جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شیخ عباسعلی کیوان قزوینی(1317-1240 ش) مولف سه دوره تفسیر است. تفسیر کیوان برایند و بازتاب سه محور و گرایش مهم زندگی اوست: 1- اصلاح رویکردها در فهم قرآن با هدف ساماندهی به مشکلات مردم جهان، با راهبرد تقریب مذاهب و ادیان توحیدی 2- سلوک عرفانی برای تهذیب اخلاق و شناخت عرفانی قرآن همراه بازاندیشی در میراث و سنت صوفیان و عارفان 3- مراوده با مردم و تعیم آسان معارف قرآنی به آنان به دور از هرگونه تعصب مذهبی. از مهم ترین ویژگی های روش تفسیری می توان به تبیین قرآن با مدلول لفظی قرآن با درنظر گرفتن همهم وجوه معنایی لغات، شقوق گوناگون صرفی و نحوی، جایگاه کلمات و تناسب و پیوند آنها با یکدیگر وبی اعتمادی به برخی روایات به علت احتمال جعلی بودن یا خاص و محدود بودن مخاطب و مفهوم آنها اشاره کرد. از این رو، گاهی آرای فقهی، تفسیری و علوم قرآنی او جدید و شگفت می نماید.

بشر اگر به بیراهه می‌رود به خاطرِ عدمِ درکِ صحیح از خدا است. امّا از آنجا که شخصیّتِ انسان از کودکی و قبل از آن شکل می‌گیرد، این پژوهش در صددِ آن برآمد تا راه‌های آشناکردنِ کودک با خدا را پی بگیرد و برای انجامِ این مهمّ، کارِ تطبیقی بین قرآن‌ِکریم و روان‌شناسی که تجربه‌ی بشر است را برگزید تا حقیقت را به روشنی در پیشِ روی طالبانِ آن قرار دهد. سئوال این است، آیا در آموزه‌های قرآن و روان‌شناسی، راه-کارهایی برای آشنایی کودک با خدا وجود دارد؟ پس از بررسی در هر دو منبع، معلوم گردید که قرآن از آن جهت که سخنِ مستقیم پروردگارِ عالم است و موضوعش دعوتِ انسان و هدایتِ او به سوی خدا است، راه-کارهایی را بیان داشته است؛ امّا روان‌شناسی سخنی مستقیم در آشنایی کودک با خدا نگفته است. در این پژوهش که با روشِ تحلیلی توصیفی به موضوع پرداخته است، قرآن چون مصون از خطا است، به عنوانِ محورِ اصلی و روان‌شناسی از این جهت که مصون از خطا و لغزش نیست، فرع بر آن قرار گرفته است. قرآن و روان‌شناسی، وراثت، خانواده، تغذیه و محیط را از عواملِ مؤثر در تربیتِ کودک دانسته‌ و نقشِ تربیت را به مراتب بسیار پررنگ‌تر از وراثت بیان داشته‌اند. قرآن در بحثِ تربیت، هدفگیری را آشنایی کودک با خدا قرار داده؛ امّا روان‌شناسی اشاره‌ی مستقیمی به آشنایی کودک با خدا نکرده، بلکه به سلامتِ جسم و روانِ کودک پرداخته که می‌تواند مقدّمه‌ی آشنایی کودک با خدا باشد. در روان‌شناسی در بحثِ تغذیه توجهی به حرمت و حلّیت نشده؛ امّا به سلامت و بهداشتِ آن پرداخته شده است. از آنجا که در روان‌شناسی سخنی از آشنایی کودک با خدا به طور مستقیم مطرح نیست، لذا در فصلِ آخر، راه‌کارهای آشنایی کودک با خدا از نگاه قرآن و احادیث بررسی شده است.

خطبه‌‌ی غدیر از مهم‌ترین خطابه‌های پیامبر اکرم (ص) است که به عنوان یک گفتمان ولایی در عرصه‌ی اجتماعی آن روز مطرح شد؛ به دلیل عجین بودن روح و جان نبی‌اکرم(ص) با قرآن کریم، این خطبه به شدّت تحت تأثیر قرآن کریم قرار دارد. آیه 67 سوره مائده معروف به آیه تبلیغ در صدر این آیات، با اتفاق نظر شیعه و اکثر اهل سنت در اختصاص به جریان غدیر از مهمترین آیاتِ خطبه به شمار می‌آید. لذا تحلیل‌گفتمان به مثابه یک روش جدید که به کشف معنای متن و لایه‌های زیرین آن می‌پردازد، در بررسی این آیه حائز اهمیّت است. در این پروژه با استفاده از روش عملیاتی تحلیل گفتمان پدام (PDAM) که بر مبنای بینش اسلامی طراحی شده، آیه تبلیغ در پنج فضای ساختاری، معنایی، ارتباطی، گفتمانی و فراگفتمانی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و محورهای اساسی آن مشخص شد و نیز تبیین گشت که این گفتمان در مقابل گفتمان منافقان، ولایت را انتصاب الهی می‌داند و ولایت به عنوان دال مرکزیِ این گفتمان بیانگر این نکته است که رسالت عظیم رسول اکرم(ص) و دین اسلام جریانی ولایت محور است نه شریعت محور لذا با پایان عمر شریف نبی‌اکرم(ص) پایان نمی‌پذیرد.

یکی از مبانی مهم حدیث شناسی، شناخت شرایط و اسباب صدور حدیث است. فهم درست روایات احرف سبعه (نزول قرآن بر اساس هفت حرف) نیز پیرو همین قاعده است. بر اساس زمینه های صدور، از آن جا که قرآن آموزان از جهات گوناگونی به ویژه از دو جنبه زبان و روان با یکدیگر متفاوتند و اهداف و روش های آموزش قرآن بر پایه دو اصل شفاهی و زایایی زبان آن، و روان شناختی بودن فرآیند یادگیری آن، شکل گرفته اند، این روایات،‌ خواهان تبیین و اجرای اصل «آسان سازی» آموزش قرآن به عنوان آموزش یک زبان و گسترش حوزه قرائت قرآن (- تصریف کلمات، آیات و سوره ها) مبنای تثبیت و حفظ ساختار منظم و قرائت واحد آن می باشند تا فرآیند یادگیری «زبان قرآن» تسهیل گردد. از این رو، این روایات بیان گر نزول قرآن بر هفت قرائت مختلف، یا تعیین هفت لهجه و گویش عربی، یا تقسیم قرآن بر هفت موضوع و مانند آن، نیستند.