جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مبنای تحقیق این رساله و انگیزه و جوهره بحث در همین فصل مستتر بوده و از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است ، ولی به جهت محدودیت زمانی و اینکه محور اصلی موضوع، به مساله معاد و آثار تجسمی مربوط به آن برمی‌گردد، در بررسی این موضوع به همین حد اکتفا شده است . زبان قرآن از حیث "تصویر" دارای ویژگی خاص و از لحاظ ارزشهای تصویری بسیار غنی می‌باشد خداوند در قرآن به مدد شیوه "بیان تصویر"، مطالب پیچیده و غیر مملوس و دور از ذهن را محسوس‌تر و جذاب‌تر و زیباتر آرایش و نازل کرده است ، تا هر کس به قدر توان و وسعت خود از آن بهره‌مند شود و درک و فهم نماید، و از این رو قرآن در هر عصر و زمانی، بدیع‌تر و فصیح تر از قبل دریافت می‌گردد. موضوع و بحث "تصویر در قرآن" یک مساله بسیار عمیق و جذاب است که امید آن می‌رود هر چه بیشتر مورد توجه اهل تحقیق و پژوهش خصوصا هنرمندان علوم تصویری، قرار گیرد و پیامد تفکر و اندیشه نوینی، در خلق آثار هنری باشد، انشاالله. با توجه به موضوع قیامت ، و نمونه تصاویر مربوط به رستاخیز، لازم آمد دنیای رستاخیز از دیدگاههای مطرح و معروف به اختصار تعریف گردد، تا بتوان ارتباط بهتر و مناسب‌تری با آثار تجسمی برقرار کرده، نتیجه مطلوبی ببریم. معاد از دیدگاه ملل بزرگ باستانی مانند: مصریان، هندی‌ها ، سومر و کلده، چینی‌ها، ژاپنی‌ها، یونانی‌ها، رومیان و ایران قبل از اسلام مطرح شده، و همچنین دنیای پس از مرگ از دیدگاه ادیان الهی مانند: یهود، مسیح و حنیفیه به اختصار توضیح داده شده است ، و نمونه آیاتی از کتاب مقدس (عهد قدیم و جدید) پیرامون رستاخیز ذکر شده است . دیدگاه اسلام به معاد که از کاملترین و روشن‌ترین نظریه‌ها است ، به اختصار در جزوه مطرح شده است . سرانجام در این فصل "رستاخیز به روایت قرآن مجید" تدوین، نمونه آیاتی که درباره دنیای بعد از مرگ می‌باشد، همراه با نص قرآن‌کریم، به ترجمه تحت الفظی از "الهی قمشه‌ای" و ترجمه روان از "محمد آیتی" تنظیم گردیده است . در این قسمت ابتدا پیرامون زبان "کلام و تصویر" مقدمه‌ای تحریر نموده و سپس جلوه‌های تجسمی قیامت تعریف شده است ، که جلوه‌های تجسمی قیامت ، آثاری هستند که سعی دارند مطالب و مفاهیم "الهی" را که درباره دنیای بعد از مرگ بیان شده به وسیله "زبان تصویر" تجسم بخشیده، دنبال کند. چگونگی ارتباط آثار تجسمی با قرآن قسمت دیگری است که به نحوه‌ی ارتباط آثار با قرآن پرداخته است . این فصل به نمونه تصاویر "تجسمی رستاخیز" اختصاص داده شده است . لازم است پیرامون تصاویر، به چند مطلب اشاره شود: الف : تاریخ نقاشی، حاوی آثاری است که سعی دارد مطالب و مفاهیم، کتب وحی به ویژه موضوع جهان پس از مرگ را به تصویر کشد، که این آثار در رشد و تغییرات فرهنگی و نگرش‌های فردی و اجتماعی زمان خود نقش بسزایی را ایفا کرده است . و حال از اهمیت ویژه‌ای در تاریخ هنر برخوردار می‌باشد، که کوشش شده است ، نمونه‌ای از این آثار گردآوری شود، ولیکن تنها موفق به جمع‌آوری نمونه آثاری شدیم که در دسترس قرار داشته و امکان فراهم کردن آن برای گردآورنده میسر بوده است . ب : تصاویر گردآوری شده، شامل آثار نقاشان غربی و شرقی است : آثاری که احتمال دارد متاثر از کتب وحی غیر از قرآن و یا منبعی دیگر بوده باشد، و سبب انتخاب این آثار ارتباط موضوعی اثر، با موضوع مطالب قرآن بوده است . ج: تصاویر درباره موضوعات مختلفی، از دنیای پس از مرگ مصور شده، از جمله: برزخ، قیامت ، دمیدن در صور، روز محشر، بیرون آمدن از قبرها، چهره گنهکاران، میزان و حساب ، بهشت و جهنم، عذاب دوزخیان و ...، که در بعضی از آثار چندین مطلب و مفهوم در یک تابلو، ترکیب‌بندی شده است . سرانجام این دفتر با نتیجه‌ای از گردآورنده پایان پذیرفته، امید است با عنایت و لطف ایزد منان، ایمان، شالوده زندگی و علم و پژوهش و تحقیق زینت بخش آن باشد. به جهت آسان‌تر شدن امر مطالعه، جزوه، دارای فهرست مطالب ، فهرست سور، فهرست آیات ، روایات تصاویر، نامها و جاها و ماخذ می‌باشد، که غیر از فهرست مطالب ، بقیه در انتهای تحقیق تنظیم شده است .

