جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«برهان تمانع» برهاني است که با الهام از قرآن، به‌ويژه آية «لَوْ کَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا» (انبياء: 21) مطرح و با تقريرهاي گوناگون ارائه، و توحيد در خالقيت و ربوبيت، اعم از ربوبيت تکويني و تشريعي با آن اثبات مي‌شود. «برهان تمانع» به فرض اختلاف آلهه متعدد اختصاص ندارد و فرض توافق آلهه در خلق و تدبير و حتي تباين کلي دو واجب را نيز شامل مي‌شود. ازاين‌رو برهان را براساس تعدد ‌قدرت‌ها و اراده‌هاي متوافق و تمانع اراده‌ها و قدرت‌ها تبيين نموده‌اند. توالي فاسد فرض دو واجب در برخي از تقريرها عدم تکون عالم، و در برخي ناهماهنگي موجودات، و در برخي لزوم ترکب ذاتين مفروضين، و در برخي فروض، تضاد يا تناقض است. هدف اين پژوهش که با روش کتابخانه‌اي تهيه و به روش تحليلي ـ تبييني ارائه ‌شده، بررسي فروض گوناگون و تقريرها و اشکالات مطرح‌شده درباره «برهان تمانع» و ميزان کاربري آن در اثبات ابعاد گوناگون توحيد ذاتي و افعالي است. حاصل اينکه يکي از پيش‌فرض‌هاي قطعي اين برهان وحدت عالم و از اهمّ مباني دفع شبهات و شقوق آن، «صرف‌الوجود و بسيط‌الحقيقه بودن واجب» است. با اين بيان مي‌توان از اين برهان، «توحيد ذاني» را نيز نتيجه گرفت؛ زيرا صفات و افعال واجب، جلوه و تجلي ذاتيات اوست.

برای یافتن نقاط ضعف و قوّت هر علمی نگاهی به ریشه ها و مبتکران نظریّه های علمی آن علم ، مقدار تأثیر پذیری نظریّات متأخّر از آن و بررسی تحوّلات آن نظریّۀ اولیّه یک امر ضروری است . از جمله علوم مطرح در حوزۀ علوم انسانی « اخلاق » است . مباحث اخلاقی از قدیمی ترین مباحث در حوزۀ علوم انسانی است . تا آن جا که می توان قدمت آن را به قدمت اصل پیدایش انسان برگردانید . لکن تا قبل از اختراع خطّ و کتابت ، این مباحث صِرفاً در قالب پند و اندرز ، اوامر و نواهی ، وعظ و نصیحت و ارائۀ الگوهای برتر در قالب داستان ها و حکایات ارائه می گردید . تدوین مرسوم اخلاق به سان سایر علوم انسانی - به جا یا نا بجا - به قرن پنجم قبل از میلاد در حوزۀ علمی « آتن » و سپس « اسکندریّه یونان » ارجاع داده می شود . میدان باز سیاسی و اقتضائات کشور گشایی و نیاز به سیاست و برنامۀ صحیح هدایت جامعۀ آن روز آتن سبب شد تا علماء وقت علاوه بر پرداختن به علوم تجربی ، به علوم انسانی نیز روی آورده و در صدد تربیت بهینۀ جوانان آن مرز و بوم برای توسعۀ بیش تر کشور و تداوم پیش رفت ها برآیند . با گسترش کرسی های مختلف درسی و علمی و دینی ، تضارب آراء رخ نمود و در این میان آنی ماندگارتر و فراگیرتر شد که برای آن محیط و آن فرهنگ ، بلکه برای نسل های بعد کارآمد تر و جذّاب تر بود . بدین جهت مهمّ ترین آرائی که از آن زمان به دست ما رسیده است ، عمدتاً از دو دانشمند معروف یعنی افلاطون و شاگردش ارسطو است ؛ لکن در لابلای آثار این دو برخی نظریّات پیشینیان و معاصران هم نقل و مورد تأیید یا نقد عقلانی واقع شده اند . در این میان اخلاق و منطق و فلسفۀ این دو مورد توجّه و استناد وافر علماء پس از ایشان واقع و در گذر زمان تا حدود زیادی محفوظ مانده اند .

در طول تاریخ، هر مجتمعی دارای ارزش ها و هنجارهایی بوده اند که همه برخاسته از بینش های ریشه ای (مبانی) آنهاست. بدین روی، با تبیین یا اصلاح آن مبانی می توان بر تعمیق و سعه عمل صحیح بر طبق آنها تأثیری بسزا نهاد. این نوشتار به اختصار بر «مبانی انسان شناختی» متمرکز است. انسانی که به دوبعدی بودن انسان، بقای روح پس از مرگ، اختیار و تکلیف، امکان تعالی انسان تا مقام خلافت الهی با کسب یقین و صبر و عمل به ارزش ها معتقد باشد، در فکر و نیت، گفتار و منش کاملاً متمایز از شخصی عمل می کند که اینها را قبول ندارد؛ زیرا اموری که برای این یکی ارزش است (مثل معنویات و ایثار)، ممکن است برای دیگری ضدارزش به نظر برسد و بعکس (مثل تجمل و مدگرایی). در عین اینکه برخی امور فطری (مثل نوع دوستی و کمال خواهی) نزد هر دو ارزش، و برخی (مثل ظلم، تحقیر و تمسخر) نزد هر دو ضدارزش محسوب می شوند. تحقیق حاضر با روش تحلیلی توصیفی به بررسی موضوع موردبحث پرداخته است.

