جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طبیعت یا محیط، هستومندی سیستماتیک حاصل از تعامل میان هستومندهای تشکیل‌دهنده‌ی آن است که در طول زمان نیز تغییر می‌کنند. تا پیش از داروین تأکید اندیشمندان بر همکاری میان فرد جاندار با محیطشان مبنای نظریه‌های تبیین‌کننده بوده است حال آن‌که داروین رقابت میان افراد را بر مبنای نظریه‌ای اقتصادی به عنوان پایه‌ی تبیین‌های خود برگزید. بنابراین سنگ بنای نظریه‌ی داروین بر رقابت میان هستومندهای زیستی بنا شد و در این رویکرد هر گونه تعاملی میان هستومندها بر پایه‌ی رقابت میان هستومندهای سطح بالاتر توضیح داده می‌شود. این امر و عدم وجود نظریه‌ی وراثتی مناسب در زمان داروین سبب شد تا نظریه‌ی تکاملی‌اش همانند دیگر نظریه‌ها با مشکلاتی در تبیین برخی از رویدادهای زیستی مواجه گردد. رویکردهای تعاملی (همکاری) یا تقابلی (رقابت) به تنهایی نمی‌توانند مبیّن کامل و یکپارچه‌ای برای واقعیت‌های زیستی تلقی شوند. به‌نظر می‌رسد هم‌زمان با این‌که رابطه‌ی اساسی میان هر هستومند زیستی با محیط پیرامونش تعامل و همکاری است، تقابل و رقابتی میان برخی هستومندها به‌ویژه هستومندهای به شدت شبیه برای برقراری ارتباط بهتر با محیط پیرامونشان نیز برقرار است.

بحث‌های فلسفی پیرامون موضوع مشکل سطح انتخاب در انتخاب طبیعی که منجر به ارائة نظریات انتخاب گروه و چند سطحی گردید گویا جنبش کاربست نظریة تکامل در دیگر حوزه‌های معرفتی را علاقمند به تبیین امور مردم ‌شناختی کرده باشد. از این میان اما تلاش‌های ویلسون برای تبیین سازگارانة دین تحت تاثیر نگرش ارگانیسمی به اجتماع بشری و بر مبنای نظریة تکامل یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات روزآمد این حیطه تلقی می‌شود. از منظر او بر اساس مفهوم ارگانیسمی گروه‌های دینی و نظریة تکامل می‌توان فرضیه‌ای علمی مطرح کرد که دینداری در آن به عنوان یک صفت سازگارانة گروه دینی لحاظ شود. اگرچه ویلسون در نوشته‌هایش برای این فرضیه شواهدی مطرح می‌کند اما نه تنها کاربست نظریة تکامل در دیگر حوزه‌های معرفتی خالی از انتقادهای شکلی و محتوایی نیست بلکه شواهد تبیین‌های سازگارانة وی نیز با ارائة نظریه‌های جدی رقیب به چالش کشیده شده است.

همان گونه که سنگ بنای استدلال داروین در انتزاع انتخاب طبیعی، توارث صفتی موثر در ادامه حیات یک جاندار مستقل از والد به سلاله بوده است؛ می توان هر کدام از نهادهای سلسله زیستی را با توجه به سلسله مراتب شناخته شده از ژنم تا اجتماعی از موجودات، موضوع انتخاب طبیعی نهادهای متناسب تر قلمداد کرد. به این ترتیب اندیشه انتزاع انتخاب طبیعی در چند سطح به ویژه با شواهد زیستی ایثارگرانه در زندگی اجتماعی موجودات غیرمعقول نخواهد بود. سمیر اکاشا در کتاب مشهورش بنام تکامل و سطوح انتخاب بر اساس این استدلال می کوشد تا چهارچوبی برای موضوع انتخاب چند سطحی با استفاده از روش آماری و مستقل از نوع نهاد زیستی بسازد. وی با بکارگیری مبنای معادله پرایس تلاش می کند تا مفاهیم تناسب جمعیتی را در قالب ریاضی توصیف نماید. امری که در نهایت منجر به بحث های فلسفی به ویژه در رابطه علت و معلولی میان خصیصه یا صفت موثر و تناسب یا تعداد سلاله بجای مانده از والد می شود. او پیشنهاد می کند تا برای تفکیک میان رابطه علی یا محصول جنبی از تجزیه تحلیل زمینه ای استفاده گردد. از سوی دیگر اکاشا تلاش می کند تا با تکیه بر مفاهیم جمعیتی و حاصل از بحث های انتخاب چندسطحی به توضیح رویدادهای زیستی بپردازد و مفاهیم هم افرایی و تناسب جمعی را در توضیح گذرهای عمده تکاملی بکار می بندد.