جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله صفات خداوند که از دیرباز مورد بحث فیلسوفان و متکلمان قرار گرفته، صفت اراده است و هرکدام بر اساس مبانی خود آن را تبیین کرده اند ، در این میان صدرالمتألهین به عنوان بنیانگذار حکمت متعالیه بر آن است که اراده ی الهی، علم او به نظام اصلح و نظام اتمّوهمچنین از صفات ذات است و علم او به نظام اتمّ، همان داعی است. ملاصدرا همچنین اراده و محبت را به یک معنا می داند. ایشان اراده را از عوارض وجود بما هو وجود میداند و معتقد است همانطور که وجود مشترک معنوی است و در مورد واجب و ممکن بصورت واحد به کار میرود، اراده نیز که از توابع وجود است در هر دو ( واجب و ممکن) مشترک معنوی استو امام خمینی (ره) به تبع پیشگامان فلسفه ، اراده ی حق را به افاضه خیرات که برحسب ذات مرضی حق باشد تعبیر کرده است. ایشان معتقدند همانطور که وجود امری تشکیکی است صفات وجود از جمله اراده نیز امری تشکیکی است و هر موجودی به تناسب مرتبه وجودی اش از آن بهره مند است و اراده الهی یعنی رضای الهی به افاضه خیرات از ذاتش .همچنین از نظر ملاصدرا و امام خمینی (ره)، نحوه تعلق اراده خداوند به مخلوقات و از جمله انسان، به اینصورت است که انسان نه کاملاَ مختار است و نه کاملاً مجبور بلکه مضطرّی است در صورت مختار؛ یعنی اراده ی خداوند و اراده ی انسان در طول هم اند و رابطه شان طولی است و خداوند اراده کرده است که انسان کارهای خود را با اختیار و اراده انجام دهد.

چکیده: حیات از ریشه حی به معنای زندگی، می باشد و ممات که مقابل حیات هست به معنای مرده و متروک است.در اصطلاح نیز به معنای حرکت و حس داشتن و درک و فعل و ممات نیز به معنای از دست دادن این آثار می باشد. واژه حیات وممات و مشتقات آن چندینبار در قرآن ذکر شده و با توجه به این آیات و تفسیرعلامه طباطبایی در تفسیرالمیزان می توان به انواع آن اشاره نمود: حیات جمادی، نباتی، حیوانی، انسانی، اجنه، ملائکه و الهی، همچنین می توان به حیات دنیوی، اخروی و ذاتی و عرضی اشاره کرد.جامعه نیز دارای زندگی و مرگ می باشد. نوع دیگری از حیات، حیات دلهاست که در قرآن با نام حیات طیبه ذکر شده است. ممات که مقابل حیات است در همه موجودات به غیر فرشتگان و خداوند وجود دارد ولی در همه آنها به یک معنا نیست، مثلا در انسان به معنای جدایی روح از بدن است ولی در دیگر موجودات به این معنا نیست. خداوند نیز دارای صفت حی است، از صفات ثبوتیه ذاتیه حقیقیه محضه بشمار می آید. حیات و ممات از جانب خداوند بوده واعطایی از او می باشد که در آفرینش آنها هدفی دارد و هدف از آن احسن اعمال(آزمایش، رحمت، نعمت و هدایت) است.