كتاب «تاریخ الشیعة و عقیدتهم» اثر آيت الله جعفر سبحاني تبريزي مي باشد که به بررسی تاریخ شیعه و عقاید این فرقه می پردازد. مولف در فصول اولیه به بررسی مبدأ شیعه و اعصار گوناگون تاریخی همانند دوره اموی و عباسی که شیعه در آن زمان ها فعالیت داشته است می پردازد و مباحثی همانند بررسی شخصیت عبدالله بن سبا را از نظر می گذراند. وی در این فصول مختصری از زندگی ائمه اثنی عشری را بیان کرده و در زمینه بحث مهدویت و پاسخ به سوالات و شبهات مربوط به آن قلم می زند. در سایر فصول نیز به فرقه هایی که بین فرقه شیعه و سایر فرق اسلامی وجود دارد اشاره کرده و همچنین بحث های مفصلی حول محور اعتقادات شیعی بحث کرده و در پاسخ گویی به شبهاتی که در زمینه اصول و فروع بر این فرقه وارد شده است می کوشد.

اخلاق و منش و روش هر انسانی، در هر عرصه‌ای که به فعالیّت بپردازد، جلوه‌های مبانی عقیدتی و گرایش‌های قلبی و درونی او است. بدین ترتیب شعار جدایی رسانه و عرص? هنر و تخیّل از اخلاق و عقل و دین، جز حربه‌ای برای سکولاریزاسیون نمودن نهاد رسانه نبوده و نیست. طبق آموزه‌های اسلامی یک مسلمان متعهّد در همه-جا و در هر حال خود را در محضر ربوبی دیده و هم? همّ و غمّ خود را مصروف جلب رضای إلهی و کسب توشه برای آخرت خود با تبلیغ و دفاع از حریم دین و انسانیّت می‌نماید. حال چه در فضای رسانه ایفای نقش بنماید یا هر عرص? دیگر فردی، خانوادگی یا اجتماعی.«رسانه» به معنی پیامی است که از طریق وسائل ارتباط جمعیبه جهت اطّلاع رسانی و القاء فرهنگ و معارف و اخلاق، در قالب‌های خبری، فیلم و سریال سینمایی یا مستند، مسابقات و موسیقی و مانند این‌ها، با محتواهای متنوّع و آمیخته با نوعی زیبایی و هنر و جذّابیّت، به مخاطبان در گستر? جهانی، ارائه می‌گردد. لکن به جهت تغلیب استعمال امروزه به خود وسائل ارتباطی و پیام‌رسانی اعمّ از الکترونیکی مثل: سینما، رادیو و تلویزیون، ماهواره؛ یا مطبوعاتی مثل: روزنامه‌ها، مجلّات، گاه‌نامه‌ها اطلاق می‌گردد.نقش رسانه‌ها در تبلیغات، الگوسازی رفتاری، سبک‌زندگی، اخلاقیّات، فرهنگی و حتّی تأثیرات سیاسی در عرص? داخلی و بین‌المللی بسی برجسته شده است. سرمایه‌داران سودجوی غربی عمد? رسانه‌های غربی را تحت سیطره داشته و صهیونیزم بین‌الملل در پی جهانی‌سازی، بلکه آمریکایی‌سازی دنیا، یعنی سیطر? فرهنگ لیبرال محافظه‌کار آمریکایی بر سراسر جهان از طریق همین رسانه‌ها می‌باشند. از این سو جهانی‌شدن، یعنی بهره‌وری از صنایع و فنون جدید دنیا و در تعامل قرار گرفتن بین‌المللی، برای جهانیان یک ضرورت شده است. رسانه‌های فعّال در ایران اسلامی، به جهت نبود متون و کارگاه‌های آموزشی متناسب با فرهنگ اسلامی، در اغلب موارد با آموزه‌های غربی دمساز شده، نظریّه‌های ارتباطی آنان را أخذ و عملکرد رسانه‌ای غرب را الگوی خود قرار داده؛ با همان سبک به آموزش مخاطبین می‌پردازند. ثمر? این روند، تعارض و تضادّ داده‌ها و عملکرد رسانه‌ها با آموزه‌ها و داده‌های شیعی و فرهنگ ملّی ایرانی در بسیاری از موارد است. استفاد? مدام و بی‌رویّه و الگوگیری شدید مخاطبان از رسانه‌ها، سبب خودباختگی یا دوگانگی هویّت در مخاطبان و بخصوص نسل نو، چه در حیط? بینش‌ها و گرایش‌ها و چه در حیط? عملکردها و رفتارها و حالات شده است. بدین جهت، از آن‌جا که فرهنگ حاکم بر نوع رسانه‌های جهان، حتّی ایران اسلامی، لیبرالیزم غربی می‌باشد، در این رساله بطور فشرده به بررسی مبانی و اصول اخلاق از منظر لیبرالیزم پرداخته شده تا با شناسایی دشمن، شاخصه‌های آن اخلاق منحطّ مثل: فردگرایی، آزادی حیوانی، اقتدار و خشونت‌گرایی، نژادپرستی و طبقه-گرایی، انسان‌محوری، تجمّل‌گرایی و مصرف‌زدگی و بالاخره سکولاریزم از عرص? رسان? اسلامی زدوده شوند. سپس با شناسایی مبانی اسلامی اخلاق رسانه مانند خدامحوری، آخرت‌گرایی، اصالت روح و معنویّت، تمسّک به آموزه‌های وحیانی و الگوهای برین انسانیّت برای وصول به قلّ? رفیع خلافت إلهی؛ نیز با بکارگیری اصول و قواعد اخلاق اسلامی، مثل: زهد و قناعت، رعایت حریم خصوصی افراد و مصالح امّت اسلامی و جامع? ایرانی، رعایت امانت و صداقت و مانند این‌ها، اخلاق کریمانه جایگزین اخلاق غربی گردد. کلید واژه‌ها: اخلاق، اسلام، رسانه، مبانی اخلاق، اصول اخلاق، اخلاق رسانه و لیبرالیزم .