عشق کاربردی ترین مفهوم در هنر ایرانی است. قلب پر تپش عشق، مولد شور، شیدایی، و رمز و راز زیبایی و معانی بلند را به مضامین و تصاویر هنر ایرانی می بخشد. نظم ضربان این قلب بسیار حساس، مدیون بار معنوی و روحانی آن است که هم چون حوزه فرهنگ و ادبیات، در قالب های مختلف شکل، رنگ و بافت به هنر ایرانی طراوتی صوری، باطنی، ابدی و ماندگار می بخشد.علاوه بر بسترهایی چون نگارگری، معماری و ...، تلالوی نمودهای پر شور و حـال عشق را در نقش جلدهای ایرانی نیز می توان مشاهده و حس کرد. جلدهای ایرانی در طول تاریخ -به ویژه در دوران قاجار- با فنونی متنوع، بستر مناسبی برای نقش و ثبت دلدادگی و عاشقی با مضامین زمینی و آسمانی بوده اند و تردیدی نیست که بررسی آن، جلوه های جذاب و روشنی از فرهنگ عشق و ایثار در تمدن ایران زمین را نمایان سازد.در این مقاله، ضمن بررسی نظری مفاهیم نمادین عشق در هنر ایرانی از نگاه هنر سنتی و رابطه عشق و هنر، تلاش گردیده است در یک طبقه بندی مناسب، نقش های نمادین عشق بر جلدهای قاجاری در قالب هایی چون عبارات مقدس، عبارات ادیبانه و خاضعانه، نقوش انسانی در حالات مختلف و مناظر خیالی، بررسی شوند.اهداف: بررسی مفاهیم نمادین عشق در هنر ایرانی از دریچه هنر و سنت- طبقه بندی نقش های نمادین عشق بر جلدهای عصر قاجاریه- تحلیل نمونه های شاخص جلدهای موجود در گنجینه های هنر ایران در داخل و خارج از کشورسوالات: چه نوع نقش ها و مفاهیم نمادینی از عشق در هنر ایرانی قابل مشاهده است؟- نقش های نمادین عشق بر جلدهای عصر قاجاریه چه شاخصه هایی دربر دارند؟

بررسی شمایل نگاری در نگارگری اسلامی که دوره ها و مکاتب مختلف آن مملو از آثاری است که در آن هنرمندان از روشهای مختلفی برای ترسیم چهره ائمه اطهار و اولیا بهره برده اند، نشان از گرایش به نوعی نمادگرایی در طرح شمایل ها چه در دوران گذشته و چه در دوره معاصر دارد. نگاه نمادین به شمایل ها اشاره به دو نکته دارد؛ نخست این که در اغلب موارد، ارتباط مخاطب با موضوع و محتوا، مربوط با شمایل ها بوده تا یک ارتباط حسی با آنها، و نکته دوم این شمایل نگاری به شکل نمادین به هنرمند این اجازه را می دهد تا در ارایه این گونه آثار توجه مخاطب را بیشتر متوجه برخی ویژگی های قدسی و جایگاه خاص ائمه اطهار و اولیا نماید. البته نماد گرایی در این حوزه دارای اشکالات و کاستی هایی است که با ارزیابی دقیق آن، شاخص های اصلی برای خلق آثار تصویری، متناسب با شان اولیای الهی، مشخص خواهد شد.اهداف مقاله:-1 مشخص نمودن ویژگی های شمایل های اولیا از منظر نشانه شناسی-2 بررسی روند نمادگرایی شمایل مقدسین در نگارگری ایرانیسولات مقاله:-1 چه عواملی موجب نمادین شدن شمایلهای اولیا در نگارگری شده است؟-2 ویژگی های بصری و مفهومی نمادهای شمایل های اولیا کدام است؟