جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بحث حاکمیت، رهبری و ولایت از جهات مختلفی قابل بررسی است؛ این موضوع از آن جهت که به صفات و افعال الهی بازمی‌گردد و از عوارض فعل الله است، بحثی کلامی است و از‌جهت وجوب قبول ولایت برای فقیه و وجوب تبعیت از فقیه برای مردم، در حوزه فقه قرار می‌گیرد. بر این اساس ولایت فقیه یکی از اساسی‌ترین مباحث حوزه کلامی و فقهی امامیه در عصر غیبت امام معصوم علیه السلام است که هیچ‌گاه در اصل پذیرش آن میان اندیشمندان امامیه اختلافی وجود نداشته است و حوزه اختلاف دیدگاه‌ها و نظریات تنها در میزان اختیارات و مصادیقی است که برای ولی فقیه برشمرده شده است. از میان اندیشمندان امامیه، شیخ انصاری;، مناصب سه‌گانۀ «فتوا»، «قضا» و «حکومت» را برای فقیه مجاز می‌داند، ولی در مورد حکومت، قلمرو ولایت فقیه را محدود می‌داند. در مقابل این دیدگاه، برخی فقها همچون آیت‌‌الله بروجردی اختیارات وسیع‌تری برای ولی فقیه قائل هستند، به طوری که حتی مدیریت بر امور جامعه را بر عهده فقیه نهاده‌اند و معتقد به ولایت مطلقه فقیه در عصر غیبت هستند و براین باورند که در صورت وجود شرایط و زمینه‌های لازم، تشکیل حکومت توسط فقها نیز حق آنان است. این پژوهش به روش توصیفی، تحلیلی و با نگاهی تطبیقی در دو حوزه فقهی و کلامی دیدگاه دو دانشمند مذکور را در موضوع «ولایت فقیه» مورد کنکاش قرار داده است و ضمن تبیین میزان و گستره شباهت‌ها، به چرایی اختلاف آرای آنان پرداخته است.