جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پژوهش، انديشه مهدويت از نظر اماميه و اسماعيليه تا پايان قرن چهارم هجري، به صورت تطبيقي بررسي شده و سير تاريخي مهدويت و مباني آن همراه با تفاوتها و اشتراکات در ميان اماميه و اسماعيليه، بيان شده است. براساس عقيده اماميه، مهدي? مردي از اهل بيت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، از نسل فاطمه? و در نهمين رتبه نسل امام حسين عليه السلام قرار دارد. او در سال 255 هجري به دنيا آمد و پس از پنج سال دوران غيبت صغري آغاز شد و تا سال 329 چهار تن از ياران نزديک امام عسکري عليه السلام رابط بين امام? و پيروانش بودند. پس از آن، دوران غيبت کبري آغاز شد که تاکنون ادامه دارد. وي در آخرالزمان ظهورکرده و زمين را پر از عدل و داد خواهد کرد. مهدويت در اسماعيليه، در سه دوره پيش از حکومت فاطميان، بعد از حکومت فاطميان و اصلاحات عبيدالله المهدي، و بعد از اصلاحات معزّ لدين الله بررسي شده است. آنها نخست به مهدويت اسماعيلبن جعفر اعتقاد داشتند، سپس به مهدويت محمدبن اسماعيل معتقد شدند که انديشه ظهور وي، تفاوت زيادي با انديشه ظهور مهدي اماميه نداشت. بعدها اين انديشه توسط اسماعيليان قرمطي رنگ باطني گرفت. با ظهور عبيدالله المهدي خليفه فاطمي، او نخست براي خود و بعد براي پسرش ادعاي مهدويت کرد. سپس ظهور مهدي موعود به آينده دورتري موکول شد. در اصلاحات معزّ لدين الله چهارمين خليفه فاطمي، محمدبن اسماعيل دوباره به عنوان ناطق هفتم و قائم القيامه پذيرفته شد، اما از آن تفسير ديگري ارائه شد. اسماعيليان طي اين مراحل، از انديشه خود، به مهدويت فرد آخرالزماني بازگشتند. اماميه و اسماعيليه، در اهميت و ضرورت امام در هر زمان، و در اينکه مهدي از اهل بيت و از نسل فاطمه? و امام حسين عليه السلام است و در شمايل و خصوصيات او و در غيبت و سيرت مهدي موعود، اشتراک ديدگاه دارند و در برخي موارد چون مصداق مهدي موعود اختلاف دارند.