جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ظهور منتقدان حدیث شیعه را می‌توان جریانی دانست که در دوره معاصر با شعار بازگشت به قرآن، مبارزه با خرافات و اتحاد مسلمانان و کم رنگ کردن نقش سنّت در هندسه مسائل دینی در ایران شکل گرفت. مطالعه پیش رو بر آن است ضمن معرفی جریان منتقدان حدیث شیعه در دوره معاصر ایران و تفاوت آن با قرآنیّون، طیف‌ها و گروه‌های مختلف این جریان فکری را برشمارد. سر آخر به طور مبسوط مهم‌ترین زمینه‌ها و علل پیدایش این جریان فکری که مربوط به گروه‌های دوم و سوم این جریان در این پژوهش می‌باشد را در دو قسمت زمینه‌های عام که عبارت‌اند از اصلاحات دینی در یهودیت و مسیحیت، آشنایی با تجدد و تمدن جهان غرب، آشنایی و ارتباط ایرانیان با متفکران نواندیش جهان عرب و زمینه‌های خاص که عبارت‌اند از تأثیرپذیری منتقدان حدیث شیعه از جریان وهابیت، پیدایش شخصیت‌های روشنفکر و مهجوریّت قرآن می‌باشد را بیان کند.

هدف: مسئلۀ اصلی این تحقیق، استخراج و بررسی و نقد آرا و شبهات حدیثی منتقدان حدیث شیعه در ایران معاصر است. روش: روش تحقیق، اسنادی- تحلیلی است. با مراجعه به آثار و کتب موجود منتقدان حدیث شیعه، آرای حدیثی این جریان به دست آمد و با رجوع به منابع اصیل و احادیث کتب معتبر بررسی و نقد شد. یافته‌ها: منتقدان حدیث شیعه، جریانی‌اند که با شعار بازگشت به قرآن، مبارزه با خرافات و کم‌رنگ کردن نقش سنّت و روایات در هندسۀ مسائل دینی در ایران شکل گرفتند. این گروه از سویی بر اساس مبانی فکری خاص خود، بسیاری از عقاید و اعمال رایج شیعیان را شرک دانسته و از جهتی دیگر، نظر متفاوتی با سایر علمای شیعه در مورد مؤلفّان کتب روایی داشتند. همچنین با استفادۀ خاص خود از معیارهای مشهور نقد محتوایی حدیث، جوامع روایی شیعه را نقد کرده‌اند. نتیجه‌گیری: با مراجعه به کتب معتبر رجالی، مشخص شد که دیدگاه منتقدان حدیث شیعه دربارۀ مؤلفان کتب حدیثی شیعه، بی‌اساس و فاقد پشتوانۀ علمی است. در نقد روایات کتب حدیث شیعه نیز این گروه، از طرفی قواعد فقه‌الحدیثی برای فهم صحیح محتوای روایات به کار نگرفته‌اند و از سویی، در انتساب حدیثی به ضعف، معیار تشخیص حدیث صحیح و ضعیف را بین متقدّمان و متأخران در نظر نگرفته‌ا‌ند.

در پایان نامه حاضر طی هشت فصل با این عناوین قانون گرایی با تکیه بر آیات و روایات بررسی شده است: فصل اول، آشنایی با اصطلاحات قانون، قاعده، سنت، عدل، ظلم و میزان؛ فصل دوم، سیر قانون و قانون گرایی؛ فصل سوم، ضرورت وجود قانون؛ فصل چهارم، قانون گرایی در قرآن: قرآن و قانون، عدل و قسط در قرآن، پایبندی به قوانین و وفای به عهد، امر به معروف و نهی از منکر؛ فصل پنجم، قانون گرایی در سیره پیامبراکرم(ص)؛ فصل ششم، علی(ع) و اجرای قانون؛ فصل هفتم، ائمه(ع) و قانون گرایی؛ فصل هشتم، فقهاء و تلاش های ایشان در اجرای قانون.