت و قیام همواره مورد توجه و الگوی آزادگان جهان قرار گیرد . به همین جهت با بیان هدف از بعثت پیامبران و امامان که تربیت و به کمال رساندن انسان بوده است. به بررسی تاریخی نهضت و قیام امام حسین(ع) پرداخته و با بیان دیدگاههای فلسفی به سوی اهداف قیام حرکت کرده ایم و با بررسی پژوهش های انجام شده سعی گردیده است تا حرکت و پویایی در پژوهش حفظ گردیده و زوایای تازه در تربیت کشف و به عنوان روشهای نوین و به روز جهت استفاده در نظام تعلیم و تربیت بکار گرفته شود. و درنهایت با پاسخگویی به سوالات تحقیق در زمینه اهداف تربیتی واقعه عاشورا که شامل پرداختن به ارزش گذاری و تقویت روح حرکت در جهت مبارزه با نا آگاهی و جهل ،تربیت عقلانی ،آزادی اجتماعی ،معنوی، اخلاق نیکو،تربیت انسان های خلاق و مبتکر ،عزتمندی ،روحیه حقیقت طلبی ،زنده کردن فطرت خداجویی،توانایی انسانی و در زمینه اصول تربیتی ،واقعه عاشورا که شامل اعتلای روح،عقل گرایی،حفظ سنت پیامبر ،آزادگی،بخشش، تکلیف، تکریم، حق محوری، یادآوری، عدالت تربیتی و در زمینه روشهای تربیتی واقعه عاشورا که شامل دیگر خواهی ،مبارزه با خرافه،یادگیری معنادار،دوری از تعصب ها ،ایجاد الگو،تکیه بر عقل، توبه پذیری ،ایجاد رغبت،نادیده گرفتن خطاها، پایداری، ایجاد انگیزه،تربیت انسانهای زبده، چشم پوشی، امانتداری، ایثار،نابودی غفلت،در نظر گرفتن طاقت ها سعی گردیده است تا نشان داده شود که نهضت و قیام امام حسین(ع) یک فرآیند در جهت نهادینه کردن ارزشهای انسانی و اسلامی بوده است که می تواند، منبع عظیمی برای تربیت انسانهای صالح با تکیه بر عقلتجربی و وحی با ایجاد روحیه حماسی برای رساندن انسان به کمال که همان رسیدن به قرب الهی است می باشد.

چکیده ندارد.

هدف از این پژوهش بررسی اهمیت و جایگاهچالش برانگیز ومغفولتربیت معنویو سپس بررسی مفهوم و جایگاه تربیت معنوی و رابطه آن با دین است، از آن جهت که تربیت معنوی با مورد توجه قرار دادن ساحت روحانی انسان (که در پیوند با ساحت ربوبی است) باب مناسبی برای گفت و گو در عصر جهانی شدن فرهنگ هاست و می تواند پیروان ادیان توحیدی را به وحدت نظر در حوزه تربیت انسان رهنمون سازد،حائز اهمیت است.این پژوهش به بررسی تطبیقی مفهوم و اهداف تربیت معنوی از دیدگاه علامه طباطبایی به عنوان فیلسوف و دانشمند مسلمان بادیدگاه دیوید کار که یک فیلسوف تربیتی است در یک مطالعه کیفی که با روش تطبیقی انجام شده است ، به پرسش های پژوهش پاسخ داده است . مفهوم تربیت معنویاز نگاه طباطبایی جهت دهی به فرآیند تجرد نفس ، متناسب با فطرت ربوبی او معنا می یابد که در پی تقویت میل ،تفصیل معرفت و انجام عمل متناسب با آن است و اهداف از نظر وی سه جنبه شناختی ،گرایشی و عملی دارد . دیوید کار تربیت معنوی را بخش متمایزی از تعلیم وتربیت ، و جدا از تربیت دینی و شامل تجربه و درک سئوالات بزرگ می داند . اهداف تربیت معنوی از نظر وی آموزش حقایق و پرورش فضایل معنوی از راه دو روش تربیت در یک گرایش معنوی و تربیت در یک فعالیت معنوی است.

چکیده :

یکی از مباحث بسیار مهم و ارزشمند کلامی و فلسفی، بحث فطرت است. انسان این اعجوبه ی خلقت، بر فطرت آفریده شده و سرشتی روحانی و معنوی دارد. ارتباط این دو مقوله ی عظیم آفرینش، رابطه ی معناداری است که ما را به تأمّل و تعمّق فراوانی وا می دارد.در این پژوهش، بر تبیین ویژگی ها، متعلّقات و مصادیق امور فطری و بررسی مجموعه ی معارف دین و سرانجام تأثیر عمیق آن در تعالی انسان پافشاری شده است.عمده ی بحث های این رساله مبتنی بر نظریه های حکمت متعالیه است که دارای آراء برتر تئوریک در خصوص فطرت و نیز ارتباط آن با تعالی روحی انسان می باشد. به ویژه در سراسر این پژوهش، استناد ما- بیشتر- به نظرات دو اندیشمند وارسته ی معاصر(شهید مطهری و آیت الله جوادی آملی)در تبیین موضوعات مورد بحث می باشد، از آن جهت که آثار آنان در موضوع این تحقیق، در دسترس تر و آرای ایشان به روزتر و قابل فهم تر برای دانش پژوهان بوده است.هدف اصلی این رساله، پس از بررسی مباحث مربوط به اثبات مبدأ و معاد در موضوع فطرت، با استناد به آیات قرآن وروایات اسلامی، نقش آن در تعالی انسان، از دیدگاه اندیشمندان یاد شده می باشد.برای انجام آن، تحقیق جامعی در معنای لغوی و اصطلاحی فطرت صورت گرفته و از منظر قرآن و روایات به نتایج قابل قبولی دست یافته است. در قسمتی از مقاله به تفاوت ها و شباهت های معنای واژه فطرت با وا ژه هایی چون غریزه، طبع، صبغه و حنیف پرداخته و ویژگی های امور فطری و نقش فطرت را در تربیت و هدایت انسان روشن ساخته است.این تحقیق بر اساس روش کتابخانه ای و مراجعه به منابع و گردآوری اطلاعات و فیش برداری، همراه تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده انجام شده و آنگاه با روش توصیفی تدوین و نگارش یافته است