جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هایدگر را در کنار ویتگنشتاین از بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم دانسته‌اند. هایدگر زادۀ منطقۀ روستایی «جنگل سیاه» در آلمان بود و تا انتهای عمر دلبستگی شدیدی به زادگاه خود داشت. برخلاف زندگی نسبتاً بی‌ماجرای این فیلسوف آلمانی، که جز همکاری رسوایی‌آمیز او با نازی‌ها، داستانی برای تعریف‌کردن ندارد، راه طولانی تفکر او، بسیار رنگارنگ و غنی است. مسیری که از مسیحیت آغاز شد، به بی‌خانمانی و فناوری اندیشید، به یونان باستان هجرت کرد و در آخرین سرمنزل خود در آیین دائو سکونت گزید.

خوشبختی چیست؟ هر کسی پاسخ خاص خودش را دارد. بعضی آن را در ثروت و قدرت می‌جویند و برخی می‌گویند تنها از مسیر زندگی اخلاقی است که می‌توان به آن رسید. در میان مکتب‌های فلسفی باستانی، جنجالی‌ترین پاسخ را اپیکور و پیروان او داشتند. پاسخی که در نگاه عموم مردم به لذت‌پرستی و خوش‌باشی معروف شده است، اما اگر سراغ متن‌های اصلی این فیلسوف برویم، خواهیم دید که آموزه‌های او می‌تواند راهی برای نجات‌یافتن از دنیای حریص و رقابت‌جوی امروزی به ما نشان دهد.

آلن بدیو فیلسوف معاصر فرانسوی بخشی از مهمترین دیدگاه های خود را به مقوله های الهیاتی اختصاص داده است. او در مقام متفکری خداناباور در سراسر مسیر فکری خود کوشیده است راه های جدیدی برای مقابله با ایده های الهیاتی بیابد. هستی شناسی ریاضیاتی او و همچنین نظریه رخداد، به عنوان دو رکن اساسی اندیشه بدیو، هر دو با همین هدف طراحی شده اند و در آنها تلاش می شود چارچوب های کهن الهیات آشکار شده و آنگاه با یاری از همین فراگیری از فرآیند تفکر کنار گذارده شوند. رویکردی که البته با انتقادات خاصی از هر دو گروه خداناباور و متاله مواجه است.

آلن بدیو، فیلسوف معاصر فرانسوی، در شمار اندیشمندانی است که ظرف یک دهۀ اخیر توجه بسیاری را در ایران برانگیخته و بخش‌های متفاوتی از اندیشۀ‌ او بررسی شده است. اما در میان پژوهش‌ها و مباحث جاری پیرامون بدیو، نسبت اندیشۀ او با الهیات از جملۀ مباحثی بوده که از آن غفلت شده و با وجود اهمیت اساسی، از این زاویه به آثار او نگریسته نشده است. در نوشتار حاضر بر آنیم تا با تحلیل تأثیرات الهیاتی هستی‌شناسی بدیو، نحوۀ مواجهۀ او با ایدۀ خداوند را آشکار کنیم و از این طریق، بخش کوچکی از خلأ نظری را در این حوزه پوشش دهد. بر این اساس، در ابتدا توصیف بسیار مختصری از مبانی هستی‌شناسی بدیو ارائه خواهد شد تا امکان ورود به مبحث خداوند در این دیدگاه فراهم شود. در ادامه نیز با بررسی دقیق‌تر الگوی پیشنهادی بدیو در قالب گونه‌ای خداناباوری اصل‌موضوعی، به برخی نقدهای ممکن بر این رویکرد اشاره خواهد شد.