جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش معنا و کارکرد عقل را از دیدگاه ملاصدرا و مهدی حائری یزدی، دو شارح بزرگ کتاب اصول کافی مورد بررسی قرار می دهد. تحلیل معنای عقل از منظر دو فیلسوف که از نظر زمانی سه قرن فاصله دارند، از اهمیت این پژوهش حکایت دارد. با وجود سه قرن اختلاف زمان بین این دو فیلسوف، نقاط مشترک فراوانی بین آراء آنها یافت می شود. همچنین اختلاف نظرهایی در بررسی مفهوم عقل در روایات اصول کافی در میان آنها وجود دارد. در این نوشتار سعی شده است تا با روش توصیفی-تحلیلی مراد و مقصود از عقل در احادیث کتاب اصول کافی را مورد کنکاش و بررسی قرار دهیم، دیدگاه حائری گاهی با ملاصدرا هم سو است و آن را تائید می کند و گاهی مخالف است و آن را رد می نماید. آن دو اندیشمند در معانی برخی اصطلاحات حدیث اول (مانند استنطاق ،اقبال و ادبار و ...) اختلافاتی داشتند که هرکدام تفسیری ارائه دادند. در حدیث دوم حائری با تعریف و آوردن مثال نظر ملاصدرا را تائید می کند ولی در رابطه با اختیار انسان نسبت به خصلت های سه گانه نظرات ملاصدرا و علامه مجلسی را به چالش کشیده و رابطه منطقی و فلسفی بین عقل ، حیا و دین برقرار کرده است. و در حدیث سوم حائری نظر ملاصدرا که دین را به معروف و طاعات معنا کرد، رد کرده و بر این عقیده است که معنی حقیقی دین عبارت از عمل به معروف نبوده بلکه مراد از آن التزام به یک سری از قوانین است.

وجود کژی‌ها و شرور در برگ‌های زرین کتاب بی‌کران عالم ناسوت هر متفکری را می‌آزارد که اگر آفریننده جهان هستی، قادر مطلق، عالم مطلق و خیرخواه محض است، چگونه اجازه داده است که کژی‌ها و بی‌عدالتی‌ها در عالم رخنه کند. فلاسفه ملحد از یک سو می‌کوشند که شرور این عالم را ناسازگار با خدای توانا و خیرخواه بدانند و از سوی دیگر متألهان در چالش با ملحدان در تلاشند با ارائه راه‌حل‌های منطقی به پاسخ بپردازند. این پژوهش معنا و مفهوم شرور را از دیدگاه شهید مطهری و آگوستین بررسی می‌کند. از آنجا که این دو اندیشمند در عرصه دین و مسائل مرتبط با آن دغدغه‌مند بوده‌اند، ضمن بررسی انواع شرور و مساله شر از دیدگاه آگوستین و مطهری در آخر به تحلیل و نقد این دیدگاه‌ها می‌پردازیم. در نهایت مبنای شرور در عالم را از نظر علمی بررسی می‌کنیم و به این سؤال پاسخ می‌دهیم که آیا این شرور به خدا برمی‌گردد یا به انسان، و اساسا مشخص می‌کنیم که میزان نقش انسان‌ها در پیدایش شرور چقدر است.