جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در بسیاری از تفاسیر، به خصوص تفاسیر روایی، روایات فراوانی در زمینه‌ی تاریخ و سرگذشت پیامبران پیشین و نیز اعتقادات و معارف دینی نقل شده که منشأ بسیاری از آنها خرافات و داستان‌های ساختگی اهل کتاب است. که به این روایات اسرائیلیات گفته می‌شود. بسیاری از مفسّران، بدون نقد این روایات، به نقل آنها پرداخته‌اند. در سده‌ی اخیر، رویکردی نقّادانه به این روایات در میان مفسّران و اهل تحقیق صورت گرفته است. یکی از تفاسیر شیعه درآن روایات اسرائیلی به چشم می‌خورد، تفسیر «منهج الصادقین فی إلزام المخالفین» است که بوسیلۀ ملا فتح الله کاشانی به تحریر در آمده است. مفسرگاهی، این روایات را به منظور نقد بیان کرده است. ولی در برخی موارد، مخصوصا در داستان‌های انبیاء مانند: ایوب(ع)، ادریس(ع)، عیسی(ع) و حضرت محمد(ص) روایات اسرائیلی را بدون هیچ نقدی آورده است. این روایات علاوه براشکال سندی، از نظر محتوایی نیز مخدوش بوده و با نص صریح قرآن، احادیث معصومین(ع)، عقل و علم در تعارض هستند. در این مقاله، که به روش توصیفی و شیوه کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل و تبیین داده‌هاست، ابتدا آیاتی را که در تفسیر آنها از این قصص خرافی و روایات اسرائیلی استفاده شده، مشخص گردیده و پس از دسته-بندی این روایات به بررسی و نقد متنی و سندی آنها پرداخته شده است.