جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریه شبکه شعاعی، یکی از نظریه­های مهم در معناشناسی شناختی است. با توجه به این نظریه، نخست معنای «پیش­نمونه» واژگان(صراط، سبیل، طریق)جهت دسیابی به معنای مرکزی آن­ها پرداخته می­شود؛ سپس ارتباط دادن معنای مرکزی آن­ها با توسعه معنایی در شبکه شعاعی صورت می­گیرد. شبکه شعاعی بدان اشاره دارد که هر واژه می­تواند در بافت­های گفتاریِ متفاوت، مفهومی مختلف و مرتبط با معنای مرکزی خود داشته باشد. توسعه معنایی نیز براساس رابطه همنشینی و استعاره مفهومی و طرحواره­های تصویری مورد تحلیل قرار می­گیرد. جُستار حاضر می­کوشد که با رویکردی شناختی و با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی به معناشناسی واژگان قرآنی(صراط، سبیل، طریق) با نظریه شبکه شعاعی بپردازد. از این پژوهش با توجه به استعاره مفهومی و طرحواره­های تصویری چنین حاصل می­شود که امور محسوس به عنوان مبدأ برای امور معنوی غیرمحسوس به عنوان مقصد بیان می­شوند؛ به جهت این­که انسان امور معنوی را در قالب محسوسات بهتر درک کرده و به کار می­گیرد. از شبکه شعاعی این کمک حاصل می­شود که خداوند با نظر داشتن شرایط و موقعیت­های گوناگون انسان، پیام متناسب با شناخت و فهم انسان را در کانون توجه قرار می‌دهد.

از بارزترین وجوه زیباشناختی استعاره، قابلیت «تفسیرپذیری» در آن است. مراد از تفسیرپذیری، خاصیتی است که به‌موجب آن، امکان مشارکت خواننده در تکمیل معنا و تصویر استعاره و در نتیجه تعامل او با نویسنده فراهم می­شود. این ویژگیِ استعاره در متونی همچون خطبه­های نهج­البلاغه نمود بیشتری دارد، زیرا اولین مشخصة متون خطابی، ارتباط نویسنده با خواننده است. نویسنده با بهره­گیری از ابزارهایی همچون استعاره تلاش می­کند تا خواننده را به‌سوی انجام عملی که شناخت لازم را دربارة آن عمل به او ارائه کرده، بر­انگیزد. ازاین‌رو، در فرایند ترجمة متون خطابی، حفظ جنبة زیباشناختی استعاره، یک امر ضروری و البته شرط مقبولیت ترجمه به‌حساب می­آید. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به راهبردهای هفتگانة نیومارک، ترجمة استعاره را در خطبة سوم نهج­البلاغه و در سه ترجمة شهیدی، دشتی و گرمارودی مورد بررسی قرار داده است. برآیند این پژوهش نشان می­دهد که برای حفظ زیباشناسی مبتنی بر تفسیرپذیری استعاره، روش­هایی مناسب است که محصول استعاری­تری ارائه می­دهند. بدین‌ترتیب که ترجمة تحت‌اللفظی (برای استعاره­ای که بنا بر تصورات و تجربیات تقریباً مشترک میان دو زبان بنا شده باشد)، ترجمه به استعاره­ای همسان و برابر (برای استعارة فرهنگ­بنیاد که دامنة زیباشناختی آن از محدودة گویشوران زبان مبدأ تجاوز نمی­کند) و ترجمه به تشبیه (برای مترجمی که توان جستن یا ساختن استعاره­ای برابر را ندارد) پیشنهاد می­شود. نتایج ارزیابی عملکرد مترجمان حاکی از آن است که گرمارودی به­دلیل بیشترین استفادة صحیح و مناسب از روش­های اوّل تا سوّم نیومارک، در حفظ تفسیرپذیری استعاره موفقیت بیشتری داشته است.

