جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اعیان ثابته یکی از نظریه‌های ابن‌عربی در حوزة جهان‌شناسی عرفانی است که عامل تبیین معارف بسیار دیگری مانند شیوة علم خداوند به جزئیات و مسئلة قضا و قدر و خیر و شر و توحید افعالی و نظریة وحدت وجود است. اعیان ثابته مظاهر علمیِ اسماء و صفات خداوند و پیش‌زمینة خلقت موجودات و مقدرات مؤثر همراه آنان است. ازنظر ابن‌عربی پس از مرتبة احدیت ذاتی در مرتبة واحدیت، همة اسماء الهی و لوازم و صور آنها در علم خداوند ظاهر می‌شود. بر این اساس در مرتبة واحدیت به‌واسطة کثرت اسماء و صفات حق، کثرت صور علمی موجودات در «حضرت علمیه» ظهور می‌یابد. تجلی خارجی موجودات بعد از شیئیت ثبوتی به‌واسطة فیض مقدس خداوند اتفاق می‌افتد و شیئیت وجودی موجودات تجلی می‌یابد. در این مقاله مشخص می‌شود که علم خداوند به موجودات برپایة اعیان ثابته به خلقت و پیش از آن محدود نمی‌شود؛ بلکه در عین ثابت موجودات، علم به شیوة زندگی و حیات آنها و مقدرات طول زندگی و حیات اخرویشان نیز وجود دارد. هدف این پژوهش آشکارکردن پیوند و ارتباط فعال و مداوم بین اعیان خارجی و اعیان ثابته است. اعمال و رفتار و اخلاق وجود خارجی اعیان ثابتة انسان‌ها قابلیت تغییر در بسیاری از مقدرات پیش‌بینی‌شده در عین ثابت آنها را فراهم می‌آورد؛ درنتیجه یک تعامل دوسویه و فعال بین موجودات خارجی و اعیان ثابته برقرار است که ضمن انکار جبرگرایی مطلق از ساحت عرفان، نقش اختیار انسان را در ترسیم سرنوشت خود و تغییر مقدرات به نمایش می‌گذارد. روش پژوهش در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی بر مبنای روش اسنادی و برپایۀ تحلیلِ محتواست. در این پژوهش برپایة زبانِ تأویلی روشن می‌شود ارتباط دوسویة زبان و مفاهیم ذهنی دربارة اعیان ثابته و اعیان خارجی نیز برقرار است