جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فناوری اطلاعات روابط میان انسان‌ها در سراسر دنیا را ممکن ساخته است. ازاین‌رو، نظریه‌پردازان اخلاقِ اطلاعات، مانند ‏چارلز اِس، تلاش می‌کنند تا یک نظریۀ اخلاقی جهانی ارائه دهند. چارلز اس معتقد است این نظریه جهانی در ساحت فرا ‏اخلاق به نوعی پلورالیسم، به نام پلورالیسم تفسیری، و در ساحت هنجاری به اخلاق مراقبت، فضیلت و کنفسیوس نیاز دارد. ‏مقالۀ حاضر، با روش کتابخانه ای و تحلیل مفهومی، قصد دارد ضمن معرفیِ دیدگاه چارلز اس، برخی از مهم‌ترین ‏شکاف‌های نظری در پروژۀ او را نشان ‌دهد. پلورالیسم تفسیریِ او مشکلِ نسبی‌گرایی در رابطه با داوری دربارۀ دیگری را ‏حل نمی‌کند. همچنین، دلایل اِس در دفاع از پلورالیسم تفسیری مبتنی بر دو فرض نادرست است. اول اینکه او فرض کرده ‏است تفاوت‌های فرهنگی لزوماً تفاوت‌های اخلاقی را نتیجه می‌دهد؛ ثانیاً او استدلال می‌کند پلورالیسم نظریۀ پذیرفته‌ای در ‏همۀ سنت‌های اخلاقی جهان است. در ساحت هنجاری نیز دفاع اس از نظریه‌های اخلاقِ مراقبت، فضیلت و کنفسیوس، در ‏مقابلِ پیامد گرایی و وظیفه گرایی، موجه نیست. چالش های مذکور کل پروژۀ اس را کنار نمی گذارد؛ بلکه مسیرهای آتی ‏پژوهش را، جهت تقویت آن، روشن می‌نماید.‏

ساختار علم ارسطو استنتاجی است و به مقدماتی نیاز دارد که از طریق استنتاج به دست نیامده باشند. بنابراین، شناخت ‏مقدمات علم مرحله مهمی در پژوهش‌های علمی به‌حساب می‌آید. ارسطو در تحلیل‌ها و توپیکا دو روش استقراء و ‏جدل را برای این مرحله پیشنهاد می‌کند. شارحان ارسطو دراین‌باره اختلاف‌نظر دارند. به عنوان نمونه، بولتن استقراء و ‏اروین جدل را ترجیح می دهد. مطابق تفسیر بولتن ارسطو فیلسوفی تجربه‌گرا است که از داده‌های جزئی محسوس ‏آغاز می‌کند و به کمک استقراء به شناخت اصول کلی علم می‌رسد. اروین معتقد است پژوهش‌های ارسطو، به‌مثابۀ ‏فیلسوفی عقل‌گرا، از دسته خاصی از مشهورات آغاز می‌شود و اصول علم از طریق نوع خاصی جدل شناخته می‌شود. ‏در این مقاله تفاوت‌های دو تفسیر بولتن و اروین، ناظر بر موضوع روش شناخت اصول علم، را نشان می‌دهیم. سپس ‏برخی از مهم‌ترین اشکالات تفسیر ایشان را بررسی می‌کنیم و در پایان پیشنهادهایی برای رسیدن به تفسیر مطلوب ارائه ‏می‌دهیم.‏

ارسطو در تحلیل ثانی، الف.2 اصل‌های علم را معرفی می‌کند. او در تحلیل ثانی، الف.10 سه دسته از مبانی علم را ‏توضیح می‌دهد. به نظر می‌رسد میان تقسیم‌بندی ارسطو در الف.2 با سه دسته مبانی ‏علم در الف.10 ناسازگاری وجود ‏دارد. همچنین، روشن نیست کدامیک از انواع اصل‌ها و مبانی علم می‌تواند همۀ ‏ویژگی‌های مقدمۀ علم را داشته باشد. ‏این مقاله دشواری‌هایی که در رابطه با تفسیر متن‌های مذکور به وجود می‌آید را بیان ‏می‌کند؛ انواع مبانی علم نزد ارسطو ‏را توضیح می‌دهد؛ نشان می‌دهد تنها دسته‌ای از مبانی که به فرض هستی و چیستی موضوع ‏علم می‌پردازند می‌توانند ‏به عنوان مقدمۀ علم به حساب آیند. در این راستا، لازم است میان مقدمات علم، مبانی علم و آگاهی پیشین ‏نزد ارسطو ‏تمایز قائل شد. به کمک این تمایز، و نکاتی از متن‌های دیگر تحلیل‌ثانی، می‌توان به دشواری‌های مربوط پاسخ داد ‏و به تفسیر سازگاری میان الف.2 و الف.10 رسید. تفسیر مطلوب کمک می‌کند فهم درستی از معرفت‌شناسی ارسطو و ‏مبانی معرفتی او حاصل گردد.‏

