جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریۀ «الهیات سلبی» به‌مثابه نظریه‌ای مهم و پرطرفدار در حوزۀ خداشناسی، در کنار دیدگاه‌هایی نظیر «نظریۀ زبان نمادین»، «اشتراک لفظی»، «اشتراک معنوی» و «الهیات تمثیلی» مطرح است. این پژوهش تقریر، مقایسه و ارزیابی الهیات سلبی در حوزۀ هستی‌شناسی صفات الهی در اندیشۀ ابوجعفر محمدبن علی‌بن حسین‌بن موسی‌بن بابویه قمی مشهور به «شیخ صدوق» (۳۰۶ـ ۳۸۱ق) اندیشمند مشهور امامی وسعدیا بن یوسف گائون مشهور به «سعدیا بن یوسف فیومی» (883-943م)، ‌الهی­دان برجستۀ یهودی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به تحلیل عقلانی این دو دیدگاه پرداخت. به باور این دو شخصیت، نظریۀ زیادت صفات بر ذات الهی در سایۀ بساطت و ترکیب‌ناپذیری ذات الهی صحیح نیست. سعدیا نظریۀ سلبی‌انگاری صفات ثبوتی را در خصوص صفات حیات مطرح نمود، در حالی‌که شیخ صدوق این نظریه را با انگیزۀ توجیه نظریۀ عینیت صفات با ذات الهی مطرح نمود. براساس یافته های پژوهش پیش رو «غفلت از مؤلفه‌های نظریۀ عینیت»، «ناسازگاری درونی نظریۀ نیابت» و «لزوم ثبوت مقابل صفات کمالی» مهمترین آسیب­های این دو دیدگاه است.