جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

داده‌های قرآنی و روایی از طب، گزاره‌های خامی هستند که بدون نظام‌پردازی نمی‌توان مجموعه آنها را علمی به نام «طب اسلامی» دانست. در نوشتار پیش رو پس از بررسی جایگاه کلی طب در آیات، از طریق تقسیم‌بندی مضمونی، نمای موضوعی از طب در روایات ترسیم شده است. پس از شناسایی محتوا، جهت عنوان‌سازی طب اسلامی نیازمند طی فرآیندی هستیم که می‌توان آن را در هفت مرحله به انجام رساند. مطابق این مراحل هفتگانه، پس از اطمینان از حدیث بودن گزاره‌ها، باید از ثبت درست روایات توسط مؤلفان کتب روایی یقین حاصل کرد، سپس از طریق بررسی آسیب‌های احتمالی وارد بر احادیث که رخداد آن در سه مرحله‌ی صدور، نقل و فهم امکان‌پذیر است، می‌توان از مصون ماندن و یا قابل اصلاح بودن روایات در دست، آگاه شد. پس از دستیابی به متن اصلی حدیث، نیازمند ارائه ترجمه مناسب، شناسایی احادیث مشابه و معارض، بررسی قرائن متصل و منفصل و گردآوری نظرات شارحان و عالمان جهت فهم درست از حدیث هستیم. در مرحله‌ی آخر، باید تعامل میان‌رشته‌ای بین متخصصان دو حوزه حدیث و طب به­ صورت دوسویه، گام‌به‌گام و مشترک برقرار شود.

از اولین روزهای طرح مفهوم «سلامت معنوی» در نیمه نخست قرن نوزدهم، برخی بر این باور بودند که سلامت معنوی برآمده از دین است و دین می‌تواند متولی سلامت معنوی مردم باشد. در مقابل برخی دیگر معتقد بودند سلامت معنوی لفظ مشترکی است که ارتباطی با دین ندارد و معنویت انسان لزوماً برآمده از دین نیست و می‌توان معنویت را فارغ از دینی بودن، در سلامت انسان مداخله داد. امروزه نیز این انگاره در کشاکش دین و سکولاریسم قرار دارد.

تردیدی نیست که پزشکی در کشور پیشرفته کانادا از وضعیت بسیار مطلوبی برخوردار است. پیشرفت دانش پزشکی که درمان‌کننده جسم بوده اما بر روح بیماران اثری نمی‌گذارند،

از آنجا که معنویت برای اولین بار در سال ۱۹۹۴ میلادی در اسناد درسی استرالیا پدیدار شد، یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح شده، تعیین چگونگی ارتباط مربیان با بهزیستی[۱] دانش‌پذیران بود. قریب به دو دهه است که متخصصان و پژوهشگران علوم انسانی و پزشکی بر آن شده‌اند تا با میان‌رشتگی قرارا دادن این دو حوزه از علم، به درمان مشکلات و بیماری‌های معنوی بیماران اقدام نمایند و مفهومی نوین از دانش را با نام «سلامت معنوی[۲]» پدید آورده‌اند که علی‌رغم اختلاف‌هایی که در تعریف این حوزه از دانش وجود دارد، در معتبرترین دانشگاه‌های دنیا پیگیری می‌شود و بیماران بسیاری از منافع آن بهره‌مند هستند.

دانش فقه­الحدیث به­عنوان حوزه­ای از علوم دینی که متصدی فهم احادیث و مسائل مربوط به آن است که با­وجود اهتمام عالمان اسلامی از اصناف مختلف شامل محدثان، فقیهان و متکلمان در طی سده­های متمادی هنوز آن جایگاهی که شایسته آن است را به­دست نیاورده­است. گسترش نیازهای عصر حاضر در مواجهه با احادیث نیازمند آن است تا کوششی افزون در حوزه فهم احادیث صورت بگیرد. در میان مباحث فقه­الحدیث یکی از مهم­ترین حوزه­هایی که کمتر بدان پرداخته شده­است حوزه نقل به معناست. مولف در کتاب خویش تلاش کرده­است تا با واکاوی دقیق حوزه نقل به معنا در روایات، به جایگاه مهم آن در فهم حدیث کمک شایانی کرده­باشد. نوشتار حاضر در­صدد معرفی و بررسی مهم­ترین نمونه­های نقل به معنا در این کتاب است تا مخاطب را با جنبه­های مختلف درک و فهم حدیث آشنا سازد.