نه تنها نزد همگان پذیرفته شده است که ارسطو مدون علم منطق است، بلکه اغلب بر این باورند که آن چه او تدوین کرد نه فقط «علم منطق»، بلکه «منطق علم» یا روش شناسی نیز به شمار می آید. تاکنون ارسطوپژوهان، از میان مؤلفه های روش شناسی ارسطویی، نقش اصلی و محوری را به نظریة برهان و روش قیاسی وی داده اند و سایر اجزای منطق وی، مانند جدل، را در حاشیه قرار داده اند. اما برخی معاصرین مانند یاکو هینتیکا علیه چنین دیدگاهی استدلال کرده اند و نشان داده اند که دیالکتیک در روش شناسی ارسطو نقشی هم تراز نظریة قیاس دارد و یکی از سه ضلع اصلی ساختار روش شناسی ارسطوست. هینتیکا در پرتو نگاهی متوازن به اجزای دستگاه منطقی ارسطو، سازگاری و هماهنگی میان روش مطرح شده در ارغنون، با مسائل متافیزیکی و با روش غالب زمانة او را نمایان می کند. علاوه بر این هینتیکا نشان می دهد که این روش شناسی از نتایج نظریة روان شناسی شناخت ارسطویی است.

مطابق دیدگاه اسمیت ارغنون کاربرد ویژه ای برای ارسطو دارد و آن اثبات این امر است که فلسفة اولی ممکن است. به نظر وی، انتظار اشتباهی است که هدف ارغنون را طرح نظریه های روش شناسی ارسطو تلقی کنیم. ارسطو در تحلیل دوم با ارائة استدلالی سعی می کند تا نشان دهد وجود یک معرفت غیربرهانی شرط کافی و لازم برای معرفت برهانی (علم) است. هدف معرفت غیربرهانی همان هدف فلسفة اولی، یعنی رسیدن به اصول اولیة هر علمی است. اسمیت بررسی می کند که استدلال مذکور در تحلیل دوم به سایر نظریه های منطقی ارسطو در ارغنون شامل نظریه های تعریف، حمل، دیالکتیک، مقولات و قیاس وابسته است. علاوه بر آن، ارسطو، در بخش پایانی تحلیل دوم امکان رسیدن به این معرفت غیربرهانی را با شرح فرایندی به نام نوس اثبات می کند.

شبکه‌هاي اجتماعي جديد (SNS) دنياي نو و متفاوتي از ارتباطات و تعاملات بشري را براي ما خلق کرده‌اند. فيس بوک، تويتر، لينکداين، وايبر، تلگرام، واتس آپ و ساير اعضاي پرشمار اين خانواده در حال رشد با سرعت زياد در حال تبديل شدن به يکي از زيرساخت‌هاي فناورانه اصلي و بعضاً اجتناب ناپذير در زندگي و فعاليت اجتماعي ما هستند. در کنار بهره بردن از کاربردهاي فراوان و تسهيلاتي که اين فناوري براي ما فراهم آورده، در حکم محققان فلسفه اخلاق لازم است تا در جريان نوظهور نقادي و ارزيابي فلسفي اين شبکه‌ها سهم خود را ايفا کنيم. در اين راستا، با سه چارچوب نظري رايج در فلسفه اخلاق روبه‌رو هستيم: اخلاق پيامدگرا، اخلاق وظيفه‌گرا و اخلاق فضيلت‌گرا. اگرچه هر کدام از اين سه ديدگاه جايگاه خاص خود را در مباحث فلسفه اخلاق دارد اما در ارتباط با ارزيابي شبکه‌هاي اجتماعي مهم‌ترين تحليل‌ها تاکنون از جانب فضيلت‌گرايان، مانند شنون والر و چارلز اِس، ارائه شده است. در اين مقاله از چارچوب نظري اخلاق فضيلت جهت ارزيابي SNS دفاع مي‌کنيم. سپس، ديدگاه والر و نقاط قوت و ضعف آن را واکاوي خواهيم کرد. در انتها براي تحقيق بومي در خصوص نسبت شبکه‌هاي اجتماعي با شيوه زندگي ايراني ـ اسلامي چارچوب اوليه‌اي پيشنهاد مي‌کنيم.