جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده تحقیق حاضر به شیوه های هدایتگری امام علی (علیه السلام) در خطبه های نهج البلاغه، می پردازد. خلقت انسان به گونه ای است که علاوه بر هدایت تکوینی نیازمند هدایت تشریعی از جانب فرستادگان خداست. در جای جای نهج البلاغه که کلام معصوم و برگزیده خدا و در بردارنده سخنان و رهنمودهای حضرت علی (علیه السلام) است، می توان سخنان هدایتگرانه حضرت را مشاهده کرد و از آنها در مسیر هدایت و تربیت استفاده نمود. این تحقیق با هدف آشنایی با شیوه های هدایتگری در نهج البلاغه انجام شده، و روش گرد آوری اطلاعات آن اسنادی است؛ در پردازش اطلاعات نیز از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. بر اساس این پژوهش بالاترین عامل هدایت، خداوند متعال است، و در مراتب دیگر پیامبران و اولیاء و کتب الهی، که البته این عوامل در صورتی کارساز خواهند بود که شخص از استعدادهای درونی و خدادای همچون عقل به درستی بهره ببرد و با آگاهی از مسیر صحیح کمال و هدایت آن را انتخاب نماید هر چند موانعی همچون جهل و وسوسه های شیطانی ممکن است انسان را از انتخاب راه هدایت بازدارند. از جمله ارکانی که می توان در شیوه های هدایتگری امام (علیه السلام) به عنوان یک الگوی هدایتگرانه و تربیتی به آن اشاره کرد، رعایت اقتضای حال و مقام و موقعیت مخاطب است. ایشان با توجه به مقام و موقعیت مخاطب در جایی از موعظه بهره برده اند، در جای دیگر با برهان و استدلال سعی کرده اند او را راهنمایی نمایند، گاه از زبان نکوهش و سرزنش استفاده کرده اند و گاه با نادیده گرفتن خطای فرد سعی در تربیت وی داشته اند. علاوه بر روش های فوق، زمینه های دیگری نیز در پذیرش مؤثر پیام ایشان از سوی مخاطب، که فرد و جامعه، بوده اند، تأثیر داشته است: از جمله عامل بودن ایشان به آن چه بدان امر یا از آن نهی می کرده اند، یا فصاحت و بلاغت کلام ایشان، و حتی چگونگی ایراد سخن نیز در راهبری مخاطب تأثیر داشته است، و امام از همه عوامل و زمینه های نیکوی هدایتگری در رهنمون سازی مخاطب خویش به صراط مستقیم بهره برده اند. واژگان کلیدی: امام علی(ع)، نهج البلاغه، هدایتگری، حال مخاطب.