جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از میان موضوعات مختلف که جزء دغدغه­های متفکران مسلمان بوده، مسئلۀ مرگ است. هایدگر، یکی از فلاسفه اگزیستانس است که مرگ­اندیشی نزد او دغدغه اصلی بود. هدف مقالۀ حاضر، بررسی متافیزیکی مرگ­اندیشی نزد علامه و هایدگر است. نویسندگان تلاش خواهند نمود مرگ­اندیشی از منظر علامه را با مرگ­اندیشی نزد هایدگر مورد ارزیابی قرار دهند. مسئله این است که مبانی متافیزیکی چه نقشی در مرگ­اندیشی نزد علامه و هایدگر داشته و مرگ­اندیشی نزد این دو متفکر به چه نتایج و پیامدهایی منجر می­گردد؟ به عنوان نتیجۀ اصلی پژوهش حاضر، بیان خواهد شد که مرگ­اندیشی نزد این دو متفکر به دلیل نگرش متافیزیکی متفاوت به پیامدهای متفاوتی منتهی می­­شوند. مرگ­اندیشی نزد هایدگر بدون ارتباط با حیات پس از مرگ و خداوند به عنوان مبداء هستی بیان می­­شود در حالی که نزد علامه، مرگ­اندیشی در ارتباط با زندگی پس از مرگ و ایمان به خداوند مطرح می­گردد. با این وجود، برخی شباهت­های بنیادین را میان این دو اندیشمند می­توان نشان داد. روش پژوهش در مقاله حاضر، توصیفی – تحلیلی است و نویسندگان با تکیه بر آثار این دو متفکر و شارحان آن دو با رویکرد عقل­گرایی انتقادی مرگ­اندیشی را نزد این دو مورد ارزیابی قرار می­دهند.

پرسش از ساحت دینی در اندیشه هایدگر، یکی از ماندگارترین پرسش هایی است که به رابطه میان دین، الهیات و فلسفه در زندگی و اندیشه های او می پردازد. بسیاری از فیلسوفان در صدد تفاسیر دینی از اندیشه وی برآمده و تعابیر متفاوتی را از اندیشه ی او در باب دین و الهیات ارائه داده اند. هرچند هایدگر از اظهارنظر صریح درباره ی حقیقت خدا دوری جسته و منتقد تلقی ما بعدالطبیعی از دین بوده است، اما اوصافی که از هستی ارائه می دهد، می تواند مسیری را برای تفکر دینی بگشاید. گر چه تفکر هایدگر دارای سرچشمه های متعددی است اما الهیات یهودی و به طور خاص الهیات مسیحی تاثیر پایداری بر آن داشته است. به عقیده ی برخی از متفکرین مبنای هایدگر در تحلیل وجود با مبنای متفکران مسیحی مانند آگوستین و اکهارت مشترک است. وی با استفاده از روش پدیدارشناسی به بررسی زندگی اصیل پرداخته و معتقد است که این زندگی در یک روش دینی قابل تجربه است و چنین تجربه ای را می توان در مسیحیت اولیه بدان دست یافت. هر چند تجربه دینی تنها تجربه مورد علاقه ی او نیست با این حال، او دین را یک امکان اساسی زندگی انسانی و کاملا متفاوت با فلسفه می داند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که هایدگر وجود خدا را در هیچ کجا انکار نکرده است بلکه فقط اثبات خدا را موکول به پرسش هرچه عمیق تر و اصیل تر از وجود قائل بوده و همچنین قابل تردید دانستن اصل موضوع خدا در مابعد الطبیعه سنتی باعث شده تا برخی او را ملحد و منکر خدا در نظر بگیرند.