جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علامه شیخ تقی الدین ابراهیم کفعمی(ره) یکی از علمای شیعی قرن 9-10 هجری است که در زمینه‌های مختلفی مثل تفسیر، قرائت، دعا و زیارات، شعر و ادبیات، حدیث، عقاید، فقه، سیر و سلوک و ... صاحب تألیفات، تحقیقات، حواشی، شروح و اختصاراتی است. در این تحقیق سعی شده است تا دیدگاه این عالم برجسته درباره صفات خبریه تبیین گردد. صفات خبریه صفاتی است که در آیات و روایات از آن‌ها سخن به میان آمده است. علامه کفعمی درباره صفت رحمن و رحیم می‌گوید که رحمن و رحیم مبالغه دارند و گاهی به اعتبار کمّیت آورده می‌شوند و گاهی هم به اعتبار کیفیت. صفت دیگر قدوس است که به معنای پاک از تمام عیوب و منزه از اضداد است.

شیخ تقی الدین ابراهیم کفعمی یکی از بزرگترین و برجسته‌ترین علمای قرن نهم تا دهم هجری است که آثار ارزشمندی در علوم عقلی، نقلی، فقه، ادبیات، لغت، تراجم، دعا و زیارات، تفسیر و ... از خود به یادگار گذاشته است. روش زمینه کلامی ایشان بیشتر به سمت نقل گرایش دارد و همین امر قوت خاصی به آثار و تألیفات ایشان داده است. در تحقیق پیش رو آراء و اندیشه‌های کلامی جناب کفعمی در مورد خداشناسی، راهنما شناسی و فرجام شناسی تبیین می‌گردد. در ابتدا تفکرات فلسفی که در زمان ایشان رایج بوده است از زبان خودشان بیان می‌گردد که نشأت‌گرفته از تفکرات خواجه طوسی و شاگرد ایشان علامه حلی است.جناب کفعمی وجود خداوند را بی نیاز از استدلال می‌داند اما در عین حال دلیل‌هایی را از زبان فلاسفه و متکلمین در اثبات خالق بیان می‌کند. ایشان مرجع اسماء و صفات الهی را یا بی واسطه و یا مع الواسطه ذات خداوند می‌داند و صفات زائد بر ذات را رد می‌کند، همچنین ایشان قائل به توقیفیت اسماء و صفات هستند و معتقد است که بدون نص شرعی نباید اسم یا صفتی را بر خداوند اطلاق کرد. جناب کفعمی بر خلاف فلاسفه معتقد است که علم خداوند به تمام معلومات به صورت کامل است نه فقط کلی بلکه تفصیلا علم به مخلوقات دارند .ایشان در صفات خبریه نیز بحث مفصلی را بیان کرده‌اند.ایشان بعثت را امری حتمی و واجب می‌دانند و معتقدند که بعثت در تکالیف عقلی از باب لطف و در تکالیف شرعی نیز شرط است. مهمترین صفت ثبوتی نبی را عصمت می‌دانند و ادله‌ای نیز در اثبات آن ذکر می‌کنند، جناب کفعمی به تفصیل وارد بحث از نبوت خاصه شده‌اند و جهات مختلفی را در آن بیان می‌کنند.علامه کفعمی می‌گوید اکثر گروه‌های اسلامی به و جوب امامت اعتقاد دارند اما اختلاف در نحوه تعیین آن است که نظر ایشان تعیین امام، تنها از راه نص الهی است. جناب کفعمی صفات نبی را تماما در مورد امام نیز لازم می‌دانند و تفصیلا وارد بحث از امامت خاصه می‌شوند.شیخ تقی الدین ابراهیم کفعمی معاد جسمانی را قبول دارند چون معتقدند خداوند بر هر امر ممکنی قدرت دارد و در شریعت مقدس هم از این مسئله سخن به میان آمده است. ایشان اعتقاد به وجود برزخ دارند و معتقدند که بهشت و جهنم هم اکنون خلق شده‌اند، همچنین بحثی در باره زیارت قبور و خصوصیات قیامت مطرح می‌کنند که نمایانگر اعتقادشان درباره این امور است.