جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از ابزارهای مهم برای دریافت میزان ادبیت یک متن، کشف انسجام میان ساختار و محتوا و همچنین تأثیر چنین مسأله‌ای بر انبساط نفس و انفعال احساسات درونی و باطنی انسان است. چگونگی انتخاب و چیدمان واژگان، فرایندی را به وجود می آورد که صورتگرایان به آن برجسته‌سازی می‌گویند. این فرایند به ما نشان می‌دهد که چگونه برخی متون با اینکه از همان عناصری تشکیل شده‌اند که سایر تولیدات زبانی از آنها به وجود آمده، دارای ویژگی‌هایی هستند که آنها را متمایز و برجسته می‌سازد.این پژوهشکه با روش توصیفی- تحلیلی به نگارش درآمده است، تلاش می‌کند با ارائه شواهدی از آیات شریفه قرآن کریم در جزء بیست‌و‌نه و سی، زیبایی‌های نحوی و بلاغی قرآن و تأثیر و ارتباط تنگاتنگ آن‌ها با محتوا را بررسی کند تا از این طریق، جنبه‌هایی از اعجاز قرآن را بشناسد و بشناساند بدین منظور، دو جزء آخر قرآن را در دو حیطه قاعده‌کاهی و قاعده‌افزایی بررسی کرده است.بر اساس نتایج، هنجارگریزی معنایی ارتباط تنگاتنگی با علم بیان و صنایع ادبی به کار رفته در آن دارد. استعاره و تشبیه در قرآن از بسامد بالایی برخوردار می‌باشند و قرآن کریم با آفرینش تشبیهات و استعاره‌های نو و بدیع سطح بلاغتش را افزوده است. دو نوع مرسل و عقلی مجاز نیز از صنایع پرکاربرد در قرآن می‌باشد و نقش مهمی در برجسته‌سازی در کلام الهی ایفا می‌کند. هنجارگریزی نحوی نیز از سه مولفه برخوردار می‌باشد: تقدیم و تأخیر، حذف و التفات. تقدیم لفظ بر عامل، بیشتر با انگیزه‌هایی همچون اختصاص، تأکید و گاه نیز برای رعایت فواصل صورت می‌پذیرد. حذف چه از نوع اختصاری و چه از نوع اقتصاری، علاوه بر آهنگین کردن کلام، با معنی ارتباط تنگاتنگی دارد. التفات نیز بعنوان یک هنجارگریزی نحوی، با دوری از استمرار یکنواخت و ملال‌آورکلام و ایجاد حساسیت در خواننده، از سهم به سزایی در برجسته‌‌‌‌‌‌سازی کلام برخوردار می‌باشد. در حوزۀ قاعده‌افزایی در سطح آوایی نیز، تکرار واکه‌ها و همخوان‌ها در قرآن، با مضمون آیات هماهنگ بوده و معنای ثانویه‌ای را القا نموده و درک هرچه بیشتر آن معانی را موجب می‌گردد.