برخی از شاعرانعصر جاهلی با پایبندی به دین یا تأثیر پذیری از آنشعر خود را به موضوع توحید و یکتاپرستی اختصاص داده اند. أمیة بن أبي الصلت از شاعران عصر جاهلی و صدر اسلام است،اوبه عنوان تاجر به سیر و سفر در سرزمین ها و تمدّن های شکوفا پرداخت، و با راهبان در دیرها بر سر راه شام همنشین شد و کتاب های آسمانی پیشین مثل تورات و انجیل را مطالعه کرد و با زبان های سریانی و عبری و حبشی آشنا شد و بدین ترتیب اخبار دینی و ادبی بسیاری را به دست آورد.در این پایان نامه سعی بر آن داریم تا اشعار دینی أمیة بن أبي الصلت را در دیوان او مورد بررسی قراردهیم،از این رو پایان نامه را به چهار فصل و مقدّمه و خاتمه اصلی تقسیم بندی کرده ایم.فصل اوّل را به موضوع عوامل تأثیر گذار بر اندیشه ی شاعر، فصل دوّم: زندگی شاعر و ابیات دینی او،فصل سوّم: ابیاتی که شاعر در سرودن آنها از آیات قرآن کریم استفاده کرده است و در نهایت فصل چهارم:أغراض شعری شاعر را مورد بررسی قرار می دهیم.از مهمترین نتایجی در این پایان نامه به آن دست یافته ایم این است که با توجه به آشنائی شاعر از کتب مقدّس،برخی او را یهودی و برخی دیگر او را مسیحی می دانند.امّا بیشتر پژوهشگران معتقدند که او بر آئین حنیف است، همچنین حنیف بودن شاعر از میان اشعارش نمایان است.بر خلاف برخی از شاعران آن زمان که در اشعار خود هم از الله یاد می کنند و هم از بت های معروف آن زمان امّا اشعار أمیة کاملاً از آثار شرک خالی است.او اشعاری را در مدح و یکتائی خداوند و توصیف فرشتگان و ... سروده است و در سرودن این اشعار از کتب مقدّس و اسطوره های ملل استفاده کرده است.او معتقد است اگر چه انسان ها عمر طولانی داشتهباشند باید روزی دنیا را ترک کنند و در روز رستاخیز پرهیزگاران در بهشت از نعمت ها بهره مند می شوند و گناهکاران به واسطه ی گناهانشان به جهنّم می روند.او بیشتر از همه ی شاعران جاهلی به موضوع رستاخیز پرداخته است تا آنجا که می توان او را شاعر آخرت نامید.او همچنینابیاتی را سروده است که این ابیات از لحاظ لفظ و معنا به آیات قرآن کریم نزدیک است ،این به خاطر آن است که شاعر مدّتی از عمر خود را با پیامبر(ص) هم عصر بود و قرآن کریم را شنید و در سرودن این ابیات از آیات قرآن کریم استفاده کرده است.در نهایت او به پیامبر (ص) ایمان نیاورد،ایشانوقتی شعر أمیة را در توحید و ثنای پروردگار شنیدند،فرمودند:أمیة در شعرش ایمان آورده است ولی قلبش کفر ورزیده است.برخیاز آثار شعری او دارای اسلوب سنّتی بدوی است ،او در سرودن این ابیات از معانی و الفاظی که از محیط اجتماعی و عادات و سنّت های آن زمان سرچشمه می گیرد استفاده کرده است.امّا بیشتر اشعار دینی او پر از کلمات غریب و بیگانه است و این به خاطر آشنائی او با کتب مقدّسو زبان های سریانی و عبری و حبشی است.او بر همان اوزانی شعر سروده است که بیشتر شاعران جاهلی این کار را انجام داده اند.واژگان کلیدی: عصر جاهلی،أمیة بن أبي الصلت،آئین حنیف،اشعار دینی

چکیدهیکی از زیر شاخه های قرآن پژوهی مطالعه و پژوهش در افعال قرآن کریم است که نقش و اهمیت بسزایی در شکل گیری مفاهیم و معانی قرآن دارد. این پایان نامه برآن است تا به مشخص کردن جایگاه زمان در افعال قرآنو بررسی مطابقت افعال با زمانشان درکل قرآن کریم ، هدف وغرض از عدم مطابقت بعضی از افعال با زمان واقعی شان وجایگزینی برخی افعال به جای برخی دیگر، و آشکار نمودن پرکاربردترین زمان در افعال آیات قرآن بپردازد.این پژوهش به روش توصیفی و مطالعات کتابخانه ای، بررسی منابع مرتبط با موضوع و سپس تحلیل، تجزیه و سرانجام نتیجه گیری از یافته ها اجرا شده است که حاصل آن، دستیابی به نتایجی است که به ما کمک می کند به گوشه ای از زیبایی های معانی قرآن پی برده و دریافت بهتر و استوارتری از آیات داشته باشیم.در این پایان نامه ضمن بررسی فعل وزمان در عربی به کنکاش و مطالعه افعال قرآنی و مطابقتشان با زمان، دلیل عدم مطابقت ظاهری برخی افعال با زمان ساختاری آن ها و نیزبررسی ادوات و قیودی که زمان فعل را تغییر می دهند، پرداخته شده است. می توان گفت قرآن کریم با تغییر و جابه جایی در زمان افعال، به تغییر درک ما از برخی مفاهیم و پدیده ها که رفته رفته به عادت تبدیل شده، پرداخته و در پی القای اغراضی چون رها سازی انسان از قید زمان و تصویر سازی ملموس ومحسوس به ویژه از قیامت و حوادث آن، انسان را به گونه ای به نزدیک بودن آن متنبه سازد.واژه های کلیدی: فعل، زمان ، مطابقت، قرآن کریم