جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روش شناسی و هرمونتیک مواجهه یک فقه با متن در کتاب و سنت از مهمترین عوامل تفاوت در نظرات و استنتاجات و درنتیجه اعتقاد به فقه سنتی یا اجتماعی به شمار می رود. امام خمینی(ره) یعنوان یک فقیه با تاکید بر مقتضیات زمان و مکان به متن جان تازه ای بخشید و عوامل خارج از متن را در فهم متن دخالت داده و در بسیاری از موارد متن را به تنهایی وافی به مقصود نمی دانستند. از آنجایی که متن با توجه به عوامل خارج از آن مستعد فهم های متفاوت است، معتقد بودند که بر اساس تأثیر زمان ومکان ساختار جدید معنایی از دل متن وخارج از وضع متولد می شود.امام نه تنها استقلال متن از مبدأ آن را نمی پذیرفتند، بلکه متن را مستقل از فقیه وعوامل خارج ازآن نیزنمی دانستند. روش فقهای امامیه به ویژه امام خمینی(ره)، برای پر کردن شکاف بین نص وجهان خارج،روش عملیات اجتهادی باعنایت بر مساله ی تغییر موضوعات ونقش زمان و مکان بوده است و وظیفه ی مکلف را در احکامی که نمی توان از فهم خطاب به دست آورد به کمک اصول عملیه مشخص می کردند . نظرات هرمنوتیکی حضرت امام خمینی(ره) به‌عنوان یک مجتهد و فقیه که انقلابات فکری عظیمی در فقه با روشمندی متفاوت ایجاد نمود نقش الگودهی روش‌شناسی فقه امامیه را برای تمام دانش های روز دنیا بیشتر نمایان می نماید. امام (ره) با تکیه بر فقه جواهری مکتب فقه پویا را پایه گذاری می‌کند و تشکیل حکومت دینی را اساس کار قرار می‌دهد که در دنیا منحصر به فرد است. این پژوهش به شیوه توصیفی – تحلیلی همراه با گردآوری اطلاعات اسنادی وکتابخانه ای انجام گرفته تا بابیان روش شناسی هرمنوتیکی فقه امامیه میزان ومعیار توجه فقهاء به ویژه حضرت امام خمینی به مباحث اجتماعی بررسی وتأثیر پذیری متقابل فقه واجتماع مورد مداقه قرار گیرد.

هرمنوتيک به‌مثابه دانشي که به فرايند فهم يک اثر مي‌پردازد، داراي سه مکتب مهم است: 1. هرمنوتيک کلاسيک، 2. هرمنوتيک فلسفي، 3. هرمنوتيک مدرن. در اين ميان، هرمنوتيک قرآني به‌مثابه دانشي که به واکاوي فرايند فهم قرآن کريم مي‌پردازد، از يک سلسله مباني خداشناختي، انسان‌شناختي و قرآن‌شناختي برخوردار است و اصول آن با مباني هرمنوتيک فلسفي تقابل آشکار دارد. نوشتار حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي به واکاوي مباني خداشناختي هرمنوتيک قرآني در انديشه علامه طباطبائي مي‌پردازد. از رهگذر اين جستار، مشخص مي‌شود که سه آموزه «حکمت الهي»، «علم الهي» و «تکلم الهي»، مباني خداشناسانه هرمنوتيک قرآني را تشکيل داده، هرکدام آنها بيانگر اصولي از مباني هرمنوتيک قرآني بوده و تأثير مستقيمي در فرايند فهم قرآن کريم دارند.