مقدمه: علم طب دارای سلسله صورت‌مساله‌هایی است که باید پاسخ به آنها کشف شود. طب رایج با همه حرف ‌و حدیث‌هایی که درباره آن وجود دارد، دارای متدولوژی‌ و مبانی برای پاسخ به سئوال‌های خود است و طبق آنها پیش می‌رود. در باب طب اسلامی به‌عنوان جایگزین طب رایج با متدولوژی و مبانی متقن مواجه نیستیم. امروزه گرچه شاید استناد به حدیث و روایات برای رسیدن به طب جدید پدیده‌ای نو باشد اما اصل استناد به روایت، پدیده‌ای جدید نیست بلکه در طول قرن‌ها از سوی مکاتب گوناگون مورد توجه بوده و مکتب‌ها و مسلک‌هایی از جمله اخباریون و اصولیون به وجود آمده‌اند که هر یک حرفی برای گفتن دارند. هدف پژوهش حاضر، تبیین گستره تحلیل "محتوی" و "استناد" در حوزه روایات طبی بود. نتیجه‌گیری: رویکرد مواجهه با روایات طبی، می‌بایست همراه با یک مواجهه علمی باشد؛ در نحوه جمع‌آوری روایت، در تحلیل محتوی و نیز در مرحله آزمایش و نتیجه‌گیری. افراط‌ و تفریطی که نوعاً در مواجهه با روایات طبی دیده می‌شود، هر دو آسیب‌زننده خواهند بود. این‌ که به ‌تمامی این روایات به چشم سنت قطعی نگریسته شود یا این‌ که بدون هر گونه بررسی کارشناسانه، به ‌تمامی آنها با دیدی خالی از اعتماد بنگرند، هر دو آسیب‌زاست.

محمد باعزم(پژوهشگر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت): پروفسور هارولد جی کوئینیگ برای جامعه دانشگاهی مرتبط با مطالعات میان‌رشته‌ای «دین و سلامت» استادی شناخته شده و صاحب نام است. وی مدیر مرکز معنویت، الهیات و سلامت دانشگاه دوک و استاد روانپزشکی و علوم رفتاری این دانشگاه است. کوئینیگ با پژوهش‌های خود طی سال‌های بسیار و بهره‌گیری از پژوهش‌ها و یافته‌های محققان دیگر در دنیا، به نتایج قابل توجهی در زمینه ارتباط «دین و سلامت» رسیده است. از این نویسنده حدود 40 اثر در سطح بین‌المللی وجود دارد که «دستینه دین و سلامت» جزء پربازدیدترین و پرارجاع‌ترین منبع مطالعات میان‌رشته‌ای «دین و سلامت» به شمار می‌رود.

خوداستنادی، گفتمانی است که در سال های اخیر از جانب پژوهشگران غرب در مواجهه با قرآن کریم به منظور یافتن معنای واژ گان قرآنی کاربست یافته و بدین معنا است که قرآن در ارائه معنای واژ گان خود، به خود، استناد کرده و ارجاع م یدهد. کتاب قرآن به روایت قرآن ) Le Coran par lui-même ( حاصل پژوهشی نوین در معنا کاوی واژ گان قرآن کریم به قلم خانم آن - سیلوی بوالیو به زبان فرانسوی است. مولف در این کتاب تاش کرده تا با نقد روش ایزوتسو و دانیل مادیگان در دریافت معنای واژ گان قرآنی، به ارائه متدی جدید در تعامل و مواجهه با قرآن کریم بپردازد. بدین منظور نویسنده کتاب براساس اهمیت و بسامد فراوان و پرتکرار واژه «کتاب » در قرآن کریم، تحقیقات خویش را بر ارائه معنای این واژه بر اساس الگوی خوداستنادی بنا نهاده است. سؤال اصلی این تحقیق معنای واژه «کتاب » در کاربست قرآنی است و هدف آن ارائه مدل و روش مؤلف در دریافت و استنباط معنای واژه «کتاب » است.