جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫از هر واقعيتي که در خارج موجود است، دو مفهوم در ذهن وجود دارد: مفهوم وجود و هستي و مفهوم ماهيت. از سويي شيء خارجي هم مصداق وجود است و هم مصداق ماهيت، و از سوي ديگر، در خارج يک چيز بيشتر وجود ندارد. حال بايد ديد که شيء واحد و عيني موجود در خارج، مصداق کدام يک از وجود و ماهيت است؟ در اصالت وجود ادعا اين است که شيء خارجي و عيني، مصداق وجود است و اين وجود است که بذاته موجود بوده و در اتصافش به آن، نيازمند چيزي خارج از ذات نيست و در مقابل ماهيت امري اعتباري است. تحقيق حاضر در سه فصل، آثار و نتايج اصالة الوجود را از ديدگاه ملاصدرا بررسي کرده است. ملاصدرا بر آن است که اثبات کند، وجود علاوه بر مفهوم ذهني، مصداق و واقعيت خارجي را نيز تشکيل ميدهد و ماهيت صرفاً امري اعتباري است که در ذهن نقش ميبندد و در خارج از ادراک ذهني، از خود نميتواند استقلال داشته باشد و اين وجود است که در خارج منشا اثر است. ملاصدرا براي اثبات ادعاي خود دلايلي را ارائه کرده است. در اين نوشتار نويسنده نخست برخي ادله اثبات اصالت وجود ملاصدرا را بيان نموده و در برابر آن، ادله اثبات اصالت ماهيت را نقد نموده است. ملاصدرا در اثبات اصالت وجود بيان ميکند که واقعيت و حقيقت اشيا، عين وجود و موجوديت بوده و وجود، ملاک تحقق هرموجودي است و اگر وجود اصيل و ذاتي نباشد، در اين صورت چيزي نيست که بتواند ماهيت را تحقق بخشد؛ در نتيجه هيچ ماهيتي موجود نخواهد شد؛ چون ماهيت من حيث هي، نه موجود است و نه معدوم. در ادامه نويسنده آثار و نتايج اصالت وجود را بيان نموده است که در دو بخش الهيات به معناي اعم و الهيات به معناي اخص قرار ميگيرند. نتايج مربوط به بخش الهيات به معناي اعم عبارتاند از: تشکيک وجود، جعل، عليت، وجود بسيط داشتن، اتحاد عاقل و معقول و حرکت جوهري. نتايج مربوط به الهيات به معناي اخص عبارتاند از: اتحاد صفات خدا با ذات، علم خداوند به مخلوقات، فعل الهي و فيض الهي.